حملات به سوریه؛ ایران چه باید کند؟

«کشور‌های منطقه‌ای برای حفظ نظم و آینده خود باید در چارچوب منافع ملی و اهداف تعریف شده بر اساس این منافع عمل کنند. در میان طوفان باید پایه‌های قدرت ملی را تحکیم بخشید و در درون اتحاد ملی را برای ایجاد فضای مقاوم در برابر تغییر و تحولات به وجود آورد.»

مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل به فرارو می‌گوید: طوفان سهمگینی در منطقه برخاسته است و امکان وقوع گردبادی افزایش پیداکرده است. این طوفان سهمگین و گردباد بین قدرت‌های بزرگ بین المللی برای محتوا بخشی به آینده نظام بین الملل شکل گرفته است. اگر زمانی جغرافیای اصلی معارضه بین المللی در اروپا و در جنگ جهانی دوم بود و بسیاری از کشور‌های منطقه هزینه مبارزات بین‌المللی قدرت‌های بزرگ زمان شدند، امروز این معنا در منطقه خاور میانه در حال زایش است.

در طوفان کلاه خود را محکم بچسبیم
این تحلیل گر مسائل بین‌الملل در بیان چگونگی کنش‌گری کشور‌های منطقه‌ای از جمله ایران می‌گوید: کشور‌های منطقه‌ای برای حفظ نظم و آینده خود باید کلاه خود را محکم بچسبند و در چارچوب منافع ملی و اهداف تعریف شده بر اساس این منافع عمل کنند. در میان طوفان باید پایه‌های قدرت ملی را تحکیم بخشید و در درون اتحاد ملی را برای ایجاد فضای مقاوم در برابر تغییر و تحولات به وجود آورد. باید کلاه خود را محکم بچسبیم تا طوفان آن را از سرمان برندارد و پایه‌های خود را چنان مستحکم و اطرافمان را چنان مقاوم کنیم که اگر گردباد هم به وجود آمد ما را از زمین برنکند. ما باید حداکثر تلاشمان را به کار گیریم که خود را از این منازعه بیرون بکشیم. در حالی که قبلا بر اساس یک روش برنامه ریزی شده و سناریوی تعریف شده در میان منازعه قرار گرفته ایم.

بین خرس شرقی و شیرغربی گربه ملوس نباشیم
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: روزگاری در زمان مستوفی الممالک، در اواخر زمان احمدشاه قاجار، ما شاهد ورود انگلیسی‌ها از جنوب و روس‌ها از شمال به ایران بودیم. در آن زمان کاریکاتوری در کشور‌های غربی کشیده شد. این کاریکاتور یک شیر غربی و یک خرس شرقی را نشان می‌داد که گربه ملوسی را در میان خود گذاشته بودند. در زیر آن تصویر نوشته شده بود: خرس بر سر گربه و شیر بر انتهای آن دست می‌کشد. می‌گفتند سر گربه ملوس از آن تو و ته آن از آن ما. ما باید بدانیم که دیگر یک گربه ملوس نیستیم بلکه باید خود در معرکه شیر غربی و خرس شرقی، ببر ایرانی باشیم.

مطهرنیا معتقد است: ایران باید این معنا را مد نظر قرار دهد که در این بحران معطوف به ایجاد درگیری بزرگ نظامی در منطقه، باید به گفتمان سلام در درون روی بیاورد زمینه‌های برافراشتن پرچم صلح در منطقه را با اقتدار آماده سازد. ما در سوریه نیز باید از ملت سوریه حمایت کنیم. رژیم حاکم در سوریه حتی اگر یک رژیم اکثریت محور باشد، ایران نباید اقلیت ملت مخالف دولت را از خود دور کند.

به اعتقاد این کارشناس مسائل بین‌الملل، ایران در چند سال گذشته یک اشتباه استراتژیک درباره سوریه داشت و این اشتباه دفاع از رژیم حاکم بر دمشق به عنوان دولت قانونی حاکم بر دمشق و شخص بشار اسد بود. این یک امر نامطلوب نیست، اما یک امر مرجح هم نیست.

ایران از حمایت از بشار اسد به حمایت از ملت سوریه تغییر فاز دهد
مطهرنیا ادامه می‌دهد: ایران باید در یک استراتژی درازمدت در ارتباط با سوریه، از دفاع از شخص بشار اسد و هیات حاکمه دمشق به دفاع از تمامی ملت و مردم سوریه در ابعاد گوناگون تغییر موضع دهد. جمهوری اسلامی ایران موارد قانونی منشور سازمان ملل متحد و بند ۲ از ماده ۷ این منشور را کاملا مورد توجه قرار می‌دهد. یکی از مهمترین ابعاد گفتمانی سیاست خارجی معمار انقلاب اسلامی تحت عنوان ملت محور کدگذاری شد. امام در عرصه سیاست خارجی همواره بر این بود که از ملت‌ها دفاع کند نه از دولت ها. به این ترتیب ایران باید از حمایت از شخص بشار اسد و حتی دولت قانونی حاکم بر دمشق به حمایت از کلیت ملت سوریه و نقش ملت سوریه در ساخت آینده سوریه پس از جنگ تغییر فاز دهد.