مناظره سوم؛ اقتصاد در حاشیه

سومین مناظره انتخاباتی با محور اقتصاد روز گذشته (جمعه 22 اردیبهشت) به پایان رسید اما بیش از ارائه برنامه های کارشناسی شده در این حوزه، تخریب رقیب با آمار غیرواقعی و اتهام زنی های شخصی همراه بود؛ امری که تامین کننده منافع ملی نیست.تنها یک هفته تا انتخابات ریاست جمهوری ایران باقی مانده و 6 نامزد حاضر در این دور از رقابت ها با استفاده از هر فرصتی به ارائه برنامه های خود می پردازند. در این راستا، مناظره های تلویزیونی از یک سو فرصتی را برای ارائه برنامه ها و تبلیغات هر یک از نامزدها فراهم کرده و از سوی دیگر نقش تاثیرگذاری بر آگاهی بخشی به عموم با هدف گزینش نامزد مورد نظر ایفا می کند.
تاکنون سه مناظره انتخاباتی انجام گرفته است که و روز گذشته مناظره پایانی و به عبارتی آخرین مناظره تلویزیونی نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری پخش شد که به موضوع اقتصاد اختصاص داشت. این مناظره گاهی از مدار اقتصادی خارج و به مسائل شخصی سوق پیدا می کرد و گاهی نیز بدون ارائه راهکار تنها به بیان شعار برای حل مشکلات بسنده می شد.
در ارتباط با اثربخشی مناظره ها به ویژه مناظره سوم بر نگرش عمومی و همچنین نقاط مثبت و ضعف آن، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با «مهدی پازوکی» اقتصاددان و مدرس دانشگاه به گفت وگو پرداخت.
متن کامل گفت وگو با پازوکی به شرح زیر است:
فکر می کنید مناظره دیشب چه تفاوت هایی با دو مناظره قبلی داشت؟
** پازوکی: این مناظره بر خلاف دو مناظره گذشته با موضوع اقتصادی آغاز شد و چون مسایل اقتصادی دارای کمیت و قابل لمس هستند، می توان به راحتی ارزیابی کرد که نامزدهای انتخاباتی چه برنامه هایی برای آن در نظر گرفته اند. یکی از وظایف کاندیدای ریاست جمهوری اداره اقتصاد جامعه است بنابراین برای مردم این بحث خیلی مهم و جالب بود تا بتوانند از دیدگاه های اقتصادی این نامزدها اطلاع یابند.

به نظر شما نامزدهای انتخاباتی توانستند آن طور که انتظار می رفت به بیان برنامه های اقتصادی خود بپردازند؟
** پازوکی: آن گونه که انتظار می رفت این اتفاق روی نداد چرا که جامعه ایران به شدت سیاسی است و متاسفانه خیلی از کاندیداها نتوانستند برنامه ای منسجم در زمینه ثبات ارز، ثبات اقتصادی، انضباط اقتصادی و غیره برای چهار سال آینده ارایه دهند. البته این امر از ابتدا قابل پیش بینی بود چون مردم همواره تلاش می کنند که همه مسایل را به سیاست ارجاع دهند. به نظر من در این خصوص برنامه آنچنانی ارایه نشد اما در مجموع در بحث های دیشب حتی کاندیداهای مخالف دولت نتوانستند به این پرسش روحانی که گفت بر چه اساسی می خواهید درآمد ملی را 2.5 برابر کنید جوابگو باشند، یا برای سه برابر کردن یارانه ها و اشتغالزایی یک میلیون و 250 هزار نفر به صورت سالانه از چه منابعی استفاده خواهید کرد، پاسخی ارایه ندادند. که البته قالیباف و رییسی به این موضوع ها هیچ پاسخی ندادند و تنها به مسایل فرعی پرداختند.
مسئله صورت گرفته درباره اموال و اموال نامزدها چقدر در این مناظره اقتصادی اهمیت داشت؟
** پازوکی: این طرز تفکر آقای قالیباف که رییس جمهور نباید خانه داشته باشد امر عجیبی است چون بسیاری از افراد خانه ای را در گذشته های دور به قیمت روز به عنوان نمونه 100 هزار تومن خریداری کردند که اکنون ارزش آن بر پایه افزایش قیمت ها رشد داشته است. این جرم محسوب نمی شود بلکه نشان دهنده نوعی محدود نگری است. این موضوع نشان داد که برخی نامزدها برای ادعای خود مبنی بر افزایش درآمدهای ملی و اشتغالزایی و … مکانیسم، برنامه و سازوکاری ارایه نمی دهند و بجای آن به موضوع های حاشیه ای می پردازند.
مسائل مطرح شده و همچنین آمار و ارقامی که در این مناظره اقتصادی مورد استناد قرار گرفت تا چه حد کارشناسانه و منطبق بر واقعیت بود؟
** پازوکی: مناظره سوم مشخص کرد که بسیاری از مشاوران اقتصادی نامزدها بی سواد و کم سواد هستند یا اینکه این نامزدها به توصیه های مشاوران خود گوش نمی دهند. بنابراین به جرات می توان گفت که این نامزدها خیلی ضعیف ظاهر شدند. اقدامات رییس دولت یازدهم را می توان نقد کرد اما نامزدهای جناح اصولگرا نه تنها وی را نقد نکردند بلکه تنها به شعار ها و حرف های پوپولیستی اکتفا کردند که این امر تبعات منفی برای کشور و منافع ملی به دنبال دارد. باید این نکته را در نظر گرفت که سطح شعور مردم بسیار بالا است و این دیدگاه های محدود و کوته اندیشی ها که رییس دولت یا معاون اول آن نباید خانه داشته باشند برای آنان بسیار کم ارزش و موضوع بی اهمیتی بود. به نظر می رسد بازنده مناظره سوم رئیسی و قالیباف بودند.
برخی نامزدها بی اعتنا به پرسش هایی که از آنها می شد، مسایل مورد علاقه خود را مطرح می کردند. دور شدن از پاسخ دهی به سوالات با چه هدفی صورت می گرفت؟
** پازوکی: یکی از نامزدهای این دوره در مناظره های مربوط به سال 92 از رییس دولت یازدهم زمانی که حسن روحانی گفت من سرهنگ نیستم بلکه یک حقوقدان هستم، شکست خورد. تحلیل شخصی من به عنوان یک شهروند این بود که قالیباف در این مناظره ها به دنبال آن بود تا به تلافی گذشته بپردازد. قالیباف می خواست جبران مافات کند که به شدت به ضرر وی تمام شد.
سازمان بازرسی، لیست 2 هزار و 200 میلیارد تومانی را اعلام کرده است ، رانتی که به املاک نجومی در شهرداری شناخته می شود ، قالیباف ادعا می کند که این املاک را در اختیار رفتگرها گذاشته است. این امر مشهود است که رفتگرها کارگران ساده ای هستند و بسیاری از آنان در شرکت های خدماتی مشغول هستند؛ از طرف دیگر بسیاری از آنان را کارگران افغانی شامل می شوند. این موضوع تعجب برانگیز است که شهردار تهران چنین ادعایی داشته باشد که اگر صحت دارد شماری از آنان را نام ببرد.
دروغ باید در ایران ضد ارزش تلقی شده و با آن برخورد جدی صورت گیرد. کدام رفتگر در شمال شهر از شهرداری خانه دریافت کرده اند؟ این در حالی است که لیست افرادی که از این رانت استفاده کرده اند منتشر شده است. این مسایل در جامعه کنونی و در شرایطی که فضای تبادل اطلاعات در شبکه های مجازی و از طریق تکنولوژی های نوین منتشر می شود ، جایی ندارد چرا که آنان می توانند به راحتی به صحت و سقم مسایل آگاهی یابند.

