حکم یک قاضی در مشهد، آغازگر مشکلات موسسه کاسپین

رئیس کل بانک مرکزی گفت: مردم به اسامی مقدسی مانند ثامن الحجج(ع) یا میزان و فرشتگان اعتماد کرده بودند. با برنامه‌ریزی ما بخش عمده‌ای از نقدینگی آنها تحت انضباط قرار گرفت و به مؤسسات ساماندهی‌ شده تبدیل شدند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا؛ موضوع مؤسسات مالی و اعتباری به ویژه شرایط پیش‌ آمده برای مؤسسه اعتباری کاسپین از جمله مواردی است که این روزها به تیتر رسانه‌های مخالف دولت تبدیل شده است.

 مشکل مؤسسه اعتباری کاسپین چیست؟

مؤسسه اعتباری کاسپین در چارچوب فرآیند ساماندهی بازارغیرمتشکل پولی و پس از طی مراحل قانونی، مجوز فعالیت خود را در تاریخ ۲۷ اسفند ماه سال ۱۳۹۴ از بانک مرکزی دریافت کرد و در فهرست مؤسسات اعتباری مجاز و دارای مجوز بانک مرکزی قرار گرفت.

بر اساس مجوز صادره، مقرر شد این مؤسسه اعتباری، دارایی‌ها و بدهی‌های قابل تجمیع شرکت‌های تعاونی‌ اعتبار «فرشتگان»، «الزهراء مشهد»، «حسنات اصفهان»، «دامداران و کشاورزان کرمانشاه»، «بدرتوس مشهد»، «پیوند»، «امید جلین گرگان» و «عام کشاورزان مازندران» را که تا آن زمان تحت عنوان «آرمان ایرانیان» فعالیت می‌کردند، طبق روش مشخص به حساب های خود انتقال دهد.

این موضوعِ فعالیتی بود که مؤسسه کاسپین عهده دار انجام آن بود. در واقع، بانک مرکزی برای ساماندهی فعالیت مؤسسات غیرمجاز فعال در بازار پول از روش‌هایی مانند ادغام یا انحلال آنها استفاده می کند که در مورد موسسه کاسپین با روش ادغام پیش رفت. بنا بر این صدور مجوز برای این موسسه، فرایندی کارشناسی و حساب‌ شده، بود.

بر این اساس تعاونی‌های هشت‌گانه، همگی فعالیت خود را در دوره های قبلی شروع کرده بودند و اولین اقدام بانک مرکزی در دولت یازدهم این بود که فعالیت این تعاونی‌ها را ساماندهی کند.

 هرچند برخی از این تعاونی‌ها از ابتدا تمکین نمی‌کردند که با تذکر و برخورد بانک مرکزی در نهایت پذیرفتند در یک موسسه واحد ادغام شوند.

در نتیجه همه هشت تعاونی‌ ذکر شده تعهد کردند به محض صدور مجوز موسسه جدید، نسبت به انحلال اقدام کنند. سپس موسسه کاسپین با حداقل سرمایه مورد نظر بانک مرکزی، مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی دریافت کرد.

پس از صدور مجوز، اقدام بعدی این بود که تک‌ تک تعاونی‌های منحل شده، فهرستی از دارایی‌های خود را به موسسه کاسپین ارائه دهند و بعد از ارزیابی دارایی‌ها و انتقال آنها، نسبت به انتقال سپرده‌هایی که از مردم جمع کرده بودند، اقدام کنند.

حکم هایی که از مشهد صادر شدند

اما متاسفانه در زمانی که هنوز دارایی‌ها و سپرده‌های تعاونی‌های هشت‌گانه غیرمجاز به موسسه اعتباری کاسپین منتقل نشده بود دو دستور قضایی بدون اطلاع بانک مرکزی از سوی یکی از قضات در مشهد صادر شد که بر اساس دستورات قضایی مذکور، تعاونی‌ها مکلف شدند تمام تابلوهای خود را با تابلوهای موسسه کاسپین تعویض کنند.

