درآمد جمع آوری زباله چقدر است؟

جمع‌آوری زباله و تفکیک آن، طرحی است که از سال ها پیش در جوامع مختلف دنیا به سبک و سیاق متفاوت اجرا شده است و متاسفانه نگاه خوبی به شاغلان این چنین امور در سراسر دنیا وجود ندارد.

به گزارش افکارنیوز، به عنوان مثال در کشور هند افرادی را که به جمع آوری زباله و فضولات شهری اقدام می‌کنند «دالیت» گفته می شود و این واژه به مفهوم نجس است و متاسفانه هیچ نگاه منصفانه و مناسبی به این افراد وجود ندارد. این در حالی است که عدم فعالیت و نبودن این افراد منجر به نابودی شهر و طبیعت می‌شود.

نمکی های ساده دیروز و پیمانکاران دغل کار امروز

واژه‌هایی چون «نمکی» و «نان خشکی» جزء آن دسته از واژه‌هایی است که شنیدنشان حس خوبی را در دل اغلب ما آدم‌ها زنده می‌کند. نمکی های دوره گردی هم بودند که حداقل هفته ای یکبار هم که شده به مناطق روستایی سر می زدند و در ازای دریافت زباله هایی که عنوان ضایعات به آن‌ها اطلاق می‌شد، به روستائیان اجناس و کالاهای مورد نیازشان را تحویل می‌دادند.

زباله‌هایی که شامل تکه‌های پلاستیک، فلز و انواع بطری های شیشه ای می شدند و هر خانواده، در عوض تحویل آن ها به نمکی های دوره گرد، یا مبلغی پول دریافت می کرد و یا اینکه از میان انبوه اجناس نو و پر زرق و برقی که نمکی ها در بساط خود داشتند کالای مورد نیاز خود را انتخاب می‌کردند و تحویل می‌گرفتند.

نه پای کودکان قد و نیم قد زباله گرد و خانواده های گرفتار و فقیرشان در میان بود و نه ماجرای سودجویی پیمانکاران و چشم پرطمعشان بر طلای کثیف دوخته شده بود.

نمکی‌ها بر خلاف اغلب پیمانکاران سودجوی امروز، انسان‌های شریف و صادقی بودند که هم سودی را به مشتریان خود می‌رساندند و هم خودشان از این راه کسب روزی می‌کردند و نکته مهمتر اینکه هیچ باند مافیایی در این میان شکل نگرفته بود.

امروزه اما به گفته برخی از نمایندگان شورای اسلامی شهر تهران، با ورود به دنیای مدرن، مسئله تفکیک پسماند جزء مشاغل پرسود و درآمدی است که پای پیمانکاران را در مدیریت شهری به ویژه در این حوزه باز کرده است.

به گفته مجید فراهانی عضو پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، مسئله مدیریت پسماند در کشور، جزء آن دسته از مواردی است که نیاز به بازنگری و اصلاح اساسی دارد و برخی به صورت باندی و مافیایی در این حوزه ورود کرده و به سوء استفاده از کودکان زباله گرد می‌پردازند.

کسی به آشغال جمع کن، دختر نمی‌دهد، مشاغل پایگاه اجتماعی افراد هستند

مشاغل افراد معرف جایگاه اجتماعی آن‌ها در جوامع مختلف است و هر فرد بنابر توانایی های شغلی در یکی از پایگاه‌های اجتماعی ِ شغلی شأن و منزلت اجتماعی دریافت می کند. اما توجه به این مسئله مهم هم نباید فراموش شود که برخی از افراد در جوامع امروزی از سر اجبار، به اشتغال به مشاغلی چون جمع‌آوری زباله مجبور هستند و همواره شغل خود را پنهان می‌کنند.

امان الله قرائی مقدم جامعه شناس مسئله انتخاب شغل افراد را برگرفته از معیارها و ملاک‌های متفاوتی می داند و معتقد است: افراد اصولا در جوامع مختلف شغل خود را بر اساس شأن و منزلت اجتماعی مشاغل و دیدگاهی که سایر مردم نسبت به آن دارند انتخاب می‌کنند.

