جای خالی برنامه « نقد مناظره» پس از پخش « مناظره»

وجود برنامه های نقد و بررسی مناظره در سیمای جمهوری اسلامی بسیار خالی است و شاید یکی از دلایل مطرح شدن مطالب خلاف واقع از سوی برخی نامزدها به دلیل همین نقصان جدی است.

مناظره های زنده تلویزیونی به سبکی که در سه دوره گذشته انتخابات ریاست جمهوری در ایران به مورد اجرا در آمده، به رغم محاسن زیادی که دارد؛ از معایب و نقاط ضعفی هم مصون نیست.

از جمله مهم ترین نقاط ضعفی که برگزاری این شکل از مناظره ها در رسانه صداوسیما دارد آن است که با توجه به بینندگان ده ها میلیونی مناظره زنده، برخی نامزدها که چندان مقید به اخلاق رقابت های انتخاباتی نیستند از فرصت بیننده های زنده میلیونی استفاده کرده و عامدانه مطالب خلاف واقعی را بیان می کنند که گاه پاسخگویی و روشنگری درباره آن در موقع مناظره میسر نمی شود و پس از سپری شدن مناظره نیز دیگر وقت و مجالی برابر – با میزان بیننده یک مناظره زنده تلویزیونی- برای روشنگری باقی نمی ماند.

مثال های فراوانی را می توان در این باره در مناظره های سال های 1388،1392 و دو دوره مناظره برگزار شده در انتخابات امسال آورد.

برای مثال محمود احمدی نژاد در جریان مناظرات زنده سال 1388 در مناظره با میر حسین موسوی اتهاماتی را نسبت به مرحوم هاشمی رفسنجانی و فرزندانش و نیز فرزندان علی اکبر ناطق نوری مطرح کرد که البته مسئولان وقت سازمان صداوسیما به رغم اعتراضات خانواده هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری هیچ گاه فرصت پاسخگویی به اتهامات مطرح شده از همان تریبون را به آنها ندادند.

همچنین رییس دولت های نهم و دهم در جریان مناظرات سال 1388 گاه آمارها و مطالبی خلاف واقع بیان می کرد که پس از مناظره ها ، صحت مطالب مطرح شده در شبکه های اجتماعی و رسانه ها از سوی کارشناسان مورد تردید جدی قرار می گرفت اما هیچ گاه فرصت روشنگری درباره آنها در سطحی که در جریان مناظره زنده و در مقابل چشم دهها میلیون بیننده فراهم بود، فراهم نمی شد.

در جریان مناظرات امسال نیز برخی نامزدها گاه مطالبی خلاف واقع و حتی اتهاماتی علیه برخی افراد و مسئولان در مناظره ها مطرح کرده اند که سازمان ها و مسئولان مربوطه با صدور بیانیه و تکذیبیه به این قبیل مطالب خلاف واقع واکنش نشان داده اند اما این تکذیبیه ها در رسانه صداوسیما مطرح نمی شود.

به بیان دیگر به نظر می رسد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دقایق هر چند اندک  مناظره را فرصتی طلایی می یابند که به هر قیمتی که شده مطالبی بیان کنند که برای آنها رای آور باشد و در این راستا ملاحظه اخلاق چندان وجهی نمی یابد.

در بسیاری از کشورهایی که مناظره های انتخاباتی دارند، بلافاصله پس از مناظره های زنده ، شبکه های مختلف تلویزیونی برنامه های مکمل مناظره ها را پخش کرده و در این برنامه ها اظهارات و ادعاهای مطرح شده از سوی نامزدها را با کارشناسان به نقد و بررسی می گذارند و در جریان این برنامه ها بسیاری از مطالب مطرح شده از سوی نامزدها واکاوی شده و صحت و سقم آن مورد بررسی قرار می گیرد؛ در حالی که در رسانه صداوسیما جای چنین برنامه هایی پس از مناظره ها خالی است.

به بیان دیگر اگر بلافاصله پس از مناظره های زنده برنامه هایی برای نقد و بررسی جریان مناظره در همان شبکه یا شبکه های مختلف تلویزیونی سیما برگزار شود شاید بیان مطالب خلاف واقع نه تنها کمکی به میزان رای آوری نامزدها نکند بلکه حتی از آرای آنها به نحو محسوسی نیز بکاهد.

شاید یکی از دلایل مطرح شدن برخی اتهامات و مطالب و آمار خلاف واقع از سوی برخی نامزدهای انتخاباتی نیز به همین دلیل است؛ چون نامزدها نیک می دانند که دقایق و ساعات مناظره به دلیل میزان بیننده بسیار طلایی و تعیین کننده است و هیچ برنامه  و تبلیغی به لحاظ فرصت تیلیغاتی مساوی و همسنگ مناظره زنده تلویزیونی نیست.