کلانتری؛ مدیر یا منتقد حاشیه‌ساز؟!
عیسی کلانتری معاون حسن روحانی و رییس سازمان محیط زیست این روز‌ها زیر ذره بین افکار عمومی و رسانه‌ها قراردارد. اظهار نظر‌های او، اقدامات و فعالیت هایش یک به یک مورد توجه، نقد و بررسی قرار می‌گیرد به گونه‌ای که او خبرسازترین معاون شاید حتی بتوان گفت خبرسازترین عضو کابینه دولت دوازدهم تا حالا بوده است.
به گزارش فرارو، در دورانی که بحران محیط زیست چهار گوشه ایران را فراگرفته است، طبیعتا رییس سازمان محیط زیست بیش از دیگر مقامات کشور در رسانه‌ها حضور دارد، اما جنس حضور او با بحران‌های محیط زیستی کشور همخوانی آنچنانی ندارد. او به جای اینکه در بطن وقایع باشد و برای حل بحران‌ها راهکار ارائه کند، سرنخ مدیریت بحران را در دست بگیرد و از اقدامات سازمان تحت امرش بگوید درگیر حاشیه‌ها شده است.
شاید او برای فرار از همین حاشیه هاست که اخیرا گفته است: «حق مردم در حوزه محیط زیست را بازپس می‌گیرم، اگرچه می‌دانم ممکن است این حرف‌ها، هجمه‌ها و فشار‌های زیادی برایم به‌همراه داشته باشد». غافل از اینکه این بیان هم می‌تواند حرکت در مسیر ایجاد حاشیه‌ای تازه باشد.
در هر حال با نگاهی به اظهارات و عملکرد عیسی کلانتری بعد از رسیدن به مدیریت سازمان محیط مشخص است که او بیش از آنکه اقدام مهمی انجام دهد، هشدار داده است.
او ۲۸ آذر ماه در اوج آلودگی هوا تهران و چند کلانشهر دیگر در سخنانی بحث برانگیز، با اعلام اینکه گازوئیل و ماشین‌ها دو عامل آلودگی هوا هستند، گفت: «مشکل ما در ارتباط با گازوئیل است که باید اصلاح شود. گازوئیلی که می‌دهند ده‌ها برابر بیش از استانداردی که باید وجود داشته باشد، آلوده‌کننده است.» رییس سازمان محیط زیست همچنین با اشاره به وضعیت خودرو‌ها گفت: «دولت هم به این قضیه اعتراض می‌کند، اما چاره‌ای ندارد، مگر می‌شود خودرو‌ها را خواباند؟»
کلانتری اظهار کرد: «اگر جلوی خودرو‌ها را بگیریم تا هوا را آلوده نکنند، حمل‌ونقل از بین می‌رود. گازوئیل‌ها هم غیراستاندارد است. بالاخره باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب کرد.» راه حلی که کلانتری برای این مسئله پیشنهاد کرد، این بود: «باید دعا کنیم باد بیاید تا آلودگی‌ها را جابجا کند و گرنه می‌توانیم بدون خودرو و بدون سوخت زندگی کنیم؟»
این سخنان غوغایی درشبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد و بیشتر کاربران به تمسخر رییس سازمان محیط زیست پرداختند و برخی دیگر افسوس خوردند که چرا چنین مدیرانی که در بحران به جای عمل و ارائه راهکار دست به دامن دعا می‌شوند در کشور مدیریت می‌کنند.
کلانتری در ادامه سخنان پیشین خود دو روز پیش در نشستی پیکان انتقادات را به سمت خودرو‌ها گرفت و افزود: «٥٠ درصد اتوبوس‌های فعال در سیستم حمل‌ونقل عمومی تهران، فرسوده است و باید از رده خارج شود.»
او ضمن انتقاد از ورود ٥٠٠ هزار موتورسیکلت کاربراتوری در دو ماه به کشور، اظهار کرد: «این حجم ورود موتورسیکلت کاربراتوری به کشور پیش از ابلاغ مصوبه دولت در این خصوص و درحالی‌که هر موتورسیکلت چهاربرابر خودرو تولید آلودگی دارد، قابل‌قبول نیست.»
