«غول» دستمزد در شهرداری تهران/بیش از ١٣٠هزار حقوق بگیر در شهرداری
محمود میرلوحی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا: شهرداری سالانه ٧هزار میلیارد تومان هزینه حقوق و مزایای کارکنانش را می دهد.
زمانی که غلامحسين كرباسچي، سال‌ها پیش شهرداري تهران را به جایگزینش سپرد و رفت، بين ١٢ تا ١٥هزار‌نفر در اين مجموعه شاغل بودند. شهرداران آمدند و رفتند تا نوبت به رفتن احمدينژاد پنجاه و پنجمين شهردار تهران بعد از ٢٦ماه رسيد، زمانی که نيروي انساني شهرداري به ٣٠هزار نفر رسيده بود. محمد باقر قاليباف اما ١٢سال بر صندلي شهرداري تهران تكيه زد و بعد از رفتنش بيش از ١٣٠هزار حقوق‌بگير در شهرداري بر جاي گذاشت آن هم در شرايطي كه شهرداري تهران ١٢هزار پست سازماني دارد.
به گزارش نامه نیوز شهرداري تهران فربه‌تر از هميشه سالانه هفت‌هزار ميليارد تومان هزينه حقوق و مزاياي كاركنانش را مي‌دهد. حالا آنطور كه مجید فراهانی، عضو كميسيون برنامه و بودجه شورا گفته است، در ٦ماه گذشته شهرداري حدود ٥٥٠ميليارد تومان به صورت ماهانه به كاركناش حقوق پرداخت كرده است: «تنها در شركت متروي تهران حدود ٤هزار نفر نيروي بدون پست هست كه به كارمندان بيكار معروف شده‌اند.» بعد از آن همه جنجالي كه سال گذشته گزارش سازمان بازرسي كشور درباره استخدام‌هاي بي‌ضابطه در شركت متروي تهران داشت بالاخره مسئولان وقت شهرداري تهران آمار رسمي نيروي انساني را ٥٥هزار نفر اعلام كردند.
همان زمان آمار كارمنداني كه در صندوق ذخيره كاركنان شهرداري تهران عضو بودند بيش از ٦٠هزار نفر بود و خيلي از اعضاي شورا خواستار شفاف‌سازي آمار استخدامي‌هاي شهرداري شدند اما اين شفاف سازي‌ها هيچ وقت انجام نشد و شهرداري در دقيقه ٩٠ بعد از تبديل وضعيت ٤٠٠نفر در موسسه همشهري اقدام به جذب نيرو در برخي مناطق شهرداري ازجمله منطقه ٢،١٧ و ٦ كرد. حالا اما اعضاي شوراي پنجم شهر تهران از آمار بالاي حقوق بگيران خبر می‌دهند: « ١٣٠هزار نفر» و اين ميزان نيروي انساني بار مالي زيادي را بر شهر تهران كه منابع مالي آن هم رو به اتمام است وارد مي‌كند.
مجید فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران هم دیروز در گفت‌وگو با «ايلنا» در این‌باره حرف‌های زیادی داشت: «مشکل منابع انسانی در شهرداری بسیار حاد است، اگرچه به شکل رسمی اعلام می‌شود که شهرداری ۶۸هزار نفر نیرو دارد اما براساس آمار بیش از ۱۳۰هزار نفر از شهرداری تهران حقوق می‌گیرند و باید شرایط آنها تعیین تکلیف شود. شهرداری تهران هر ماه نزدیک به ۵۵۰میلیارد تومان به‌عنوان حقوق پرداخت می‌کند و این عدد بار بسیار سنگینی را به لحاظ هزینه‌های جاری بر دوش تهران گذاشته است. فکر و ذکر شهردار تهران، معاون مالی و اقتصادی و مدیران ارشد شهرداری همواره از اول ماه این است که چگونه حقوق این جمعیت عظیم را پرداخت کنند.»
او درباره جلسات متعددی که با معاونت توسعه و منابع انسانی شهرداری برگزار شده است هم توضیحاتی داد: «در کمیسیون برنامه و بودجه وضع منابع انسانی را بررسی کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که وضع اصلا به سامان نیست، به همین دلیل در جلساتی که با معاون توسعه منابع انسانی داشتیم، ایشان وعده دادند طرحی را برای ساماندهی نیروی انسانی تهیه کنند و این موضوع در دستور کار شورای شهر تهران نیز قرار دارد. درحال‌حاضر بخش عمده‌ای از نیروهای شهرداری به‌خصوص مدیران از نیروهای بازنشسته هستند. بخشی از نیروها هم از بخش‌های دولتی دیگر در شهرداری به خدمت گرفته شده‌اند، این افراد باید به محل کار خود برگردند و دیگر نباید از نیروهای بازنشسته استفاده شود.»
