پشت پرده سکوت حسن روحانی در مورد بحران ارزی/آیا گرانی ارز یک بحران هدایت شده است؟/آقای روحانی چطور خیالمان راحت باشد؟
نوسانات بازار ارز به اوج رسید و دولتمردان همچنان در خواب به سر می‌برند؛ خونسردی و عدم واکنش نسبت به حال و روز این روزهای بازار ارز و سکه از جانب دولت نشان از رضایت نسبی دولت از این اوضاع نابسامان دارد.
حرف این بازار و آن بازار نیست و قیمت‌ها از هر سو در حال اوج گرفتن است. در مهر‌ماه سال گذشته که دلار با قیمت‌های 3800 تومانی در بازار معاله می‌شد اکنون به 5800 تومان نیز رسیده است و در چند قدمی شش هزار تومان ایستاده است. سکه هم دست کمی از دلار ندارد و به کانال یک میلیون و 900 هزار تومانی رسیده است. سوال این است که آن همه حراج و پیش‌فروش در بازار سکه برای چه بود؟ غیر از حراج ذخایر کشور و نتیجه‌هایی ناممکن و به بار ننشسته.
در میان مردمی بودیم که نگران از اوضاع بازار و سرگردان در خیابان‌های فردوسی در حال عبور و مرور بودند. حرف روز مردم تنها یک چیز است، قیمت دلار و سکه.
گزارش میدانی «جهان صنعت» حاکی از آن است که باز هم مردم در خیابان فردوسی جمع شده‌اند و از صرافی به صرافی دیگری پا می‌گذارند؛ به این امید که شاید دلاری برای عرضه باشد اما صرافی‌ها ارزی نمی‌فروشند چون ارزی ندارند که بخواهند با آن معاملات بازار را رونق دهند. حتی اگر ارزی هم باشد کاملا منطقی است که این صراف‌ها نخواهند خرید و فروشی انجام دهند. وقتی قیمت‌ها در بازار لحظه‌ای تغییر می‌کند چگونه می‌توان با اطمینان به قیمت‌های یک ساعت بعد معامله کرد.
تابلوی خرید و فروش ارز نداریم تقریبا بر در تمامی صرافی‌ها دیده می‌شود. حتی نرخی هم اعلام نمی‌کنند و می‌گویند نرخی به ما اعلام نشده است. حتی صرافی ملی هم که به دیگر صرافی‌ها ارز می‌دهد نرخی برای ارزهایش اعلام نمی‌کند.
آن طرف‌تر پشت در بعضی از صرافی‌ها ازدحام زیاد مردم دیده می‌شود. عده‌ای نگران و نامطمئن از اینکه بتوانند دلار مورد نیازشان را تهیه کنند پشت در صرافی‌ها منتظر باز شدن در هستند تا راهی برای ورود به صرافی بیایند و حداقل تقاضایشان را از خرید دلار تامین کنند. از آنها که پرسیدیم چه قیمت‌هایی برای فروش به شما اعلام شده است؟ می‌گفتند هنوز به ما نرخی نگفته‌اند و تنها اعلام کرده‌اند منتظر باشید تا نرخ‌ها را اعلام و معاملات را آغاز کنیم.
اما آنچه حائز اهمیت است نقش پر‌رنگ دلال ها در بازار است. حتی با وجود شرایط امنیتی نیز هنوز هم هستند دلالانی که به دنبال سواری مجانی هستند و می‌خواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. دلال‌ها برخلاف صرافی‌ها دلار خرید و فروش می‌کنند، آن هم با قیمت‌های 5800 تومانی. هرچند این قیمت‌ها محدود به معاملات دلال‌های بازار نیست و هستند صراف‌هایی که با این قیمت‌های نجومی تنها دلار می‌خرند ولی فروشی ندارند.
