دو نکته پر اهمیت سفر «دیپلمات موطلایی» انگلیس به تهران
سفر جانسون در این برهه زمانی می تواند بر روابط دو کشور و همچنین روابط ایران با دیگر کشورهای اروپایی تاثیر حیاتی داشته باشد.
محمد اکبری: سفر وزیر خارجه خاص انگلیس به تهران یک سفر با ویژگی های خاص و منحصر بفرد تلقی می شود. به هر روی این یک سفر با کارکرد پیگیری مسائل دوجانبه و با نیت گسترش روابط دو کشور است که در گذشته به این شکل اتفاق نیفتاده بود. هر سفری در عالم دیپلماتیک مقدماتی دارد و اگر آن مقدمات شکل نگیرد سفر انجام نمی گیرد. برای آمدن یک وزیر خارجه از انگلیس به تهران باید که گفت و گو ها و روابط مقدماتی بین کارشناسان و سفرای دو کشور شکل گرفته باشد و لیستی از نیازها و دستورکارها بوجود آمده باشد که در نهایت دو کشور به این تصمیم برسند که زمان سفر رسیده است. همین فضا اگر پیش برود و دستور کارهای جانسون به خوبی به نتیجه برسد می توان شاهد رفت و آمد دو کشور در حد روسای دولت نیز بود.
به گزارش نامه نیوز هر چند رسانه های انگلیسی سفر جانسون را در حد پیگیری موضوع زندانیان دو تابعیتی مخصوصا نازنین زاغری پایین آوردند اما همگان می دانند که این هم قسمت کوچکی از دلیل این سفر می تواند باشد. ایران و انگلیس دو دوست و شریک استراتژیک نیستند و لیستی از مواضع غیر مشترک و مشکلات را حتی دارند که به نظر می رسد در این سفر تلاش می شود در این باره گفت و گوهایی شکل گیرد و دو کشور بر حل آنان بر آیند.
برجام؛ سرفصل مشترک ایران و انگلیس
اما دو کشور بیشتر از اینکه روی سوتفاهمات یا مسائلی که روی آن تفاهم ندارند بیشتر بپردازند بدون شک به موضوعات مشترک بیشتر بها می دهند. سرفصل مهم تفاهمات دو کشور، موضوع برجام و حمایت و ادامه آن است.
انگلستان یکی از طرفهای مهم توافق هسته ای ایران با کشورهای پنج بعلاوه یک بوده و هست. پس از شکل گیری برجام، این کشور به شکل کامل از آن حمایت کرده است . حتی پس از حضور ترامپ و مخالفتهای او با برجام، این کشور اروپایی همراه دو کشور دیگر یعنی فرانسه و آلمان بر حفظ و ادامه آن تاکید کرده اند.
اما موضوعی که می تواند یکی از بحثهای اصلی در سفر جانسون باشد این است که ایران از طرف اروپایی خود می خواهد حمایت از برجام را از شکل لفظی و اعلامی به حالت عملی خود تبدیل کند. یکی از انتقادهای ایران، در مورد مسائل بانکی و سازوکارهای بانکی کشور انگلیس و تسهیل در این موارد بوده است. پاسخ انگلیس در این باره به موضوع خصوصی بودن بانکها و تلاش آنها برای دوری از ریسکهای آینده است. در همین سفر در دیدارهای بین مقامات ایرانی با جانسون تلاش می شود برای این موضوع راه حلی پیدا شود و از طریق دولت انگلیس تضمینهایی بوجود بیاید.
تغییر سیاست منطقه ای اروپایی ها؛ از عربستان به سمت ایران
اما از موضوعات مورد علاقه انگلیس در ایران که شاید حتی تمایل دارد روی آن معامله هم کند موضوع موشکی و فعالیتهای منطقه ای ایران است. این موضوع از نکاتی است که دو کشور در مورد آن اختلافهایی دارند. انگلیس تلاش می کند ایران را متقاعد کند در این دو موضوع با شفافیت بیشتری عمل کند، موضوعی که ایران آن را جزو خطوط قرمز خود می داند و آنرا قابل مذاکره نمی داند. اما روند برخورد ایران با این موضوع حیاتی و برای حفظ شکاف انگلیس و کلیت اروپا از امریکا در موضوع مهم تر برجام پر اهمیت است. ایران می داند که برخورد سلبی و غیر دیپلماتیک با آن می تواند به سرخوردگی طرف انگلیسی و قطع پای دیگر کشورهای اروپایی به سمت ایران باشد.
از این رو نوع برخورد و تلاش برای قانع سازی و تاکید بر مواضع مشترک می تواند در این سفر از دو جنبه مهم باشد. اول اینکه دستاوردهای این سفر را بالا برده و دیدار مرد مو طلایی انگلیسی از تهران را امیدوار کننده جلوه دهد و از سویی باعث شود دیگر وزرا و رهبران سیاسی اروپایی به دنبال این سفر موفق راهی تهران شوند تا هم به گسترش روابط خود با بازیگر مهم خاورمیانه بپردازند و هم در راستای تحولات منطقه ای، هماهنگی های لازم را با کشور متعادل و آینده دار منطقه انجام دهند.
این موضوع وقتی بیشتر اهمیت پیدا می کند که مسائل منطقه ای تحولات جدید و مهمی را پشت سر گذاشته است و سیاست خاورمیانه ای اروپایی ها می تواند از عربستان تغییر شیفت داده و به سمت ایران حرکت کند.
دوران پسا داعش در منطقه می تواند فصل نوینی در خاورمیانه برای اروپا و ایران باشد. اروپایی ها به هر روی موضوع داعش را با مسائل امنیتی خود مرتبط می دانند و باید به دنبال روابط امنیتی و اطلاعاتی با کشوری باشند که در خط مقدم مبارزه با آن بوده است. ایران بجز اینکه در این مسیر می تواند به مسائل امنیتی اروپا پیوند بخورد، در موضوعات دو جانبه دیگر که مهمترین آن اقتصاد است، برای آنان جذابیت دارد. ایران با قدرت و انرژی بالا به دنبال استفاده از فضای پسا برجامی ست و درک این موضوع از سوی اروپایی ها می تواند روابط کم هزینه و نوینی را رقم بزند.
