تصمیم سرنوشت‌ساز اروپایی‌ها درباره برجام /آمریکایِ ترامپ از برجام عبور خواهد کرد؟
اروپایی ها نشان داده اند که تمایل دارند راهبردی متفاوت از رویکرد آمریکا در قبال برجام را درپیش بگیرند.
روزهای پیش رو برای ایران و برجام روزهای سختی به نظر میرسد. اما شاید بیشتر از ایران، اروپایی ها فضای سخت و دوگانه ای را تجربه می کنند. شروط ترامپ برای برجام بیشتر متوجه اروپایی هاست و آنها ظاهرا مجبور به انتخاب هستند. یا اجبار ایران برای گفت و گو روی برنامه موشکی یا رد شدن از برجام.
آیا اروپایی ها می توانند این فضا را مدیریت کنند و با ترامپ به مشکل برنخورند؟ آیا می توان امیدوار بود ترامپ همچنان که در سررسید ژانویه علیرغم آنکه تهدید کرده بود برجام را تایید نمی کند، باز هم تایید کند و تعلیق تحریم ها را تمدید کند؟ از ترامپ که پس از یک سال ریاست جمهوری ایالات متحده به مردی قابل پیش بینی تبدیل شده است، می توان انتظار داشت که روال مشخصی را پیش ببرد؟
اروپایی ها چه می خواهند؟
اروپایی ها به صورت دقیق مشخص است که خواستار لغو برجام و از بین رفتن این توافق چند جانبه نیستند. آنها به برجام به عنوان موضوعی فراتر از سود و زیان اقتصادی نگاه می کنند و انتخاب ایران و امریکا به تنهایی انتخاب امریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان با تمام سودهای آن یا انزوای ایران به عنوان یک کشور برهم زننده ثبات و در تقابل با نظام بین اللملل نیستند. اروپا برجام را به عنوان مبنای یک جهان چند قطبی نگاه می کند که نبود آن باعث خواهد شد دیگر موضوعی برای چند جانبه گرایی و جهان بدور از قلدری ها و تک روی های ترامپ تازه از راه رسیده وجود نخواهد داشت.
برجام محصول یک دنیای همکاری جویانه و مذاکره محور است که بازیگران بین المللی صلح را بر اساس گفت و گو و دیالوگ طلب می کنند نه بر اساس جنگ و فشار و زور. این دنیا، جهانی است که اروپایی ها در بوجود آمدن آن شریک هستند و از این رو حفظ برجام را حفظ این جهان گفت و گو محور می دانند.
حفظ جهان گفت و گو محور باعث می شود همه جهان دریابد که مسائل، مشکلات و بحرانها را می توان با گفت و گو و مذاکره حل کرد و نیاز نیست آتش جنگ را به هر بهانه و تفاوت رویکردی روشن کرد. در جهان گفت و گو محور، نمی توان به بهانه های واهی و غیر واقعی چون داشتن سلاح غیر متعارف به آن حمله کرد و به حضور نظامی مشروعیت بخشید.
ترامپ چه می خواهد
اما مرد موطلایی کاخ سفید چرا از زمان جضور در پست حساس خود با برجام سر جنگ دارد. آیا همه چیز به مخالفت و جنگ او با ایران مربوط است؟ حقیقت این است که فقط این نیست. ترامپ برعکس اروپایی ها و بازیگران قدرتمندی چون چین و روسیه جهان را یک دنیای تک قطبی می خواهد. در نظر او جهان باید یک قدرت داشته باشد و آن آمریکاست و همچنان که در راهبرد امنیتی خود نیز بارها «اول امریکا» را تکرار کرده است، جهان پس از ترامپ باید این روند را طی کند.
از این رو برجامی که محصول دنیای چند جانبه و گفت و گو محور است با استراتژی و قرائت ترامپ از جهان هم خوانی ندارد و باید از بین برود. برجام باعث می شود همچنان اروپایی ها و دو قدرت روسیه و چین که در استراتژی ترامپ به عنوان دو بازیگر چالشی از آنها یاد می شود نباید در جهان جدید سهم داشته باشند.
چه بر سر برجام می آید؟
در این منازعه پیش رو چه بر سر برجام خواهد آمد؟ ابتدا باید درک کرد که منازعه برجامی، منازعه بین ایران و امریکا نیست. منازعه بین امریکای ترامپ و اروپا نیز هست. منازعه امریکا با روسیه و چین نیز هست. امریکا و اروپا همپیمان و شرکای استراتژیک هم هستند. ولی در جهان جدید و بخصوص جهانی که ترامپ تعریف می کند لزوما شرکای استراتژیک منافع مشترک و موازی ندارند. مخصوصا وقتی که گفتمان و رویکردهای اتحادیه اروپا زیر سوال می رود.
از این رو در روزهای آینده بعید نیست که هر اتفاقی از طرف ترامپ برای برجام رقم بخورد ولی باید انتظار داشته باشیم که اروپا همچنان در پشت برجام خواهد بود. اروپایی ها بواقع خود ترامپ و شخصیت او را به عنوان امریکا به معنی واقعی کلمه نمی پذیرند و تا آنجا که بتوانند در مقابل او و ایده های او خواهند ایستاد.
به گزارش نامه نیوز مذاکرات موشکی و وصل برجام به این آن بیش از یک بهانه نیست. او می داند ایران چنین روندی را نمی پذیرد. دلیل آن این نیست که ایران آن را خط قرمز خود می داند و حاضر به مذاکره روی آن نیست که البته این خط قرمز وجود دارد. دلیل اصلی این عدم مذاکره این است که ایران نمی پذیرد که با کسی مذاکره کند که اعتقاد به بازی برد برد ندارد و به مذاکره می کند که فقط برنده بازی باشد.