همه اینها را اگر کنار هم بگذاریم به اقتصادی می‌رسیم شکست خورده و از هم پاشیده که از هر سو مورد حمله قرار گرفته و زخم‌های عمیقی بر تن و روح آن باقی گذاشته است.
به گزارش نامه نیوز،در همین چند ماه قبل، بارها سیف اعلام کرد که قیمت‌های بازار مصنوعی است و خرید دلار در بازار باعث زیان خریداران می‌شود. سیف این صحبت‌ها را زمانی بر زبان می‌راند که قیمت دلار در بازار در کانال 4200 تومان قرار داشت. اکنون اما قیمت‌ها کمر بازار را خم کرده و در حال نزدیک شدن به قیمت 6000 تومان است.
اینجاست که با صراحت می‌توانیم بگوییم تمام اقداماتی که در سال گذشته بانک مرکزی در راستای کنترل نوسانات بازار انجام داد تنها حراج ذخایر ارزی کشور بوده و هیچ بازخورد مثبتی در بازار نداشته است.
بی‌اعتمادی مردم به دولت
مردم دیگر اطمینانی به این اظهارات ضد و نقیض ندارند. عدم اطمینانی در بازار و در میان مردم موج می‌زند. ارز و سکه به مامن امن عامه مردم برای پس‌انداز تبدیل شده و همین موجب می‌شود تقاضایشان را در بازار کاهش ندهند و هر روز بخواهند ارز بیشتری در پستوهایشان ذخیره کنند.
وقتی شرایط اقتصادی کشور نابسامان باشد مردم کاملا حق دارند به سمت بازارهایی بروند که برایشان سودآور باشد. در همین بازار ارز بیشتر از پنج ماه است که قیمت‌ها هر روز نوسان می‌کند. پس چه چیزی بهتر از آن است که در بازاری سرمایه‌گذاری شود که هر روز سودآوری‌اش بیشتر از گذشته می‌شود.
جالب‌تر از همه اینها سکوت مسوولان است. آن زمان که حسن روحانی به حرف‌هایش سعی داشت خیال مردم را راحت کند و بگوید که نگران بازار ارز نباشید اکنون برای این اوضاع نابسامان چه چیزی برای دفاع از تیم اقتصادی‌اش برای این التهابات دارد. شاید مسوولان نیز خود دیگر چیزی برای دفاع ندارند و تنها به سکوت اکتفا می‌کنند تا حداقل صحبت‌هایشان به التهابات بیشتر بازار دامن نزند. در این میان روز گذشته کمیسیون اقتصادی مجلس سیف و کرباسیان، وزیر اقتصاد را به مجلس کشاند تا به این همه آشفتگی در قیمت‌های بازار پاسخ دهند. از طرفی جبار کوچکی‌نژاد نماینده مردم رشت با طرح اولین سوال از رییس‌جمهور اعلام کرد که آشفتگی بازار ارز آسیب جدی به اقتصاد کشور وارد کرده است. بر اساس این موضوع بیش از ۱۰۰ نماینده نامه سوال از رییس‌جمهور را امضا کرده و نهایتا این نامه تحویل هیات‌رییسه مجلس دادند.
آقای روحانی چطور خیالمان راحت باشد؟
اکنون باید ببینیم رییس‌جمهور باز هم می‌تواند با صراحت اعلام کند که خیالمان از بابت بازار ارز راحت باشد و این نابسامانی‌ها به زودی مهار می‌شود!
با این اوصاف در این آشفته بازار ارز و سکه تنها یک چیز به ذهن می‌رسد و آن بهره‌کشی دولت از این همه نابسامانی است. درواقع دولت خود مسبب به وجود آمدن این شرایط است و آنچه شده خودخواسته بوده است. اما باید گفت حتی اگر دولت به دنبال کسری بودجه‌اش بوده توانسته در این مدت حجم زیادی سود به جیب بزند و منبع درآمد خوبی برای خود بسازد. شاید خود بانک مرکزی به این شرایط دامن می‌زند تا باز هم با افزایش قیمت‌ها، نقدینگی‌های بیشتر را از بازار جمع‌آوری کند.