فراهاني وضع بعضی از شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به شهرداری را بسیار اسفناک توصيف كرد: «در شرکت بهره‌برداری مترو بیش از چهار‌هزار نفر بلاپست هستند. اصطلاحا به کارمندان بیکار معروف شده‌اند. وضع شرکت به گونه‌ای شده‌است که اساسا فرهنگ کار از میان رفته است، به همین دلیل به نظر می‌رسد کار کردن دیگر ارزش محسوب نمی‌شود که باید به این وضع خاتمه داد.» او معتقد است كه بايد برای بدنه کار جدید تعریف شود و با توجه به شرایطی که درحال حاضر در شهرداری داریم، لزومی ندارد همه کارها برون سپاری شود: «بدنه شهرداری و نیروهای مازاد باید به نوعی ساماندهی شوند که در قالب سازمان‌ها و شرکت‌های جدید کارهایی را که قبلا توسط شهرداری برونسپاری می‌شد انجام دهند. این یکی از راهکارهایی است که می‌توان بدون تعدیل نیرو از نیروهای مازاد کار کشید. مدیریت، ساماندهی و برنامه‌ریزی برای بالا بردن بهره‌وری نیروی کار از اهم مسائلی است که امروز باید در اولویت قرار گیرد.»
اعضای جديد شوراي شهر و شهردار تهران در چند ماه گذشته بارها گفته‌اند كه قصد تعديل نيروهاي شهرداري را ندارند و اين در حالي است که محمدباقر قاليباف در روزهاي آخر حضورش در شهرداري حرف‌هاي جالبي درباره نيروي انساني زد. او كه در زمان حضورش نيروهاي شهرداري را حداقل ٢ دو برابر كرد گفت كه اگر در حال‌حاضر تصمیم بگیریم ٧٠ تا ٨٠درصد نیروهای شهرداری را تقلیل کنیم نه‌تنها هیچ اتفاقی در شهرداری نخواهد افتاد بلکه سرعت و کارایی آن هم بالا خواهد رفت: «نه این‌که نمی‌توانستیم یا نمی‌خواستیم این کار را کنیم بلکه نباید این کار را می‌کردیم، چرا که شهرداری نقش پیچیده‌ای در تأمین امنیت شغلی و ساختار اشتغال بازی می‌کند.»
همين حرف‌ها نگراني را در ميان كاركنان شهرداري تهران ايجاد كرد كه احتمالا شهردار آينده قصد دارد آنها را از كار بي كار كند اما محمدعلي نجفي، شهردار جديد تهران اعلام كرد كه جاي هيچ نگراني نيست. بعد هم كه فرنوش نوبخت بر مسند پر سر و صدا ترين بخش شهرداري تهران يعني شركت بهره‌برداري مترو نشست در نخستین صحبت‌هاي خود خطاب به پرسنل اعلام كرد كه نگران نباشند و از تعديل نيرو خبري نيست. اما از ديگرسو ابراهيم شيخ، معاون توسعه منابع شهرداری تهران در تازه ترين حرف‌هاي خود گفت: «مهم‌ترین چالش ما در این مجموعه اداره سیاسی منابع انسانی بوده است که عمدتا منجر به تورم نیروی انسانی و تخصیص داده نشدن بهینه و مناسب نیروی انسانی شده است که این معضل چالش‌های متعددی را به وجود آورده است.» او اظهار اميدواري كرد كه در دوره مدیریت شهری به بخشی از این چالش‌ها فائق آيند.
پيشنهاد شهردار برون‌سپاري و خصوصي‌ساز ي است
حالا بايد ديد شهرداري و شورا در اين وضعيت چه راهكاري براي اصلاح مهمترين معضل شهرداري تهران دارند؟ براساس مذاكراتي كه شهردار تهران با اعضاي شوراي شهر داشته است كميته منابع انساني شهرداري تهران در كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهران تشكيل و تا كنون دو جلسه برگزار كرده است. حسن رسولي كه حالا رئيس اين كميته است، درباره فعاليت‌هاي آن توضيحاتي را به «شهروند» می‌دهد: «اصلاح ساختار و چابك‌سازي تشكيلات، روان‌سازي مقررات و شفاف‌سازي مراحل انجام كار و مبارزه با فساد ازجمله مهمترين جهت‌گيري‌هاي مديريت شهري جديد است.»
او مهندسي مجدد نيروي انساني در شهرداري تهران را به‌عنوان اصلي‌ترين راهكار مشترك بين شورا و شهرداري تهران عنوان كرد: «اين مهندسي مشترك در شرايطي ايجاد مي‌شود كه كاركنان شهرداري تهران را تحت‌تاثير قرار ندهد و لطمه‌اي به معيشت آنان وارد نسازد.» رسولي از تغييرات اساسي در حوزه بكارگيري نيروي انساني در شهرداري تهران بعد از تكميل مطالعات و بررسي‌هاي اين كميته خبر داد: «كميته تشكيلات نيروي انساني مسئوليت ورود به اين حوزه از منظر اعمال نظارت و قانون‌گذاري جديد براي شهرداري و سازمان‌هاي تابعه را عهده دار است.»
