جای خالی نوای ملکوتی ربنا در سفره‌های افطار+صوت و متن دعا
ربنا جزیی جدایی‌ناپذیر از ماه مبارک رمضان برای ایرانیان است. این نغمه‌های بهشتی، فارغ از آنکه خواننده آن کیست و چه مواضعی دارد، حس مشترک هر ایرانی از ماه رمضان است. این دو نغمه در کنار اذان موذن‌زاده و نوای دلنشین و سحرآمیز دعای سحر، نشانه ماه مبارک رمضان هستند.
در خبرها آمده بود که وزیر ارشاد از صداوسیما خواسته است، ربنای استاد محمدرضا شجریان را در این شب‌های روحانی پخش کند. چند سال است، ماه رمضان که نزدیک می‌شود و نوای زیبای ربنا در شبکه‌های اجتماعی و بلوتوث‌های مردم دست به دست می‌شود. حتماً در مراسم‌های افطاری و سر سفره های مردم دیدید که رسم شده، دقایقی مانده به اذان مغرب، هر کس در موبایل خود فایل صوتی مناجات و ربنا را دارد، آن را با صدای بلند پخش می‌کند.
صدای محزون و ملکوتی استاد شجریان در فضا می‌پیچد: این دهان بستی دهانی باز شد/ تا خورنده لقمه‌های راز شد. همزمان با این نجوای عاشقانه، سفره‌ها چیده می‌شود و با شروع ربنا، همه دور سفره منتظر اذان حزن‌انگیز موذن‌زاده می‌نشینند تا روزه خود را افطار کنند.
در خانواده‌های بسیاری هنوز بشارت اذان را نوای ملکوتی شجریان می‌دهد. هشت سال بیشتر است که رسانه ملی، پخش مناجات و ربنای شجریان را تحریم کرده است. دلیل مشخصی برای این کار وجود ندارد. مردم ماه رمضان را با ربنا زندگی می‌کنند. مگر می‌شود در این زمانه فناوری و انتخاب و گزینش مخاطب، مردم را از یک حق طبیعی و البته به حق محروم کرد. همین روزهایی که پیام‌های تبریک رسیدن ماه خدا در تلگرام میان مردم رد و بدل می‌شود، ببینید چقدر فایل مناجات و ربنای شجریان در گروه‌ها و کانال‌ها پخش شده است.
ربنا جزیی جدایی‌ناپذیر از ماه مبارک رمضان برای ایرانیان است. این نغمه‌های بهشتی، فارغ از آنکه خواننده آن کیست و چه مواضعی دارد، حس مشترک هر ایرانی از ماه رمضان است. این دو نغمه در کنار اذان موذن‌زاده و نوای دلنشین و سحرآمیز دعای سحر، نشانه ماه مبارک رمضان هستند.
مدیران صداوسیما قبلاً گفته‌اند که ضرورتی برای پخش این مناجات با صدای شجریان وجود ندارد. آنها هنوز به ضرورت و جای خالی این مناجات میان لحظه‌های افطار پی نبرده‌اند. راستی چطور این رسانه با این همه امکانات و ادعا، در این هشت سال نتوانسته است نغمه‌ای حتی نزدیک به این نوای ملکوتی تولید کند که بر دل مردم بنشیند؟!
مردم از این اثر روحانی، چهل سال خاطره دارند و شایسته نیست که فرصت شنیدن آن از مردم دریغ شود. واقعاً چه دلیلی دارد، این نوا را از حافظه تاریخی مردم ایران حذف کنیم. مردم آن را دوست دارند و هر وقت می‌شنوند، خاطرات پاک و زلال رمضان در ذهن و ضمیرشان شکوفا می‌شود.
مگر ما نمی‌خواهیم آیات قرآن در بین مردم رایج شود؟ چرا بر تصمیمات غلط خود پافشاری می‌کنیم؟ استاد شجریان با تواضع این دو اثر را به ملت ایران تقدیم و تاکید کرده که حساب این دو اثر از بقیه آثار جداست. اکنون که آرای اکثریت ملت ایران در انتخابات اخیر نیز موید آن قرار گرفته است، سازمان صداوسیما به احترام ملت ایران، پخش مناجات و ربنا را به سفره‌های افطار بازگرداند. آنها که خود را در مقابل خواست و اراده مردم قرار دهند، سودی نخواهند کرد.
یادداشت: قادر باستانی، مدرس دانشگاه
متن کامل ربنا به فارسی و عربی
** ربنای اول
** سوره آل عمران از سوره‌های مدنی – آیه شماره ۸
متن عربی:
ربنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهاب.
ترجه فارسی:
بارالها، دل‌های ما را به باطل میل مده پس از آنکه به حق هدایت فرمودی، و به ما از لطف خویش اجر کامل عطا فرما که همانا تویی بخشنده بی‌عوض و منت.
** ربنای دوم
** سوره مومنون از سوره‌های مکی – آیه شماره ۱۰۹
متن عربی:
انه کان فریق من عبادی یقولون ربنا ءامنا فاغفرلنا وارحمنا و انت خیر الرحمین.
ترجمه فارسی:
زیرا شمایید که چون طایفه‌ای از بندگان صالح من روی به من آورده و عرض می‌کردند بارالها ما به تو ایمان آوردیم، تو از گناهان ما درگذر و در حق ما لطف و مهربانی فرما که تو بهترین مهربانان هستی.
** ربنای سوم
** سوره کهف از سوره‌های مکی – آیه شماره ۱۰
متن عربی:
اذ اول الفتیه ال الکهف فقالوا ربنا ءاتنا من لدنک رحمه و هیی لنا من امرنا رشدا.
ترجمه فارسی:
آنگاه که آن جوانان کهف ( از بیم دشمن ) در غار کوه پنهان شدند از درگاه خدا مسئلت کردند بارالها تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما و بر ما وسیله رشد و هدایتی کامل مهیا ساز.
** ربنای چهارم
** سوره بقره از سوره‌های مدنی – آیه ۲۵۰
متن عربی:
و لما برزوا لجالوت و جنوده قالو ربنا افرغ علینا صبرا و ثبت اقدامنا و انصرنا علی القوم الکفرین.
ترجمه فارسی:
چون آنها در میدان مبارزه جالوت و لشکریان او آمدند از خدا خواستند که بار پروردگارا به ما صبر و استواری بخش و ما را ثابت قدم دار و ما را بر شکست کافران یاری فرما.