قرائی مقدم افزود: در علم جامعه شناسی برای سایر افراد، بر اساس شغلی که دارند در جامعه پایگاه اجتماعی و منزلت تعریف می‌شود و به این دلیل است که افراد در مقوله شغل خود تلاش می‌کنند تا نسبت به جایگاه فعلی که در شغل خود دارند ترفیع کنند و مقبولیت اجتماعی خود را افزایش دهند.

وی تصریح کرد: درصد اهمیت و اولویتی که میزان درآمد یک شغل برای افراد نسبت به جایگاه و شأن و منزلت اجتماعی آن دارد، در مرتبه بعدی قرار دارد و به قول جوان های امروزی آن چه برای افراد در انتخاب شغلشان مهم است این است که پرستیژ و نگاهی که به شغل آن‌ها در جامعه حاکم است و وجهه اجتماعی شغل مورد نظر در چه جایگاهی قرار دارد.

این جامعه شناس خاطرنشان کرد: عدم ورود افراد به مشاغلی چون جمع‌آوری زباله و امتناع آن‌ها از انتخاب چنین مشاغلی، ناشی از نگاهی است که این شغل در حال حاضر در میان مردم وجود دارد و به عبارتی وجهه نامحبوبی است که شغل جمع‌آوری زباله و به عبارت عامیانه «آشغال جمع کن» در پس خود دارد.
‌
قرائی مقدم تاکید کرد: شغلی چون جمع‌آوری زباله جزء مشاغلی است که افراد شاغل در آن، معمولا از بازگویی شغل خود امتناع کرده و به عبارتی پنهان کاری می‌کنند و تنها با گذر زمان و مکانیزه شدن آن، وجهه بهتری در شغل خود کسب می‌کنند.

وی اظهار کرد: پیشرفت در صنعت و تکنولوژی، در حوزه جمع‌آوری زباله و پسماند، شرایط و نگاه فعلی مردم به این شغل را در گذر زمان تا حدودی تغییر می دهد ولی، این کار با تمام تغییرات پیش رو یکی از مشاغلی است که به عنوان شغلی کم منزلت تلقی می شود و افراد نگاه مطلوبی به آن ندارند.

این جامعه شناس یادآور شد: از این نکته مهم هم نباید غافل شد که برخی از مشاغلی که افراد امروزه به آن اشتغال دارند تنها جنبه کسب درآمد و گذران زندگی دارند و شاید اگر گفته شود که درصد مقبولیت آن زیر صفر است دروغ نباشد.

جوسازی دروغین پیمانکاران، عامل اصلی عدم گرایش ایرانی ها به مشاغلی چون جمع‌آوری زباله

مفروض فعلی که گفته می‌شود علت عدم اشتغال ایرانی‌ها در حوزه پسماند و جمع آوری زباله، تنها به دلیل اهمیت شأن و منزلت اجتماعی است غلط است و نیازمند اصلاح در گذر زمان و فرهنگ سازی مناسب است.

حسن عماری روانشناس چرایی و عدم انتخاب شغل جمع‌آوری زباله از طرف مردم کشور را ناشی از جوسازی پیمانکاران در خصوص سختی شغل فوق برمی‌شمرد و می‌گوید: مفروض فعلی که در میان برخی از افراد در خصوص گرایش به مشاغلی این چنینی حاکم است، فرضیه درستی نبوده و بخشی از این اشتباه باید توسط عاملان رقم خوردن آن یعنی پیمانکاران، اصلاح شود.