سپس حکم قضایی دیگری از مشهد صادر شد که بر اساس آن، دفترچه‌های سپرده‌گذاران تعاونی‌هایی که باید منحل می‌شدند با دفترچه‌های موسسه کاسپین تعویض شود در حالی که هنوز دارایی‌ها و سپرده‌های نزد این تعاونی های هشت گانه به موسسه کاسپین منتقل نشده بود.

این موارد، تعهداتی را بدون هماهنگی با بانک مرکزی برای موسسه اعتباری کاسپین ایجاد کرد.

هجوم سپرده گذاران کاسپین پس از نشست خبری دادستان

این در حالی بود که چندی بعد، دادستان تهران از بدهی تعاونی فرشتگان به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های موسسه کاسپین و پیگیری های قضایی در رابطه با مدیران این تعاونی خبر داد و اعلام کرد که فرشتگان طی سال های اخیر حدود ۸ هزار میلیارد تومان منابع جذب کرده و اکنون تا ۴ هزار میلیارد تومان بدهی دارد.

این خبر‌ برای مشتریان موسسه فرشتگان و البته کاسپین تکان دهنده بود و با انتشار بیانیه‌ای از سوی موسسه کاسپین و همین طور بانک مرکزی همراه شد.

موسسه کاسپین اعلام کرد که از تاریخ هفتم آذر ماه کلیه سپرده گذاران تعاونی اعتبار فرشتگان می توانند به هر یک از شعب که مایل هستند مراجعه و نسبت به انتقال سپرده های خود به کاسپین اقدام کرده و دفترچه‌های جدید مربوط به موسسه را دریافت کنند.

همچنین بانک مرکزی اعلام کرد که کاسپین دارای مجوز از بانک مرکزی بوده و با انحلال تعدادی از تعاونی‌ها از جمله فرشتگان تشکیل شده، بنا بر این هیات مدیره این موسسه موظف است در چارچوب قوانین و مقررات، کلیه دارایی‌ها و بدهی‌های این تعاونی را به موسسه کاسپین انتقال داده و حافظ منافع سپرده گذاران باشد.

کاسپین نیز این موضوع را پذیرفت و همان روز اعلام کرد که تمام اموال و دارایی‌های فرشتگان به موسسه اعتباری کاسپین منتقل می شود، بنابراین سپرده گذاران و مشتریان نگران نباشند.

با صدور این احکام، هیئت‌های تصفیه تعاونی‌های منحل‌شده نیز در انتقال دارایی‌ها و سپرده‌ها کوتاهی کردند چرا که اعضای هیات تصفیه به استناد احکام قضایی صادره بدون هماهنگی با بانک مرکزی، دیگر اجباری برای تصفیه دارایی‌های تعاونی‌های هشت‌گانه احساس نمی‌کردند.

بانک مرکزی نیز اعلام کرد؛ اعتراض های اخیر، مربوط به سپرده‌گذاران تعاونی‌های اعتبار منحله است نه سپرده‌گذارانی که پس از تأسیس موسسه اعتباری کاسپین، اقدام به سپرده‌گذاری کرده‌اند.

در واقع این افراد، سپرده‌های خود را با نرخ‌های بالا نزد تعاونی‌های اعتبار غیرمجاز سپرده گذاری کرده بودند اما شعبه این تعاونی‌ها پس از صدور احکام قضایی ذکر شده در حال حاضر تابلوی موسسه اعتباری کاسپین دارد در حالی که دارایی ها و سپرده های تعاونی های منحله به موسسه اعتباری کاسپین منتقل نشده و فقط تابلوی شعبه و دفترچه‌ها به صورت اسمی، تغییر نام داده‌اند.

با این وجود با نظارتی که بانک مرکزی در سال ۱۳۹۵ بر فرآیند انجام کار داشت خوشبختانه با ساماندهی ۵ تعاونی منحله حسنات اصفهان، الزهرا مشهد، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران و امید جلین مازندران، مسئولیت آنها به موسسه اعتباری کاسپین واگذار شده است و دارایی‌های این تعاونی‌های منحله بعد از شناسایی، کارشناسی و ارزیابی به موسسه کاسپین منتقل شد.

