اثر برگزیت و ترامپ بر جریان سرمایه گذاری خارجی در جهان

رای مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا (برگزیت) و انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا دو رویداد بزرگ سیاسی جهان در سال گذشته میلادی بودند که آثار اقتصادی آن امروز بر حرکت سرمایه گذاری مستقیم در جهان قابل مشاهده است.

جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) جهان در نیمه نخست سال 2017 میلادی به رقم 788.7 میلیارد دلار نزدیک شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از کاهش 13 درصدی برخوردار بود.
در همین بازه زمانی جریان خروجی این نوع سرمایه گذاری در جهان به رقم 787 میلیارد دلار نزدیک شد که برخلاف جریان ورودی با رشد 7.6 درصدی همراه شد.
عامل اصلی اثرگذار بر تغییرات جریانات ورودی و خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در نیمه نخست سال جاری میلادی کاهش و یا افزایش این جریانات در کشورهای عضو سازمان همکاری توسعه اقتصادی (OECD) است.
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) سازمانی بین المللی و از مهمترین نهادهای تصمیم گیر در عرصه اقتصاد جهانی به شمار می رود که مقر اصلی آن در پاریس است؛ این سازمان در سال 1948 میلادی با هدف بازسازی اقتصاد کشورهای اروپایی پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد و به تدریج کشورهای غیراروپایی نیز به آن پیوستند؛ رتبه بندی کشورها از نظر ریسک سرمایه گذاری و بررسی حرکت جریان سرمایه گذاری از اقدام های مهم این سازمان به شمار می رود.
بر اساس گزارشی که مرکز بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران بتازگی آن را منتشر کرده، 17.3 درصد از کاهش 13 درصدی جریان خروجی سرمایه گذاری خارجی در این مدت مربوط به تنزل جریان خروجی از کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی بوده و در مقابل 15.6 درصد از افزایش 7.6 درصدی جذب سرمایه گذاری مرتبط با رشد این نوع جریانات در کشورهای عضو بوده است.
در حوزه جذب جریانات سرمایه گذاری مستقیم خارجی علت اصلی کاهش طی نیمه نخست 2017 ناشی از افت جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در دو کشور آمریکا و انگلیس است که به ترتیب با کاهش 47.8 درصدی و 76.3 درصد در این مدت رو به رو شده اند.
سهم این دو کشور در تنزل جریان ورودی سرمایه گذاری خارجی جهان در نیمه ابتدایی 2017 به ترتیب برابر با منفی 16.3 واحد درصد و منفی 6.1 درصد بوده است.

**کشورهایی که بیشترین سرمایه را جذب کردند
بیشترین ارقام جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در نیمه نخست سال جاری میلادی به کشورهای آمریکا با رقم 161 میلیارد دلار، سوئیس 61.4 میلیارد دلار، چین 54.9 میلیارد دلار، ایرلند 37.8 میلیارد دلار و برزیل 32.6 میلیارد دلار است.
در همین بازه جریان ورودی سرمایه مستقیم خارجی به برخی از کشورها با رشد قابل توجهی نیز همراه بوده است. در میان کشورهای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی استرالیا، فنلاند، مجارستان، ایتالیا، نیوزلند، پرتغال، جمهوری اسلواک، سوئیس، یونان، ایرلند و لوکزامبورگ با رشد 4.6 درصد تا رشدهای چند صد برابری در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی مواجه شدند.
کشور برزیل با جذب 32.6 میلیارد دلار، هند با جذب 19.4 میلیارد دلار، روسیه با جذب 16.2 میلیارد دلار، اندونزی با جذب 8.8 میلیارد دلار و آرژانتین با 5.2 میلیارد دلار در نیمه نخست سال 2017 مهمترین کشورهای غیرعضو این سازمان بودند که رشدهای 12.2 درصد تا 84.5 درصد را در این مدت تجربه کردند.
جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشور چین در مدت مورد بررسی نزدیک به 55 میلیارد دلار بود که نزدیک به 20 میلیارد دلار یعنی 26.5 درصد آن در مقایسه با رقم مدت مشابه پارسال، از آن کاسته شد.
عربستان سعودی توانست 3.5 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی در نیمه نخست 2017 جذب کند که نسبت به دوره مشابه پارسال 6.6 درصد کاهش یافته است.
به گزارش ایرنا،جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی توسط آفریقای جنوبی نیز با افت 388 میلیون دلار به رقم 967 میلیون دلار در نیمه ابتدایی سال 2017 رسید.

** خروج سرمایه ها از آمریکا و انگلیس
با وجود کاهش جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی به کشورهای جهان، جریان خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در نیمه اول سال 2017 نسبت به دوره مشابه 2016 معادل 7.6 درصد افزایش یافت.
منابع اصلی تامین کننده این رشد افزایش 34 درصدی سرمایه گذاری خروجی آمریکا با سهم 7.7 درصدی در نیمه نخست سال 2017 است. در این مدت آمریکا نزدیک به 220 میلیارد دلار در سایر کشورهای جهان سرمایه گذاری کرد که بالاترین رقم در بین کشورهای جهان است.
از حیث بالاترین سرمایه فرصت ها در نیمه نخست امسال بعد از آمریکا، به ترتیب ژاپن با رقم 86.7 میلیارد دلار، کانادا با رقم 53.3 میلیارد دلار، انگلیس با 50.2 میلیارد دلار و آلمان با 43.4 میلیارد دلار قرار می گیرند.
در دوره مورد بررسی، سرمایه گذاری خارجی ژاپن در سایر کشورها معادل 87 میلیارد دلار بود که 59 درصد رشد داشت. سهم این کشور در رشد 7.6 درصدی جریان خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در نیمه ابتدایی 2017 حدود 4.4 درصد بوده است.
حجم جریان خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی چین در نیمه نخست امسال در مجموع برابر 41 میلیارد دلار بود که در مقایسه با رقم 124 میلیارد دلار مدت مشابه 2016 تقریبا یک سوم شده و 67 درصد کاهش داشته است. کشور چین در سال 2016 دومین کشور جهان از لحاظ جریان خروجی سرمایه گذاری مستقیم خارجی بود در حالی که در فهرست 5 کشور برتر سرمایه فرست نیمه اول 2017 قرار ندارد.