عماری ادامه داد: مسئله انتخاب شغل برای افراد و توجه به مواردی چون شأن و منزلت اجتماعی، یک موضوع فرهنگی بوده و طبیعی است که هر فردی در درجه اول به دنبال کاری باشد که از جایگاه اجتماعی مقبول تری برخوردار باشد اما در صورت نیاز و اضطرار اگر انسان‌ها از باب دریافت حقوق و مزایای به وقت خود مطمئن باشند نسبت به ورود به مشاغلی چون جمع‌آوری زباله و پسماند نیز دیدگاه آن‌ها تغییر می‌کند.

وی افزود: عدم امنیت روانی حاکم بر مشاغلی چون جمع‌آوری زباله، و نبود دیدگاه مثبت مردم که همانطور که گفته شد بخش قابل توجهی از آن ناشی از جوسازی دروغین پیمانکاران است، منجر به ورود اتباع خارجی و پنهان کاری کارگران ایرانی شاغل در آن و عدم استقبال سایر افراد، منجر شده است.

این روانشناس اظهار کرد: اینکه برخی از مسئولان از آمار بیش از ۵۰ درصد کارگران اتباع بیگانه به جمع آوری زباله و پسماند خبر می‌دهند در واقع به دلیل نبود تبلیغات مناسب و همچنین عدم حمایت های مورد نیاز در خصوص جذب سرمایه انسانی مورد نیاز است.

عماری تصریح کرد: پیمانکاران به دلیل عدم پرداخت حقوق کافی و همچنین برای فرار از بیمه کردن کارگران خود در این حوزه، از طراحی و انتشار تبلیغات مناسب با جزئیات شغلی چون جمع‌آوری زباله شانه خالی می کنند و اذهان عمومی را به سمت نامناسب بودن چنین مشاغلی سوق می‌دهند.

وی تاکید کرد: در مجموع میزان استقبال و گرایش افراد به مشاغلی چون جمع‌آوری زباله در سایر جوامع دنیا کم است و این موضوع مختص به ایران نیست، اما وضعیت و آمار فعلی که برخی از مسئولان در این رابطه اعلام می‌کنند یک فضای تبلیغاتی است که ساخته و پرداخته پیمانکاران در جهت کسب سود بیشتر است.

این روانشناس خاطرنشان کرد: اگر مسئولان حوزه پسماند برای جذب و اشتغال افراد در این حوزه، برای پیمانکاران قوانین مشخصی را تدوین کنند و مزایایی را هم به افراد بومی و وطنی شاغل اختصاص دهند، به طوری که خیال آن‌ها را از پرداخت به موقع حق و حقوق و بیمه شان راحت کنند، تعداد افرادی که به این شغل روی می‌آورند بسیار افزایش می‌یابد.

عماری تصریح کرد: مشاغلی چون جمع‌آوری زباله از پذیرش اجتماعی و حل شدگی فرهنگی کمتری نسبت به سایر مشاغل برخوردار است اما در حال حاضر بسیاری از افراد با دارا بودن مدرک لیسانس و فوق لیسانس، به دلیل بیکاری و وجود معضلاتی این چنینی، در این گونه مشاغل مشغول به کار هستند.

سودای کسب سود و درآمد بیشتر گاهی موجب می شود تا سودجویان وجهه مشاغل مختلف را در نگاه افراد جویای کار، بیش از پیش تخریب کنند و مانعی بر سر راه ورود آنان ایجاد کنند. استفاده از نیروی کار ارزان و کم دردسر همچون کودکان زباله گرد و معتادانی که به جمع آوری زباله و تفکیک پسماند شهری و فروش آن، در جهت تامین هزینه‌های موادمخدر مصرفی خود اقدام می‌کنند، امری است که در حال حاضر پیمانکاران حوزه پسماندهای شهری از آن سود کلانی به جیب می زنند.

ضرورت نظارت بیشتر دستگاه‌های متولی در بخش دولتی که واگذاری و عقد قرارداد با پیمانکاران حوزه پسماندهای شهری را بر عهده دارند به شدت احساس می‌شود و مسئولان باید برای بهبود روند مدیریت فعلی چاره‌ای بیندیشند.