همچنین شناسایی و کارشناسی دارایی‌های دو تعاونی دیگر شامل «بدر توس» و «پیوند مشهد» در سال ۱۳۹۶ با همکاری و هماهنگی با مقامات قضایی انجام شد. در حال حاضر هیات تصفیه این دو تعاونی و هیات مدیره موسسه کاسپین پس از اخذ مجوز از مرجع قضایی مربوطه در مشهد، توافق کردند و دارایی‌های شناسایی شده این دو تعاونی پس از ارزیابی به موسسه کاسپین منتقل شد.

اما مشکلی که در حال حاضر وجود دارد تعداد محدود شعب کاسپین برای پاسخگویی است و نیازمند مجوز از سوی بانک مرکزی برای تاسیس شعبه دارد.

ساماندهی ۷ تعاونی منحله از مجموع ۸ تعاونی اعتباری

بر اساس این گزارش تاکنون ۷ تعاونی منحله از مجموع ۸ تعاونی اعتبار منحله ساماندهی شده است و دارایی‌های تعاونی اعتبار منحله فرشتگان با دستور بازپرس دادسرای پولی و بانکی در تهران ارزیابی و کارشناسی شده و طبق هماهنگی‌های به عمل آمده با سرپرست دادسرای مذکور نتایج ارزیابی‌ها و کارشناسی اموال و املاک شناسایی شده این تعاونی، انجام و نهایی شد.

این دارایی ها پس از تعیین ارزش با هماهنگی مرجع قضایی و بانک مرکزی به موسسه اعتباری کاسپین در حال انتقال است و متناسب با آن سپرده سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان هم به موسسه کاسپین منتقل می‌شود.

همچنین با هماهنگی مراجع قضایی تصمیمات جدی اخذ شده تا سپرده گذاران فرشتگان بتوانند مبلغی که به عنوان سپرده داشته‌اند را بنا بر تصمیم خود در موسسه مجاز سپرده کاسپین سپرده گذاری کرده و یا دریافت کنند.

۶۵۰ هزار از٧٣٠ هزار فقره سپرده کاسپینی‌ها زیر بیست میلیون تومان‌است

بر اساس آخرین اطلاعات موجود تعداد سپرده‌های تعاونی اعتبار منحله فرشتگان بالغ بر ٧٣٠ هزار  فقره است که تعداد سپرده های زیر بیست میلیون تومان بالغ بر ٦٥٠ هزار فقره می‌باشد و حسب توافق انجام شده با مرجع قضایی ۶۵۰ هزار سپرده گذار ذکر شده در اولویت اول پرداخت قرار می‌گیرند که به این ترتیب تقریبا ۹۰ درصد سپرده گذاران تعاونی فرشتگان تعیین تکلیف می‌شوند.

رسانه ای شدن موضوع تخلفات صورت گرفته در تعاونی اعتبار فرشتگان موجب هجوم سپرده گذاران این تعاونی به مؤسسه اعتباری کاسپین برای وصول سپرده های خود شد و مؤسسه مزبور هم به دلیل فرایند انتقال داراییها به مؤسسه امکان اجابت درخواست‌های سپرده گذاران را نداشت و همین امر باعث ایجاد بحران شد.

داستان مؤسسه اعتباری کاسپین از زبان رییس کل بانک مرکزی

ولی اله سیف ، رییس بانک مرکزی نیز در نشست خبری که هفته پیش در بانک مرکزی برگزار شد به تاریخچه تشکیل مؤسسه کاسپین اشاره کرد و توضیح داد: هشت تعاونی غیرمجاز فعال بودند که بانک مرکزی مسئولیتی برابر آنها نداشت و یکی از اهداف ما ساماندهی این تعاونی‌ها بود.

