فروغ هفت طرح فولاد استانی در دولت یازدهم

شرکت ملی فولاد ایران در دولت هشتم در قالب مطالعات جامع فولاد کشور با نگرشی به افق 1404، موضوع هشت طرح فولاد استانی را پیش بینی کرد که با واگذاری یکی از آنها به بخش خصوصی، هفت طرح در دستور کار قرار گرفت و امروز با راه اندازی تدریجی آنها شاهد فروغی مجدد هستیم. با تکیه بر اطلاعات مستند سازمان ایمیدرو، شرکت ملی فولاد ایران در سال 1382 مطالعات جامع فولاد کشور را به عنوان پیش نیاز برنامه های پنج ساله سوم، چهارم و پنجم توسعه اقتصادی کشور با نگاهی به افق 1404 انجام داد.
هنگامی که این موضوع مهم در دستور کار قرار گرفت، مساله نیاز کشور به افزایش تولید فولاد خام مورد توجه جدی بود و برنامه افزایش ظرفیت اسمی تولید فولاد خام تا سقف 17.1 میلیون تن در سال در دولت و شورای اقتصاد وقت تصویب و مجوز لازم به سازمان توسعه ونوسازی معادن وصنایع معدنی ایران (ایمیدرو ) داده شد .
این مجوز در حقیقت این امکان را به ایمیدرو داد تا در طرح های فولاد استانی برای تولید 6.4 میلیون تن ( در قالب هشت طرح 800 هزار تنی ) فولاد خام سرمایه گذاری کند و یکسال پس از بهره برداری از این طرح ها حداقل 51 درصد از سهام آنها را به بخش غیر دولتی واگذار کند .

** سال 1386 شروع عملیات اجرایی
بررسی ها نشان می دهد که از 1386 می توان به عنوان سال شروع عملیات اجرایی این طرح ها یاد کرد، تجربه و توانمندی شرکت ملی فولاد ایران در پیاده سازی طرحهای توسعه فولادی، موجب شد تا هیات عامل ایمیدرو، شرکت مزبور را به عنوان دستگاه اجرایی طرح های استانی تعیین کند.

** طرح های فولاد استانی در مناطق کم برخوردار
سیاست پیش بینی شده برای احداث واحدهای فولاد استانی این بود که این کارخانه ها در هشت منطقه کمتر برخوردار و محروم کشور احداث شوند و به این شرح تعیین شدند: فولاد سفید ( سپید ) دشت در استان چهارمحال و بختیاری، فولاد نی ریز در استان فارس، شادگان در خوزستان، میانه در آذربایجان شرقی، قائنات در خراسان جنوبی، سبزوار در خراسان رضوی ، بافت در کرمان و آخرین بافق بود در استان یزد که در خرداد 1390 به بخش خصوصی واگذار شد .

** میزان اشتغال فولاد سازی استانی
براساس مطالعات انجام شده، هریک از طرح های هفتگانه پس از راه اندازی و در زمان بهره برداری برای حدود 800 نفر به شکل مستقیم و بالغ بر هشت هزار نفر به صورت غیر مستقیم اشتغال ایجاد می کند، درعین حال جمع زیادی از نیروی کار هم در مراحل ساخت در قالب نیروی پیمانکاری فعالیت دارند .
برآورد شده است این طرح ها پیامد بهبود اقتصادی در منطقه فعالیت خود را به همراه داشته باشند و شکوفایی صنایع بالادستی و پایین دستی شهرها و استان های محل احداث را به همراه داشته باشند .

** شادگان نخستین کارخانه تولید آهن اسفنجی به روش ایرانی
بررسی های تخصصی امکان آن را فراهم کرد که چهار طرح فولاد استانی با بهره گیری از فناوری ایرانی تحت عنوان پرد ( PERED ) مورد استفاده قرار گیرد که بسیاری از تجهیزات آن در داخل ساخته می شود و به این ترتیب فولاد شادگان، نخستین کارخانه تولید آهن اسفنجی است که در 24 اردیبهشت ماه جاری به شکل رسمی فعالیت خود را آغاز کرد .

