عامل اقتصادی پنهان در اصرار بر استقلال کردستان عراق

بسیاری از کارشناسان معتقدند در زیر پوست عنوان پر زرق و برق همه پرسی اقلیم و جدایی کردستان از عراق، چاه های غنی از نفت و درآمدهای سرسام آور این طلای سیاه خوابیده است.

حیدر العبادی نخست وزیر عراق یکشنبه شب، اگرچه دیر، اما سرانجام پرده از این واقعیت گشود و از مردم کردستان عراق خواست که از رهبران خود بپرسند که 900 هزار بشکه نفتی که روزانه اقلیم کردستان در طول سنوات اخیر صادر کرده، پولش را کجا برده اند؟

در طول دو سال اخیر رهبران کرد منادی همه پرسی در عراق، به بهانه نبود بودجه و اتهام به بغداد مبنی بر عدم تخصیص بودجه 17 درصد سهم اقلیم، از پرداخت حقوق کارکنان و حتی حقوق نیروهای پیشمرگ کرد خودداری کردند، امری که انزجار عمومی را در اقلیم علیه بغداد بالا برد.

دوسال است که رهبران کرد عراق که امروز سردمداران همه پرسی هستند، در اقلیم تبلغ کرده اند که علت عدم پرداخت حقوق کارکنان و نیروهای پیشمرگ کرد، بغداد است و افکار عمومی را همان طور که حیدر العبادی اشاره کرد، علیه دولت مرکزی عراق، بسیج و اذهان مردم کرد را برای پروسه همه پرسی آماده کردند.

اما آمارها نشان می دهد که دولت اقلیم کردستان عراق در طول دو سال اخیر می توانست از درآمدهای حاصل از نفت، به راحتی حقوق کارکنان اقلیم و نیروهای پیشمرگ را پرداخت کند اما چرا این کار را نکرد؟

اکنون پاسخ این سوال، کاملا آشکار شده و در انزجار عمومی مردم کرد عراق از دولت مرکزی نمود یافته که حاضر شده اند به بهانه همه پرسی و تشکیل دولت مستقل، تن به یک آینده نامعلوم بدهند که به عقیده قاطبه کارشناسان، جز ویرانی و ناپایداری ارمغانی دیگر برای کردهای عراق ندارد.

پایگاه بین المللی ‘بلومبرگ’ به تازگی در گزارشی، از گوشه ای از این جنگ انرژی که برخی رهبران کرد عراق به خاطر منافع شخصی و حزبی آن را در طول دو سال اخیر مدیریت کرده اند، پرده برداشته است.

براساس این گزارش، اقلیم کردستان عراق 12 درصد ذخایر نفتی عراق را بالغ بر 45 میلیارد بشکه نفت دارا است که به طور میانگین در 2016 بالغ بر 554 هزار بشکه نفت از طریق اقلیم صادر شده و انتظار می رود که امسال به 600 هزار بشکه در روز برسد.

فقط برای اطلاع از اهمیت این ارقام باید اشاره شود که ذخایر نفتی اقلیم معادل کشور نیجریه است که جزو کشورهای عضو اوپک است و مقادیر صادر شده نفت اقلیم در 2016 معادل صادرات هریک از کشورهای نفت خیز قطر و اکوادور است.

مهمترین معابر صدور نفت شمال عراق به دو کشور ترکیه و ایران است که در این میان ترکیه ممر صدور بخش اعظم نفت اقلیم است که سهم صادرات از خط لوله انتقال نفت جیهان ترکیه بالغ بر 500 هزار بشکه در روز بوده است.

سهم چاه های نفت کرکوک که این همه کردهای خواهان استقلال کردستان عراق بر سر تصاحب آن اصرار می ورزند، بالغ بر 400 هزار بشکه نفت بوده است.

جدا از این، اقلیم کردستان عراق تنها یک هفته قبل از همه پرسی یک قرارداد مهم استخراج گاز از اقلیم را با شرکت روسی معروف ‘روس نفت’ امضا کرد و قرار است تا 2020 صدور گاز از اقلیم نیز شروع شود.

آمارهای منابع و صدور گاز نیز از اقلیم حائز اهمیت است زیرا پیش بینی شده است که سالانه 30 میلیارد متر مکعب گاز از طریق لوله انتقال گاز از طریق اراضی ترکیه به اروپا گاز صادر شود.

این رقم معادل 6 درصد تقاضای اروپا از گاز و معادل یک ششم گاز روسیه است که به اروپا صادر می شود.

رهبران منادی همه پرسی در طول دو سال اخیر برخلاف خواست دولت عراق، به صورت خودسر نفت را صادر کرده و همان طور که العبادی گفته است حتی حاضر نشدند درآمد حاصل از این فروش را در یک حساب مشخص واریز کنند تا قابل پیگرد باشد.

همین راهبران کرد عراق امیدوارند بتوانند که گاز را نیز استخراج کرده و به طور مستقیم به فروش برسانند و طبیعتا همانند نفت، مایل نیستند که افکار عمومی و دولت مرکزی عراق از سرنوشت درآمدهای حاصل از آن اطلاع حاصل کنند.

به اعتقاد کارشناسان، همه پرسی بیش از اینکه راهی برای تجقق آرمان موهوم کردهای عراق برای تشکیل دولت مستقل کردستان عراق باشد، پوششی برای دخل و تصرف خودسرانه در درآمدهای سرسام آور انرژی است.