** آیا آمار و اطلاعاتی که در مناظره سوم از جانب نامزدها اعلام می شد، منطبق بر واقعیت بود؟
** پازوکی: اطلاعاتی که قالیباف و رئیسی در مناظره دیشب ارایه می دادند، اشتباه بود. به عنوان نمونه رئیسی در بخشی از مناظره گفت که نقدینگی سه برابر شده است در حالی که این آمار اشتباه بود و نقدینگی 2 برابر شده است که بین دو برابر شدن و سه برابر شدن، اختلاف بسیار زیادی است. نقدینگی از 560 هزار میلیارد تومان زمان دولت دهم اینک به بیش از یک میلیون و 200 هزار میلیارد تومان رسیده است. از طرفی رقم بودجه جاری در سال گذشته 208 هزار میلیارد تومان بود که این نامزدها آن را 250 هزار میلیارد تومان اعلام کردند که تفاوت بسیار زیادی با واقعیت داشت. این نشان می دهد که اطلاعات آنان دقیق نبود و بیشتر برای انتقاد حریف آمده بودند.
برخی برنامه نامزدها همچون سه برابر کردن یارانه، ایجاد اشتغال و غیره در صورت اجرایی شدن با هزینه های بالایی همراه خواهد بود اما چرا نامزدها به منابع تامین این هزینه ها اشاره نکردند؟
**پازوکی: به نظر می رسد که کاندیداهای ریاست جمهوری باید نشستی در سازمان برنامه برگزار کنند تا منابع این شعارها مشخص شود. چرا که به هیچ عنوان امکان تحقق این برنامه ها وجود ندارد. در سال گذشته از 296 هزار میلیارد تومان بودجه کل کشور، مقدار 282 هزار میلیارد تومان آن تحقق پیدا کرده است که از این میزان 208 هزار میلیارد تومان بودجه جاری است که حقوق فرهنگیان، نیروهای نظامی و انتظامی، صندوق های بازنشستگی و … را تشکیل می دهد.
ذکر این نکته ضروری است که اگر دولت بودجه صندوق های بازنشستگی را تامین نکند این سازمان ها ورشکست خواهند شد. نامزدهای ریاست جمهوری باید به این موضوع توجه داشته باشند که در چهار سال عملکرد دولت یازدهم به طور متوسط سالی بیش از 10 درصد افزایش حقوق ایجاد شد. افزایش جمعیت که به تبع آن به جمعیت افراد یارانه بگیر نیز می افزاید و از طرف دیگر، افزایش حقوق ها خود بر هزینه های جاری دولت افزوده است. در حال حاضر دولت به 74 میلیون نفر از جمعیت 80 میلیونی کشور یارانه می دهد پس نامزدها باید شعارهایی حساب شده ارایه دهند که امکان تحقق آنها وجود داشته باشد. این نامزدها می توانستند دولت را در بخش های دیگر نقد کنند اما به دلیل عدم احاطه ای که به بحث ها داشتند نتوانستند آن طور که باید در مناظره حضور یابند.
به نظر شما مناظره های صورت گرفته توانست مردم را در تصمیم گیری نهایی و انتخاب درست یاری کند؟
** پازوکی: برای شهروندانی که به دنبال پیشرفت و تعالی کشور هستند فرصت تصمیم گیری در مناظره شب گذشته به پایان رسید و مخالفان دولت نتوانستند ادله منطقی و حساب شده ارایه دهند. آنان بجای پرداختن به موضوع های خواسته شده، مباحث شخصی را در مناظره مطرح کردند که این امر به مردم نشان داد که این افراد برای رسیدن به قدرت از هیچ کاری فروگذار نمی کنند.