در کنار این افزایش قیمت‌ها در بازار ارز و سکه سایر بازارها هم تحت تاثیر مستقیم این نوسانات قرار گرفته و قیمت بسیاری از اقلام از جمله اقلام وارداتی سر به فلک کشیده است. در یک کلام باید گفت اگر واکنش‌ها به این همه نابسامانی تنها سکوت مسوولان باشد باید به زودی اقتصاد کشور اعلام ورشکستگی کند و اگر چاره‌ای برای این همه آشفتگی اندیشیده نشود شاید باید منتظر بازخوردهای ناخوشایندی از سوی عامه مردم در واکنش به این همه افزایش قیمت باشیم.
طرح ۴ محوری مدیریت بازار ارز در مجلس
در همین حال رییس کمیسیون اقتصادی مجلس از تهیه طرحی در چهار محور برای مدیریت بازار ارز در این کمیسیون خبر داد و گفت قرار است در این جلسه با رییس کل و مسوولان ارشد بانک مرکزی این طرح به بحث گذاشته شود.
محمدرضا پورابراهیمی با اشاره به نابسامانی در بازار ارز و بالا رفتن نرخ دلار، اظهار کرد: با توجه به این نابسامانی کمیسیون اقتصادی پس از برگزاری جلسات ویژه‌ای طرحی با عنوان «ساماندهی بازار ارز» تهیه کرده است.وی با یادآوری این که التهاب در بازار ارز متاثر از دو عامل اساسی اعم از اقتصادی و غیراقتصادی شکل می‌گیرد و اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد عامل اقتصادی خاصی به وجود نیامده که در طول چند هفته ارزش پول ملی کشور ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش یابد گفت: عوامل غیراقتصادی که عمدتا فضای دلال‌بازی و سفته‌بازی است در این افزایش نرخ ارز بسیار مهم است.
نماینده کرمان تصریح کرد: بر این اساس و به دلیل اهمیت موضوع و این که نرخ ارز لنگر تصمیمات اقتصادی است کمیسیون اقتصادی مجلس ورود کرد و با تشکیل تیمی تخصصی از یک ماه قبل از پایان سال ۹۶ پیش‌نویس طرحی را آماده کرد که امروز در نشست مشترک با مسوولان ارشد بانک مرکزی و رییس کل بانک مرکزی به بحث گذاشته خواهد شد.
پورابراهیمی گفت: این طرح چهار محور دارد که یکی از محورهای آن بازگشایی مجدد حساب‌های سپرده‌های ارزی با الزام بانک مرکزی به ارائه تضمین برای تسویه سپرده‌های ارزی از طریق بانک‌های دولتی خواهد بود.
وی ادامه داد: با بازگشایی دوباره حساب‌های سپرده ارزی مردم ارزهایشان را آنجا سپرده‌گذاری کنند و هر‌گاه مایل بودند سپرده‌هایشان را پس بگیرند، با هر ارز خارجی و البته سودی طبق ارز خارجی باید به آن تعلق گیرد بر اساس بازه زمانی کوتاه میان‌مدت و بلند‌مدت که این موجب می‌شود بخش زیادی از منابعی که به خارج کشور رفته برگردد و بخشی از حساب‌های ارزی که به شکل جدا از سیستم بانکی نگهداری می‌شود به نظام بانکی برگردد.
رییس کمیسیون اقتصادی نگرانی مردم را برای تامین ارز خارجی در ماه‌ها و هفته‌های آینده یادآور شد که در یک بازه زمانی موجب فشار سنگین برای خرید ارز فیزیکی می‌شود چرا که بسیاری از تولیدکنندگان می‌خواهند برای سه یا شش ماه آینده ارزشان را به صورت تضمینی در اختیار داشته باشند.