وی با بیان اینکه در دولت گذشته با فعالیت این مؤسسات مماشات می‌شد، افزود: مردم به اسامی مقدسی مانند ثامن الحجج(ع) یا میزان و فرشتگان اعتماد کرده بودند. با برنامه‌ریزی ما بخش عمده‌ای از نقدینگی آنها تحت انضباط قرار گرفت و به مؤسسات ساماندهی‌شده تبدیل شدند.

رییس شورای پول و اعتبار به‌طور مشخص درباره مؤسسه کاسپین اظهار داشت: قرار بر این بود که هشت تعاونی غیرمجاز به‌طور یک به یک تقاضای انحلال دهند و‌ در قالب یک مؤسسه دارای مجوز فعالیت خود را ادامه دهند؛‌ البته این را هم بگویم که من از وضعیت سپرده گذاران بی‌گناه (تنهاگناه‌شان این است که در زمان سپرده گذاری دقت کافی نداشتند)، متأسف هستم. یک عده‌ای از اعتمادی که به آنها شد سوءاستفاده کردند.

سیف با یادآوری همکاری قوه قضاییه و شورای عالی امنیت ملی درباره مؤسسه کاسپین با بانک مرکزی گفت: با دقت نظر همکاران ما، همه اینها متعهد شدند که تعاونی‌های غیرمجاز را منحل و فهرست دارایی‌های خود را تهیه کنند تا ارزیابی شود و فهرست دیگری از سپرده گذاران را در اختیار ما قرار دهند تا نسبت به پرداخت سپرده‌های آنها اقدام شود.

وی با بیان اینکه از محل فهرست دارایی‌ها سرمایه اولیه تشکیل مؤسسه کاسپین شکل گرفت، اظهار داشت: بعد از این موضوع هیئت مدیره و اساسنامه این مؤسسه شکل گرفت و هیئت مدیره و هیئت‌های تسویه فهرست دارایی را تهیه کردند تا بعد از آن سپرده‌ها تحویل داده شود؛ این موضوع درباره هفت تعاونی‌انجام شد و یک مؤسسه باقی مانده است.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: کاسپین هنوز هیچ سپرده‌گذار جدید و شعبه جدیدی ندارد، فقط تابلوی شعبه قدیم و فرشتگان را برداشته و نام کاسپین را روی آن‌گذاشته‌اند.

بانک مرکزی به‌بهترین شیوه از سرمایه‌های مردم حمایت می‌کند.

سپرده‌‌های فرشتگان بزودی تعیین تکلیف می‌شوند

بر اساس این گزارش در سایت مؤسسه اعتباری کاسپین آمده است؛ مؤسسه کاسپین در پی جلسات متعدد هیات مدیره این مؤسسه با بانک مرکزی و مراجع قضایی در جهت حل مشکل سپرده گذاران تعاونی منحله فرشتگان و انتقال تعاونی به موسسه و در اجرای منویات بانک مرکزی در جلسه ۹۶/۲/۱۷ که با حضور معاون محترم نظارتی و مدیران حوزه نظارت آن بانک صورت گرفت و همچنین دستورات شفاهی بازپرس محترم شعبه ۳ دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم پولی و بانکی در تاریخ ۹۶/۲/۱۸ چگونگی انتقال دارایی ها و بدهی های تعاونی مذکور مورد بحث قرار گرفت و در نهایت مقرر گردید؛

به منظور راستی آزمایی و وصول اطلاعات دقیق تسهیلات، وسپرده های هر یک از شعب تعاونی، در قالب جداول طراحی شده تکمیل گردد.

بدین منظور آقایان علی ساعی راد و سید قادر محمدی دو عضو هیات مدیره ماموریت یافتند تا به جد پیگیر اجرایی شدن این مصوبه باشند.

که در اولین فرصت اطلاعات خواسته شده را جمع بندی و تحویل هیات مدیره موسسه نمایند. تا مراحل انتقال تعاونی مذکور سریعتر انجام شود.