** مشارکت 70 درصدی مردم شادگان در فولاد سازی
مهدی کرباسیان رییس هیات عامل سازمان توسعه ونوسازی معادن وصنایع معدنی ایران ( ایمیدرو ) معتقد است، مزیتی که فولاد شادگان از آن برای تولید این فلز راهبردی برخوردار است، دسترسی به آب است و اطلاعات موجود هم نشان می دهد بالغ بر 70 درصد نیروی کار شادگان ( خوزستان ) در این طرح مشارکت دارند.

** شادگان موقعیتی ویژه برای توسعه فولاد
مجید ناصری نژاد نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی براین باور است که دسترسی به دریا و بندر امام (ره) و خط آهن سراسری به عنوان شاخص هایی است که می تواند موجب توسعه صنعت فولاد در این منطقه شود و دستاوردهای ارزشمندی به دنبال داشته باشد .

** انتظار جهش پنج برابری برای تولید فولاد شادگان
اجرای طرح های فولاد استانی با پیش بینی ظرفیت 800 هزار تن تا یک میلیون تن در نظر گرفته شده است ، اما اینک مسئولان واحد تولیدی شادگان معتقدند این واحد قابلیت آن را دارد تا پنج برابر ظرفیت اولیه رشد کند و در واقع تا دسترسی به چهار میلیون تن فولاد استعداد دارد و خواستار پشتیبانی های لازم از سوی وزارت صنعت، معدن وتجارت ( سازمان ایمیدرو ) به منظور تامین مواد اولیه مورد نیاز، به ویژه سنگ آهن هستند.

** دستیابی به ارزش صادرات نزدیک به 2.7 میلیارد دلاری
عملکرد تجارت خارجی ایران در بخش معدن و صنایع معدنی نشان می دهد زنجیره فولاد و محصولات پایین دستی به میزان 6 میلیون و 697 هزار و 197 تن در سال گذشته به ارزش 2 میلیارد و 699 میلیون دلار صادر شد که در مقایسه با سال 1394 از نظر وزن و ارزش به ترتیب 49 و 0.3 درصد افزایش نشان می دهد .
بنابراین شتاب بخشیدن به تکمیل و راه اندازی طرح های فولاد استانی، می تواند از شرایط مساعد صادرات این بخش برخوردار شود و مزیت دسترسی به دریا در طرح شادگان، مشخصه ممتازی برای تامین آب مورد نیاز و نیز صادرات محصولات از طریق بندر باشد .

** فروغ هفت طرح فولاد استانی در دولت یازدهم
بنابراین طرح های مزبور که باوجود درآمدهای افسانه ای نفت به بهانه مشکلات مالی در دولت های نهم و دهم متوقف مانده بود، سرانجام از نیمه دوم سال 1392 و روی کارآمدن دولت تدبیر و امید در چرخه اجرایی قرار گرفتند، بگونه ای که واحد آهن اسفنجی کارخانه فولاد سفید دشت ( چهارمحال و بختیاری ) آذرماه پارسال با حضور معاون اول رییس جمهوری وارد مدار تولید شد و شادگان هم در 24 اردیبهشت ماه جاری، دومین کارخانه از مجموع مزبور بود و پیش بینی شده و قرار است سه واحد دیگر نیز در خرداد ماه امسال وارد مدار شوند.

** ذخیره قطعی سه میلیارد تنی سنگ آهن
«مهدی کرباسیان» معاون وزیر صنعت ، معدن و تجارت معتقد است: برخورداری کشور از سه میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ آهن به منزله پشتیبانی جدی برای تامین خوراک اصلی واحدهای فولاد سازی محسوب می شود و این درحالی است که مطالعات اکتشافی میزان برآورد این ماده معدنی را بیش از پنج میلیارد تن نشان می دهد.
به گزارش ایرنا، ایران با تولید بیش از 18 میلیون و 600 هزارتن فولاد در سال گذشته جایگاه چهاردهمین فولاد ساز جهان را به خود اختصاص داده و انتظار می رود با دستیابی به ظرفیت 55 میلیون تنی در افق 1404 در بین هفت فولاد ساز شاخص قرار گیرد .
سال 1394 برای نخستین بار در طول فعالیت فولاد سازی کشور ( نیمه دهه 40 شمسی ) ایران موفق شد بیش از 4.2 میلیون تن صادرات فولاد را ثبت کند.