دام آمریکا و ضرورت هوشیاری اروپا

اتهامات مقامات ایالات متحده علیه ایران در ماه های اخیر بیش از گذشته شدت گرفته است؛ ترفندهایی که برای ایجاد جو روانی و با هدف تغییر نگرش اتحادیه اروپا نسبت به سیاست های تهران طراحی و اجرا می شوند.

نزدیک به یک سال از دوره زمامداری «دونالد ترامپ» رییس جمهوری جدید آمریکا می گذرد و در این مدت کاخ سفید تمام تلاش خود را برای به انزوا کشاندن ایران به کار بسته است به امید آن که تهران را به شرایط دوره تحریم ها و وضعیت پیش از توافق هسته ای بازگرداند. از این رو مسائل مختلفی از حقوق بشر، تحرکات منطقه ای و فعالیت های موشکی ایران گرفته تا اعتراضات داخلی اخیر مورد توجه و سوء استفاده آمریکا قرار گرفته است.
به عنوان نمونه در روزهای گذشته و اوج گیری اعتراضات به شرایط اقتصادی، ترامپ با ورود به این موضوع تلاش کرد تا مردم کشورمان را در مقابل نظام قرار دهد و با حمایت مغرضانه از معترضان، برنامه ضدیت با جمهوری اسلامی را به پیش ببرد. در حالی که خود با صدور فرمان مهاجرتی از ورود مردم ایران به آمریکا ممانعت به عمل آورد.
به جز شخص ترامپ، راهبرد ضد ایرانی ایالات متحده از جانب «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل دنبال شد. وی سه شنبه دوازدهم دی ماه ضمن ستایش از اقدامات معترضان، تشکیل جلسه فوری شورای امنیت برای رسیدی به این رخداد را خواستارشد. اگر اعتراض در چارچوب قانون و به صورت مسالمت آمیز صورت گیرد، مورد قبول و از بالندگی فرهنگی حکایت دارد اما مخاصمه جویی خشونت بار با تحریک و تهییج دشمنان خارجی، موضوعی نیست که به توسعه کشور و اجابت درخواست آنها منجر شود.
آمریکایی که خود از زمان بحران اقتصادی سال 2008 به بعد همواره بستر اعتراض معترضان بوده و دولت این کشور برای فرونشاندن خشم عمومی از روش های و ابزارهای سخت بهره می گیرد، حال بی اعتنا به اوضاع داخلی همیپمانان عرب خود، دغدغه وضعیت حقوق بشر ایران را دارد! در دولت ترامپ هم بارها اعتراض هایی گسترده در سراسر ایالات متحده علیه سیاست های دولت جدید صورت گرفته اما به تغییر رویه کاخ سفید منجر نشده است.

** دومینوی توطئه های آمریکایی
دخالت در اوضاع داخلی ایران و تلاش برای ناامن سازی کشور تازه ترین توطئه ایالات متحده است اما در دوره ترامپ اتهام های هدفمندی برای زیر سوال بردن ایران مطرح شده اند. پس از ناکامی کنگره و کاخ سفید در لغو برجام یا ناگزیر ساختن تهران به خروج از توافق هسته ای، آنها برنامه موشکی ایران را طرح و در تقابل با برجام و قطعنامه 2231 نشان دادند.
سیاست های دولت ترامپ تا کنون بیش از وزارت امور خارجه از سوی نماینده وی در سازمان ملل دنبال شده است. اواخر آذرماه بود که وی با حضور در کنار لاشه موشکی که مدعی ارسال آن از ایران به یمن بود، آن را نشانه نقض قطعنامه شورای امنیت و نمود اقدامات بی ثبات کننده تهران خواند. وی چند روز بعد در شورای امنیت بار دیگر اتهامات خود را از تریبون شورای امنیت انعکاس داد و تاکید کرد که «نباید گروگان برجام باشیم».
برنامه دیگر ایالات متحده، پافشاری بر تصویب و اعمال تحریم های غیرهسته ای است. کاخ سفید و کنگره که هر دو در اختیار جمهوریخواهان قرار دارند از ابزار تحریم چند هدف مشخص را پیگیری می کنند: نخست این که آنها قصد دارند بدون ورود مستقیم به توافق هسته ای، اجرای برجام را با مشکل مواجه کنند. دوم، این که آمریکا با تعدد و تکرار تحریم ها، در صدد است از نظر روانی، ایران را به عنوان تهدیدی علیه جهان جلوه داده و تهران را به حاشیه ببرد. کاهش اعتماد متقابل بین ایران و جهان و در نتیجه آن، کاسته شدن از سطح مناسبات با تهران از دیگر اهداف برنامه های ایران هراسانه ایالات متحده محسوب می شود.
در طرف دیگر اما کشورهای 1+5 به ویژه اعضای اروپایی این گروه قرار دارند؛ اتحادیه ای که پس از ترامپ راه خود را از سیاست های کاخ سفید جدا کرده است. سیاست های مهاجرتی آمریکا، خروج این کشور از معاهده آب و هوایی پاریس، ناهمسویی واشنگتن با اعضای سازمان «پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) و … از جمله موضوعاتی هستند که اروپا و آمریکا را از هم دور ساخته اند.
در چنین فضایی، اروپا تمایلی به پیروی از سیاست های ترامپ و دوری از ایران ندارد به خصوص که مسیر روابط با تهران بر مبنای برجام و قطعنامه 2231 روشن شده و آژانس هم بارها از فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران تقدیر به عمل آورده است.
چند روز پیش «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس در گزارشی به شورای حکام آژانس تایید کرد «ایران به تعهدات هسته ای خود عمل کرده است». همکاری نزدیک ایران و آژانس یکی از مهمترین دلایل ناکامی آمریکا در برجام شکنی است. باوجود تلاش کاخ سفید در تاثیرگذاری بر مسوولان آژانس از طریق نماینده خود در سازمان ملل اما آمانو همواره بر ضرورت پایبندی همه طرف ها به برجام تاکید کرده است.
دیگر اعضای توافق نیز نه تنها از اقدامات ضد برجامی آمریکا استقبال نمی کنند که خود از حامیان سرسخت توافق اند؛ توافقی که معماری آن حدود 13 سال زمان برد. توافقات امضا شده در فضای پسابرجام با چشم انداز روشن، مهمترین دلیلی است که کشورهای جهان از جمله اروپایی ها را در مقابل زیاده خواهی ترامپ قرار داده است. نکته مهم دیگر این است که کاخ سفید در پی بی اثرسازی برجام با اتهام زنی های غیرهسته ای به ایران است؛ تله ای که انتظار می رود اروپایی ها با هوشیاری آن را درک کرده و در آن گرفتار نشوند.