“قالیباف” نشست تا “رئیسی” دیده شود؟!

مناظره دوم انتخاباتی ریاست جمهوری صحنه نمایش آرایش انتخاباتی 3 به 3 بود، سه نامزد اصولگرا به دولت حسن روحانی حمله کردند و سه نامزد اصلاح طلب و میانه رو از دولت دفاع کردند. این آرایش با پیوستن میرسلیم به جناح حمله به دولت به وجود آمد که باعث شد هاشمی طبا هم به جناح مدافع دولت اضافه شود.

مصطفی میرسلیم یکی از شگفتی های مناظره روز گذشته لقب گرفته است. او برخلاف مناظره اول با رویکرد تهاجمی نسبت به حسن روحانی و دولت او وارد میدان شد. با این حال نمی توان گفت این رویکرد نامزد حزب موتلفه خیلی اثرگذار بوده باشد. شاید مهمترین تاثیر آن نشان دادن آرایش واقعی نامزدها در صحنه انتخابات است. میرسلیم در مناظره پیشین سعی کرده بود با میانه روی فاصله خود را از دو نامزد دیگر اصولگرا حفظ کند.

در کنار تهاجمی تر شدن میر سلیم، رویکرد ابراهیم رئیسی نیز نسبت به مناظره اول تغییر کرد. او تلاش کرد که با حمله به دولت به بازی برگردد. اتفاقا در این بازگشت نیز تاحدودی موفق ظاهر شد. رئیسی در دو مورد برجام و برخورد با منتقدان به شدت به دولت تاخت. اما به نظر می رسد موفقیت رئیسی یک دلیل مهم دارد و آن هم “درجا زدن” قالیباف بود.

شهردار تهران در این مناظره سعی کرد به دولت حمله کند اما او فراتر از مناظره اول خود حرکت نکرد، حتی از دید برخی ناظران او عقب نشینی هم کرد.

اما این درجا زدن برای چه بود؟ قالیباف که در طول هفته گذشته شدیدترین انتقادات را از دولت مطرح کرده بود و رویکرد تهاجمی خود را کاملا حفظ کرده چگونه ناگهان این رویکرد را متوقف کرد. شاید هماهنگی در پشت پرده بوده باشد.

نامزدهای اصولگرا برخلاف نامزدهای اصلاح طلب هیچ یک نمی پذیرند که به عنوان نامزد پوششی یا حمایتی وارد میدان شده اند. آن ها می گویند مستقل وارد میدان شده اند. با این حال هر سه نامزد عضو جمنا نیز هستند. جمنا می گوید با استناد به نظر سنجی ها نهایتا یک نامزد را به عنوان نامزد نهایی اصولگرایان معرفی می کند.

محمد حسینی از اعضای شاخص جمنا اخیرا تاکید کرده است: «پس از برگزاری مناظره ها، نظرسنجی برای انتخاب یک نامزد نهایی انجام و یکی از نامزدها(حجت الاسلام رئیسی یا قالیباف) به عنوان نامزد این جبهه معرفی می‌شود.»

نظر سنجی ها تاکنون وضعیت قالیباف را بهتر از رئیسی نشان داده است، اما وضعیت رئیسی نیز روبه رشد بوده است. با این حال به اعتقاد ناظران بعید است رئیسی به نفع قالیباف کناره گیری کند، او آمده است در این میدان موفق ظاهر شود. محمد مهدی تندگویان فعال سیاسی اصلاح طلب در این باره معتقد است: «وقتی که رئیسی از فعالیت در آستان قدس که با حکم رهبری در آنجا مشغول بوده است وارد چنین عرصه ای می‌شود بعید است بخواهد به نفع فرد دیگری کنار برود.»

در این میانه عده ای از اصولگرایان معتقدند هدف کشاندن انتخابات به دور دوم است پس اگر قرار باشد انتخابات به دور دوم کشیده شود نیازی به کناره گیری هیچ کدام نیست. با تلاش های آن ها و همکاری هماهنگ می توانند آرای روحانی را بشکنند و انتخابات به دور دوم رود. باز هم در این میان نگرانی وجود دارد که اگر نامزد پیروز اصولگرایان قالیباف باشد سرنوشت رئیسی چه می شود؟

به عقیده بسیاری از ناظران رئیسی وارد میدان نشده است تا مغلوب قالیباف شود. او ریسک شکست از روحانی و اصلاح طلبان را پذیرفته است، اما به نظر نمی رسد خود را در جایگاهی ببیند که از قالیباف شکست بخورد و به دور دوم انتخابات راه نیابد.

در ستاد انتخاباتی رئیسی هم جمع کثیری از اصولگرایان حضور دارند. آن ها روی رئیسی حساب کرده اند، به نظر نمی رسد اجازه دهند یک اصولگرای دیگر بازی آن ها را خراب کند. مگر این که او هم برای آنها بازی کند. حجت الله عبدالملکی یکی از فعالان سیاسی نزدیک به ایثارگران و ستاد انتخابات رئیسی در اظهار نظری گفته است: «درصورت صلاحدید، قالیباف یا رئیسی به نفع دیگری کنار می رود.»

نقوی حسینی نماینده اصولگرای مجلس نیز می گوید: “بر اساس شرایط تصمیم می‌گیریم قالیباف بماند یا رئیسی یا هر دو.”

ناظران بحث کناره گیری را برای رئیسی منتفی می دانند، اما این اتفاق را برای قالیباف محتمل می بینند. علی تاجرنیا در این باره می گوید: “بین رییسی و قالیباف یک نفر باقی می‌ماند.”در این مناظره ابراهیم رئیسی بیش از محمد باقر قالیباف موفق ظاهر شد. رئیسی تاکنون توانسته است درحاشیه امنی که قالیباف برای او ایجاد کرده  است پیشرفت کند. شواهد نشان می دهد در مناظره دوم ابراهیم رئیسی روند روبه رشد تبلیغات کمپین انتخاباتی اش را ادامه داده است. هر چند که این رشد بسیار کند است.

اما از سوی دیگر محمد باقر قالیباف پس از مناظره اول با هجمه انتقادی بزرگی روبه رو شد و تا حدودی موقعیتش تضعیف شد. او در مناظره اول میدان را از رئیسی گرفت، اما در مناظره دوم به نظر می رسد عامدانه میدان را به رئیسی داد. تقسیم کاری که در جناح اصلاح طلب هم وجود داشت. اسحاق جهانگیری چهره مناظره اول شد و در مناظره دوم میدان را برای روحانی باز گذاشت.

این تقسیم کارها نمی تواند تصادفی باشد. با وجود اینکه اصولگرایان مدعی هستند که قالیباف و رئیسی رقبای واقعی هستند اما قالیباف تاکنون هیچ نقدی به سخنان رئیسی و هیچ سوالی از او نپرسیده است، رئیسی هم همین رویه را حفظ کرده است. این اتفاق دقیقا در جناح اصلاح طلب نیز رخ داده و روحانی و جهانگیری هیچ تقابلی با یکدیگر نداشته اند.

به این ترتیب در مناظره دوم، دوقطبی انتخاباتی کامل شد فقط تاکتیک ها در آن تغییر کرد. میرسلیم گارد حمله علیه دولت را گرفت، هاشمی طبا به مدافعان دولت پیوست و قالیباف راه را برای خود نمایی رئیسی باز کرد و جهانگیری عرصه را برای روحانی رها کرد.