او معتقد است كه اجراي راهبردها مبتني بر اطلاعات دقيق وضعيت حاضر است تا بتواند اهداف راهبردي را به درستي ترسيم كند: «با توجه به ساختار شهرداري بايد فرصت‌ها و نقاط ضعف و قوت را احصا كنيم تا با استفاده از نظر مديران بتوان با يك برنامه زمان‌بندي اين مسأله را ساماندهي كرد.» به گفته رسولي درحال حاضر وضعيت سازمان‌ها و تشكيلات شهرداري بهره‌وري بسيار پاييني دارد: «ايده‌آل اين است كه با استفاده از روش‌هاي علمي و كارآمد و استفاده از شيوه‌هاي برون‌سپاري، خصوصي‌سازي، جلب مشاركت مردم و تفكيك وظايف اصلي سازمان شهرداري به سمت بهينه‌سازي در شهرداري برويم؛ هدفي كه بين شورا و شهرداري مشترك است اما رسيدن به آن زمان بر است.»
تعريف نيروي انساني در شهرداري استانداردي ندارد
محمود ميرلوحي، عضو ديگر شورا هم در گفت و گو با «شهروند» از اعداد و ارقامي حرف مي زند كه با درآمدهاي شهرداري هم خواني ندارد: «با فربه شدن شهرداري تهران از دوران احمدينژاد تعادل بودجه جاري و عمراني شهرداري به هم خورده است و حالا بخش زيادي از بودجه عمراني شهرداري صرف پرداخت نيروي انساني شهرداري مي‌شود و به عبارتي كار عمراني به جز آن بخشي كه در بزرگراه‌سازي و پل‌سازي صرف شد تعطيل است.» او درباره هزينه‌هاي شهرداري توضيح داد: «مديريت شهري سالانه هفت‌هزار ميليارد تومان هزينه جاري دارد در حالي كه سالانه دوميليارد دلار براي هزينه‌هاي جاري يك شهر رقم بسيار بالايي است.»
او به اعداد و ارقامي كه از سوي اعضاي شورا براي نيروي انساني اعلام شده است اشاره كرد اما اين را هم گفت كه شايد عدد اصلي حتي بسيار فراتر از ١٣٠هزار نفر باشد: «بررسي‌هاي ما تاكنون نشان داده است كه درباره نيروي انساني شهرداري هيچ تعريف استانداردي وجود ندارد به‌طوري كه بسياري از نيروها زير مجموعه پروژه‌ها و شركت‌هاي پيمانكاري است و در پايان ماه همگي در انتظارند تا از منبع لايزال شهرداري حقوق دريافت كنند.» ميرلوحي البته هنوز نمي داند كه نتيجه بررسي‌ها چه خواهد شد: «ما به مردم قول داده ايم تا شهرداري كارآمد تري را تحويل بدهيم و تعادل بين فعاليت‌ها برقرار شود و البته دكتر نجفي هم برنامه‌هايي براي برون‌سپاري و واسپاري ماموريت‌هاي شهرداري ارایه كرده‌اند كه درحال بررسي است.»
اين عضو شورا معتقد است كه اگر چه اشتغال حالا يكي از اصلي‌ترين معضلات جامعه است اما بايد به افزايش كارايي نيروي انساني در شهرداري تهران هم توجه كرد: «برون‌سپاري در بسياري از حوزه‌هاي حمل‌ونقل يا نگهداري پارك‌ها امكان‌پذير است و در كل بيش از نيمي از وظايف شهرداري را مي توان برون‌سپاري و واسپاري كرد.» او در ميان حرف‌هاي خود به كيفيت نيروي انساني در شهرداري هم اشاره كرد كه در سال‌هاي اخير به‌جاي آنكه كارشناسي‌تر شود سير عكس داشته است: «هرم تحصيلات در شهرداري به سمت نيروهاي زير ديپلم رفته است.»
الهام فخاري، عضو ديگر شوراي پنجم هم در اظهارنظر كوتاهي به «شهروند» گفت كه توصيف وضعيت امروز سازمان اداري اجرايي شهرداري به شناخت واقعيت مديريت شهري كمك مي‌كند و براي هرگونه برنامه‌ريزي ضرورت دارد: «از يك سو بايد مراقبت كرد كه ناامني رواني در سازمان به كاهش اثربخشي نينجامد و از سوي ديگر فرصت شغلي در شهرداري به‌عنوان يك وضعيت بدون نياز به تلاش و بهبود تعريف نشود.» در هر حال او هم مثل خيلي‌هاي ديگر معتقد است كه وقتي هزينه و درآمد هر نهادي تنظيم نباشد ورشكستگي و فروپاشي سرنوشت پيش‌روي آن خواهد بود.