به این ترتیب رییس سازمان محیط زیست در قامت یک منتقد جدی اوضاع خود را نشان داده است، اما منتقدی که با وجود اختیارات و مسئولیتی که دارد در عمل کاملا منفعل ظاهر شده است.
او ۱۹ آذر ماه نیز در سخنان از بحران آب و خاک در کشور گفت و نسبت به وضعیت موجود هشدار داد.
کلانتری در همایش “روز جهانی خاک” که در وزارت کشاورزی برگزار شد، اظهار داشت ایران با ظرفیت محدود آب و خاک دیگر توان تولید محصولات برای ۸۰ میلیون جمعیت را ندارد.
او افزود: «در کشور بیش از منابع مصرف کرده‌ایم و در نتیجه خاک نیز به مانند آب به سمت ورشکستگی می‌رود.»
رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به قوانین بالادستی کشور گفت: «قوانین تحمیلی مانند برنامه ششم خارج از ظرفیت‌های موجود تحمیل شده است و این برنامه با امکانات موجود در کشور سازگار نیست به طوری که از منابع بدون توجه به اصل پایداری استفاده می‌کنیم.»
به نظر می‌رسد اشاره رییس سازمان محیط زیست به ماده ۳۱ بخش از قانون برنامه ششم توسعه است که می‌گوید: «دولت موظف است در جهت تأمین امنیت غذایی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی، تقویت و تکمیل زنجیره‌های تولید، توسعه صادرات و ارتقای بهره‌وری آب و خاک کشاورزی اقداماتی را انجام دهد.»
این حوزه شاید تنها حوزه‌ای است که کلانتری در آن ورود پیدا کرده و اقداماتی را آغاز کرده است که البته آن هم به شدت مورد انتقاد قرار دارد. کلانتری در همان آغاز به کار خود به عنوان معاون محیط زیست دولت دوازدهم موافقت خود را با کشت و تولید محصولات تراریخته در کشور اعلام کرد.
این راهکاری است که برای کاهش مصرف آب برای تولید غذا و محصولات کشاورزی مطرح شده است.
همین رویکرد با انتقادات زیادی از جانب دوستداران محیط زیست در کشور مواجه شد. کلانتری نیراعظم خوش‌خلق‌سیما، رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی که مروج استفاده از محصولات تراریخته است را به عنوان مشاور خود منسوب کرد.
همچنین این روز‌ها صحبت از این است که علاوه بر برنج و پنبه تراریخته، بزودی سیب زمینی، ذرت و کلزای تراریخته هم در دستور کار تولید و دریافت مجوز قرار خواهند گرفت.
این در حالی است که فعالان محیط زیست مخالفت جدی خود را با تولید محصولات تراریخته اعلام می‌کنند و به مبارزه با رویکرد تازه سازمان محیط زیست می‌پردازند. در حال حاضر بیشترین انتقادات به تولید برنج تراریخته است.
محصولات تراریخته یا همان دستکاری شده ژنتیکی، معمولا در همه جهان با مخالفت شدید طرفداران محیط زیست روبرو می‌شود؛ کما اینکه در کشور‌هایی که استاندارد محیط زیستی بالایی دارند، همچون کشور‌های حوزه اسکاندیناوی در اروپا، اساسا عرضه این محصولات ممنوع است.
با این وجود در بسیاری از کشور‌ها از جمله آمریکا، ژاپن و هند تولید محصولات تراریخته انجام می‌شود.