وی در این‌باره گفت: یکی از اموری که خلا آن به شکل جدی احساس می‌شود نبود بازار متشکل سازماندهی شده است که باعث شده بازار کاملا غیرشفافی که بانک مرکزی مدیریتی بر آن ندارد شکل گیرد و میزان عرضه و تقاضا و کشف قیمت واحد ارز مشخص نباشد و ارز چند‌نرخی عامل فساد در اقتصاد ایران شده که بر این اساس دومین محور طرح یادشده تکلیف بانک مرکزی برای تشکیل بازار متشکلی است که همه اطلاعات مشخص شود.
پورابراهیمی از نبود تعریف مشخص و ضابطه‌مند در حوزه مدیریت صرافی‌ها و فقدان رتبه‌بندی آنها، مشخص نبودن مجوزدارها و فاقد مجوزها گفت و اینکه موضوع سوم طرح به ساماندهی صرافی‌ها اختصاص دارد برای تعریف سطح فعالیت آنها که باید در بازار متشکل مشخص شود.
نماینده مردم کرمان موضوع بعدی طرح تدوین شده در کمیسیون اقتصادی مجلس را تصمیم برای پیمان‌سپاری ارزی و حوالجات ارزی اعلام کرد و گفت: طرح آماده شده را امروز ارائه می‌کنیم که در صورت توافق ما با مسوولان بانک مرکزی طی نامه‌ای ابلاغ خواهد شد در غیر این‌صورت این طرح با ارائه به صحن علنی در قالب طرحی دوفوریتی در دستور کار قرار می‌گیرد که در صورت تصویب برای دولت تکلیف خواهد شد تا در ساماندهی بازار ارز اتفاقات مثبتی رقم بخورد.
وی در عین حال از اعلام آمادگی رییس کل بانک مرکزی برای اجرای طرح خبر داد و گفت: در صورت توافق با بانک مرکزی این بانک ظرف یک هفته موظف می‌شود این مجموعه اقدامات را عملیاتی کند که در نهایت به هر میزان عوامل غیراقتصادی در کنترل بانک مرکزی قرار گیرد قیمت ارز در اقتصاد ایران کاهش و ارزش پول ملی افزایش خواهد یافت.
پورابراهیمی تاکید کرد: در حال حاضر نرخ ارز در بازار کاذب است و مبنای اقتصادی ندارد و اگرچه التهابات سیاسی، بورس و سفته‌بازی می‌تواند بر این بازار اثرگذار باشد، اما همین عوامل نیز باید در کنترل قرار گیرد.
رشد نجومی قیمت سکه
عضو هیات مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران نیز با اشاره به افزایش نجومی قیمت سکه تمام در عرض دو روز گفت: افزایش تقاضا و بالا رفتن نرخ دلار مهم‌ترین تاثیر را در جهش قیمت سکه داشته و تورم به وجود آمده، باعث شده مردم نقدینگی خود را به طلا و سکه تبدیل کنند.
محمد کشتی‌آرای درباره دلایل این جهش قیمت اظهار کرد: افزایش قیمت سکه هم زمان با تقاضایی که در بازار به وجود آمد باعث افزایش شدید قیمت سکه شد؛ به طوری که روز گذشته برای اولین بار قیمت سکه به یک میلیون و 930 هزار تومان رسیده است.
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین عامل افزایش نجومی قیمت سکه، بالا رفتن نرخ دلار است که باعث شده قیمت سکه به این شکل در آید و از طرفی هر گرم طلای ۱۸ عیار هم به ۱۷۰ هزار تومان برسد.
عضو هیات مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران افزود: پیش‌فروش سکه تاثیرچندانی بر بازار نداشته اما متقاضی را بیشتر کرده است. کسانی هستند که اکنون در حال تبدیل نقدینگی به طلا و ارز هستند و التهاباتی که در جهت افزایش قیمت ارز دامن زده شده است، جو روانی را به وجود آورده و تقاضا را در بازار افزایش داده است.
