مصریان باستان از چه زمانی مردگان خود را مومیایی کردند؟

پیش از آنکه مصریان باستان به‌صورت عمدی مرده‌هایشان را مومیایی کنند، صحرا این کار را به‌صورت طبیعی برایشان انجام می‌داد.

مصریان باستان به خاطر چگونگی رفتار با مرده‌هایشان و کارهایی مثل ساخت هرم‌های عظیم تا پر کردن مقبره‌های با گنجینه‌ها و اشیای قیمتی شهرت دارند. آن‌ها همچنین مرده‌های خود را مومیایی می‌کردند تا بدنشان را حفظ کنند؛ اما مردم در مصر باستان دقیقا از چه زمانی مومیایی‌ کردن را آغاز کردند؟ استفان باکلی، پژوهشگر دانشگاه یورک در بریتانیا در گفتگو با لایوساینس می‌گوید:

سرچشمه مومیایی‌سازی مصری که شواهد علمی واضحی برای آن وجود دارد به ۴۳۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد. حتی شاید این فرآیند قدمت بیشتری داشته باشد.

شواهد به دست‌آمده شامل روکش‌های مومیایی ۶۳۰۰ ساله هستند که در یک مقبره‌ی مصری باستان در سایت Mostagedda در فاصله‌ی ۳۲۰ کیلومتری از قاهره کشف شدند. این مدفن‌ها در اوایل قرن بیستم حفاری شدند و روکش‌های مومیایی امروز در موزه‌ی بولتون بریتانیا نگه‌داری می‌شوند.

مومیایی بازرگان مصری

بقایای مومیایی ۲۵۰۰ ساله‌ی یک بازرگان در سال ۲۰۰۵ در جیزه مصر کشف شد. تاریخ این دفن به سلسله‌ی بیست و ششم می‌رسد

دانشمندان با آزمایش روکش‌های مومیایی متوجه شدند این پوشش‌ها حاوی رزینی هستند که معمولا برای مومیایی کردن به کار می‌روند. این رزین‌ها از انواع مواد اولیه‌ مثل روغن‌های گیاهی، چربی‌های جانوری، موم و صمغ گیاهی ساخته شدند. رزین‌های مشابه در دوره‌های بعدی توسط مصریان باستان برای مومیایی کردن به کار رفتند.

۴۳۰۰ پیش از میلاد تقریبا ۱۰۰۰ سال پیش از ابداع خط هیروگلیف مصری، ۱۵۰۰ سال پیش از شروع ساخت هرم‌ها و همچنین ۱۰۰۰ سال پیش از اتحاد مصر تحت فرمان فرعون بود.

مومیایی‌سازی طبیعی

بااینکه قدیمی‌ترین شواهد استفاده از مومیایی مصنوعی به ۴۳۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد، مصری‌ها مدت‌ها پیش از این دوره مومیایی طبیعی را تجربه کردند. مومیایی‌سازی طبیعی فرآیندی تصادفی است که بر اثر شرایط مطلوب دفن در شن‌های خشک و داغ به وجود می‌آید. در واقع مصری‌ها مومیایی سازی طبیعی مردگان خود را به‌عنوان عملی آگاهانه شروع نکردند.

سلما اکرام، استاد مصرشناسی دانشگاه آمریکایی قاهره می‌گوید قدمت اولین نمونه‌های مومیایی طبیعی به بیش از ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. حتی پس از ابداع مومیایی‌سازی مصنوعی، بسیاری از مصری‌ها به‌صورت طبیعی مومیایی می‌شدند؛ زیرا از عهده‌ی هزینه‌های مومیایی‌سازی مصنوعی برنمی‌آمدند. بسیاری از مصریان باستان بدون هیچ مراسم آماده‌سازی در حفره‌ای داخل زمین قرار داده می‌شدند و اگر شانس می‌آوردند بر اثر فرآیندهای طبیعی مومیایی می‌شدند.

نمی‌دانیم در ذهن مصریان باستان چه می‌گذشته است؛ اما هر شخصی که در مقبره‌ی شنی دور از آب قرار داده می‌شد و با حصیر نی یا در پوست پیچیده نمی‌شد، ممکن بود به صورت طبیعی مومیایی شود. با گسترش مسیحیت در مصر بین قرن‌های دوم و پنجم پس از میلاد، استفاده از مومیایی‌سازی مصنوعی هم کاهش یافت. بااینکه مذهب مصریان باستان بر اهمیت حفظ بدن پس از مرگ تأکید داشت، چنین باوری در مسیحیت وجود نداشت.