تحصیلات عالیه؛ فرصت یا تهدیدی برای ازدواج زنان ایرانی؟

عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی گفت: شاید یکی از عوامل افزایش سن ازدواج دختران ایرانی را باید کسب تحصیلات عالیه دانست اما از طرفی بسیاری از زنان معتقدند با کسب تحصیلات عالیه می‌توانند موقعیت‌های بهتری برای خود رقم بزنند.

دکتر حسین اکبری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که مدرک دانشگاهی نشاندهنده شان اجتماعی محسوب می‌شود و تحصیلات عالیه از اهمیت زیادی برخوردار است در نتیجه اکثر افراد در کشور ما به دنبال ارتقاء سطح علمی خود هستند تا بتوانند شان و منزلت و جایگاه مطلوبی از نظر اجتماعی در جامعه کسب کنند، چرا که معتقدند با داشتن مدرک تحصیلی بالا می‌توانند در آینده شغل، ازدواج و زندگی بهتری را برای خود رقم بزنند.

وی با اشاره به اینکه شاید برای مردان ایرانی تحصیلات به قدری که برای زنان اهمیت دارد، مهم نباشد، زیرا امروز اکثر بیکاران جامعه را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می دهند، افزود: برای مردان به‌دست آوردن یک شغل پردرآمد اولویت دارد و آنان به این نتیجه رسیده‌اند که داشتن تحصیلات عالیه نمی‌تواند رسیدن به یک شغل مطلوب و پردرآمد را در آینده برای آنان تضمین کند، بنابراین امروز ما با کاهش آمار دانشجویان پسر نسبت به دختر در دانشگاه‌ها روبه‌رو هستیم.

عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی ادامه داد: برخلاف مردان، زنان ایرانی انگیزه مضاعفی برای ورود به عرصه علم و دانشگاه دارند، چرا که معتقدند با داشتن تحصیلات عالیه می‌توانند موقعیت بهتری را برای خود در آینده رقم بزنند.

اکبری گفت: شاید بتوان یکی از عوامل افزایش سن ازدواج دختران ایرانی را کسب تحصیلات عالیه دانست، اما ارزش‌ها و هنجارهای دیگری در جامعه ما وجود دارد که بر این مساله تاثیرگذار است. آمارها نیز نشان می‌دهد تا سن 30 سالگی تحصیلات مانع ازدواج دختران نیست، بلکه فقط آن را به تاخیر می‌اندازد.
از افزایش زنان تحصیلکرده تا حضور کم‌رنگ آنان در مدیریت علمی کشور

وی عنوان کرد:حضور زنان در عرصه‌های علمی و دانشگاهی را به دو بخش می‌توان تقسیم کرد که در بخش اول آمارها نشان می‌دهد تعداد دانشجویان دختر در دانشگاه‌ها افزایش یافته است و میزان حضور آنان بسیار پررنگ‌تر شده است اما بخش دوم شامل مشارکت اجتماعی و مدیریتی زنان در سیستم علمی و آموزشی، یعنی محیط‌های دانشگاهی است.

این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه زنان ایرانی از جایگاه خاصی در پست‌های مدیریتی علمی و دانشگاهی برخوردار نیستند، ادامه داد: معمولا سیستم علمی و دانشگاهی در کشور ما بر پایه مردان بوده و حضور زنان پررنگ نیست. در واقع آنان در بخش‌های اداره کننده دانشگاهی نقش چندانی ندارند؛ ولی طی چند سال اخیر تغییراتی در این زمینه رخ داده و این فرایند تازه آغاز شده، بنابراین هنوز آثار ورود زنان به عرصه علمی و دانشگاهی چندان مشهود نیست.

اکبری اضافه کرد: حوزه علم، حوزه صلاحیت‌های علمی است، یعنی افراد اگر صلاحیت علمی دارند، باید بتوانند خود را نشان دهند و شایستگی‌های علمی خود را با انجام یکسری فعالیت‌ها به نمایش بگذارند، بنابراین نمی‌توان در حوزه علم محدودیت چندانی میان زنان و مردان قائل شد، در نتیجه موانع زیادی در این حوزه برای زنان نداریم.

وی عنوان کرد: زمانی که از اشتغال زنان صحبت می‌کنیم منظور حضور کیفی آنان است نه کمی؛ در واقع باید گفت که درحال حاضر چه‌قدر زنان در عرصه‌های تصمیم‌سازی کشور حضور دارند.

استاد دانشگاه فردوسی مشهد با تاکید بر اینکه مسلما زمانی که تعداد زیادی از زنان دارای تحصیلات دانشگاهی شوند، سیستم نیز باید برای آینده آنان موقعیت‌های مطلوبی را در نظر بگیرد، بیان کرد: تعداد زیادی از دختران امروز وارد سیستم دانشگاهی می‌شوند، اما پس از فارغ‌التحصیلی انتظاراتی که از آینده خود دارند، برآورده نمی‌شود، اما با این وجود امروز ما شاهد هستیم که زنان نسبت به گذشته توانسته‌اند حضور پررنگ‌تری را در واحدهای کارشناسی و سطوح پایین جامعه به‌دست آورند.

اکبری با اشاره به مقایسه میزان مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف سایر کشورها با ایران، خاطرنشان کرد: در کشورهای خارجی بسترهای فرهنگی و اجتماعی نسبت به ایران متفاوت است، برای مثال یکی از بالاترین درصدهای حضور زنان آفریقایی در حوز ه اقتصادی است، زیرا این زنان ناچارند برای امرار معاش در مزارع کار کنند و فعالیت‌های اقتصادی داشته باشند، لذا می‌توان گفت آمارهایی که از میزان مشارکت زنان در سایر کشورها در عرصه‌های مختلف می‌رسد چندان قابل استناد نیست.

وی یادآورشد: کشور ایران در زمینه میزان مشارکت زنان در عرصه های علمی و اجتماعی در حد میانی قرار دارد، ولی قاعدتا باید این مشارکت‌ها افزایش یابد.