بازی تازه ترامپ در افغانستان؛ آیا نیروهای آمریکایی دوباره به بگرام بازمی‌گردند؟
بازتاب– بیش از چهار سال از آن روز پرهیاهو می‌گذرد که آخرین پرواز نظامی آمریکا در ۳۰ اوت ۲۰۲۱ از فرودگاه حامد کرزی کابل برخاست؛ پروازی که نقطه پایان «پل هوایی آشفته کابل» و طولانی‌ترین جنگ تاریخ ایالات متحده بود. خروجی که نه‌تنها به سقوط سریع دولت مورد حمایت واشنگتن و بازگشت طالبان انجامید، بلکه به عنوان یک شکست حیثیتی در حافظه سیاست خارجی آمریکا ثبت شد.
اما اکنون، خبرهایی از احتمال بازگشت ارتش آمریکا به افغانستان منتشر شده است. به گزارش آسوشیتدپرس، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، در جریان سفر رسمی خود به لندن و در کنفرانس خبری مشترک با «کیر استارمر» نخست‌وزیر بریتانیا، بار دیگر ایده بازپس‌گیری پایگاه بگرام را مطرح کرده است؛ پایگاهی که در جریان خروج پرشتاب نیروهای آمریکایی در دوره جو بایدن، به دست طالبان افتاد.
به نوشته نشنال اینترست؛ ترامپ این بار نیز انگیزه بازگشت را به «مهار چین» پیوند زد. او مدعی شد: «ما تلاش می‌کنیم بگرام را پس بگیریم. این پایگاه، تنها یک ساعت با جایی فاصله دارد که چین سلاح‌های هسته‌ای‌اش را تولید می‌کند.» هرچند کارشناسان این ادعا را اغراق‌آمیز دانسته و تأکید می‌کنند که نزدیک‌ترین سایت‌های شناخته‌شده هسته‌ای چین بیش از ۱۲۰۰ مایل از افغانستان فاصله دارند.
طالبان: بازگشت نظامی آمریکا منتفی است
در حالی که ترامپ تلویحاً گفته است طالبان ممکن است بازپس‌گیری بگرام توسط آمریکا را بپذیرد، مقامات دولت طالبان چنین احتمالی را قاطعانه رد کرده‌اند.
زاکر جلالی، مقام وزارت خارجه طالبان، در پیامی به زبان پشتو در شبکه اجتماعی «ایکس» (توییتر سابق) نوشت:
«افغانستان و آمریکا می‌توانند روابط اقتصادی و سیاسی بر پایه احترام متقابل و منافع مشترک داشته باشند، اما مردم افغانستان هرگز حضور نظامی خارجی را نپذیرفته‌اند. این موضوع نیز در گفت‌وگوهای دوحه کاملاً رد شده بود. با این حال، درهای تعامل و همکاری همچنان باز است.»
میراث خروج پرهزینه
باید یادآور شد که خروج پرشتاب نیروهای آمریکایی در تابستان ۲۰۲۱، نه‌تنها به سقوط دولت کابل منجر شد، بلکه انفجار خونین در همان روزهای پایانی، جان ۱۳ سرباز آمریکایی و بیش از ۱۷۰ افغان را گرفت. این حادثه به نماد ناکامی دولت بایدن تبدیل شد و از همان زمان نقطه سقوط محبوبیت او بود.
ترامپ که خود آغازگر روند خروج از افغانستان در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش بود، اکنون مدعی است که اگر در قدرت می‌ماند، هرگز چنین «خروج تحقیرآمیزی» رقم نمی‌خورد. او می‌گوید:
«ما قصد داشتیم افغانستان را ترک کنیم، اما با قدرت و عزت. ما می‌خواستیم بگرام را حفظ کنیم؛ یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌های هوایی جهان. ولی آن را رایگان به طالبان دادند.»
افغانستان، مهره‌ای در بازی واشنگتن – پکن
واقعیت آن است که علاقه تازه ترامپ به بگرام، کمتر به افغانستان و بیشتر به چین مربوط است. نزدیکی جغرافیایی افغانستان به مرزهای غربی چین و تعامل رو به رشد طالبان با پکن، واشنگتن را نگران کرده است. در حالی که کشورهای غربی عمدتاً سیاست انزوا و عدم به‌رسمیت شناختن طالبان را دنبال می‌کنند، چین با رویکردی عملگرایانه به گسترش روابط اقتصادی و سیاسی با کابل پرداخته است.
این رقابت ژئوپلیتیک، بار دیگر افغانستان را به صحنه کشاکش قدرت‌های بزرگ تبدیل می‌کند؛ صحنه‌ای که مردم آن هنوز بهای جنگ‌های پایان‌ناپذیر را می‌پردازند.