برخی ناظران و منتقدان عملکرد و دیدگاه کلانتری در حوزه محیط زیست معتقدند او همه مسائل محیط زیستی را کنار گذاشته و فقط مسئله آب را مورد توجه قرار داده است. کلانتری خود نیز به این تصور دامن زده است. او در اولین نشسیت خبری پس از اغاز به کارش گفته بود ” مسئله آب را نباید قربانی مسئله‌ای مانند یوزپلنگ کرد. هر دو اهمیت دارند، اما الویت‌های کشور باید در نظر گرفته شود. ”
با وجود اینکه کلانتری بر اهمیت موضوع “آب” تاکید می‌کند، اما رفتار‌های متناقض هم دارد. نمونه آن افشای نامه‌ای محرمانه از او درباره مدیریت اب خوزستان است که خشم افکار عمومی و مقامات خوزستانی را برانگیخت.
نمایندگان استان خوزستان در مجلس از این موضوع عصبانی بودند که کلانتری در آن نامه گفته که خوزستان مشکل کمبود آب ندارد. افکار عمومی این نامه را به گونه‌ای تعبیر و تفسیر کرده که کلانتری به نوعی مجوز انتقال آب از خوزستان را داده است. ظاهرا طرحی وجود دارد که ۷۰۰ میلیون متر مکعب از آب رودخانه کارون به حوزه‌های دیگر منتقل شود.
علی گلمرادی، نماینده ماهشهر درباره این نامه محرمانه در مجلس تذکر داد و گفت: «رییس سازمان محیط زیست قصد دارد به صورت محرمانه و پشت در‌های بسته به زیان مردم خوزستان عمل کند.»
کلانتری در اواخر مرداد ماه جانشین معصومه ابتکار در سازمان محیط زیست شد
در همین راستا چندی پیش فیلمی منتشر شد که نشان می‌داد رییس سازمان محیط زیست با نمایندگان استان خوزستان وارد بحث و جدل شده و گفت‌وگوی آن‌ها به جدال لفظی منجر می‌شود. کلانتری خطاب به یکی از نمایندگان که از نامه محرمانه او عصبانی بود گفت: “شما فکرکردید من خانم ابتکار هستم؟ ” همین یک جمله جنجالی بزرگ در شبکه‌های اجتماعی برپا کرد.
در ادامه قاسم ساعدی، نماینده دشت آزادگان، در پاسخ به کلانتری از معصومه ابتکار، رییس پیشین سازمان محیط زیست، دفاع کرد و گفت او مدیری بهتر بود. در واکنش به ادامه اعتراض این نماینده مجلس به نامه محرمانه، عیسی کلانتری، خطاب به او گفت: “به تو ربطی ندارد. ”
این ویدئو به شکل گسترده در شبکه‌های اجتماعی پخش شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت، اما کلانتری پس از در گفت و گو با روزنامه شرق از مواضعش دفاع کرد و خواستار عذرخواهی نمایندگان خوزستان شد.
کلانتری درباره وضعیت آب در استان خوزستان گفت که در این استان بیش از دو میلیارد متر مکعب آب هدر می‌رود و اگر جلوی این مصرف بیهوده آب گرفته شود، مشکل کمبود آب استان حل خواهد شد.
به گفته کلانتری، وزارت کشاورزی تاکید کرده که در این استان نباید برنج کشت شود، اما تابستان گذشته یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب برای کاشت برنج آب مصرف شده است. او همچنین معتقد است که آب بیش از نیاز در زمین‌های نیشکر خوزستان هدر می‌رود “به جای آنکه ۲۳ هزار متر مکعب برای نیشکر استفاده کنند، ٣٤ هزارمتر مکعب آب مصرف می‌کنند. ”
توضیحات کلانتری تاثیر زیادی نداشت و فعالیت‌های تند و تیز علیه او در فضای مجازی ادامه دارد، با این وجود به نظر می‌رسد او سعی می‌کند به انتقادات توجهی نشان ندارد، اما این کار را با جنجال آفرینی تازه انجام می‌دهد. بررسی حدود پنج ماهه عملکرد دولت دوازدهم نشان می‌دهد که عیسی کلانتری خبرسازتری و جنجالی‌ترین مدیر او بوده است. باید دید این رویه رییس سازمان محیط زیست تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟
