«سامانه صیاد»؛ سد تخلف های چک

سامانه صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک) به منظور یکپارچه سازی فرایند صدور دسته چک های بانکی پیاده سازی شده است و بزودی رونمایی می شود.

سامانه صیاد به سفارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است.
این سامانه با متمرکزسازی درخواست های دسته چک، امکان اعتبار سنجی صاحبان حساب و امضا را فراهم می سازد و از اختصاص دسته چک به افراد فاقد صلاحیت و بد سابقه جلوگیری می کند.
همچنین با اختصاص شناسه منحصر به فرد به هر برگ چک در این سامانه، استعلام و پیگیری وضعیت چک تسهیل و اعتبار دسته چک در تبادلات مالی کشور بیشتر می شود.
سامانه صیاد با ثبت دسته چک های صادر شده، یک بانک اطلاعاتی یکپارچه و مدون از سوابق صدور دسته چک در سراسر کشور ایجاد می کند.
بانک های کشور پس از ثبت درخواست در سامانه صیاد و دریافت شناسه استعلام (به ازای هر برگ چک) اجازه صدور دسته چک برای متقاضیان را پیدا می کنند.
این سامانه کارکردها و مزایای گوناگونی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

** تسهیل مبادلات مالی با افزایش اعتبار چک
چک به عنوان یکی از اضلاع با اهمیت مثلث نقدینگی، کارکرد مهمی در نظام های پرداخت کشور ایفا می کند و اهمیت آن به ویژه با توجه به ویژگی تامین مالی آن از دیرباز مورد توجه حوزه های کسب و کار و واحدهای اقتصادی بوده است.
افزایش اعتبار چک به رفع مشکلات این بخش و تسهیل مبادلات و تامین مالی بنگاه اقتصادی کمک می کند و به کاهش درخواست تامین منابع از بانک ها و موسسه های اعتباری منجر می شود.
اهمیت این امر با توجه به محدودیت شدید منابع بانکی و مشکلاتی که به حبس و انجماد منابع بانک ها منجر شده، دوچندان شده است.
با ساختارمند کردن نظام پذیرش و پردازش چک های بین بانکی به صورت سریع، دقیق و قاعده مند و مبتنی بر توجه کافی به صیانت از دارایی های مردم در طرح ملی چکاوک راهی آغاز شده است اما تا دسترسی به بازگشت و اعتلای اعتبار چک به قدر راه اندازی «سامانه صیاد» فاصله دارد.

** کاهش پرونده های قضایی چک با سامانه صیاد
با کمک سامانه صیاد بسیاری از پرونده های مطرح در مجامع قضایی و شکایت به سبب تخلف های چکی کاهش می یابد و منافع عمومی همچون خرید نسیه با اسناد تعهدی که از سال های گذشته و در کسب و کار سنتی وجود داشته است احیا می شود.
از مزایای دیگر این سامانه، خدمت غیرحضوری دریافت چک است که پس از درخواست مشتری، به صورت سیستمی پس از کنترل و استعلام نبود سابقه چک برگشتی دسته چک جدید صادر می شود.
همچنین مشکل چک های جعلی که یکی از معضلات چک های در گردش است، رفع و ویژگی های امنیتی در آن لحاظ می شود.
سامانه صیاد شرایطی را ایجاد می کند که نیاز به داشتن حساب های متعدد در یک بانک از بین می رود و با داشتن فقط یک حساب جاری در یک بانک می توان در همه شعبه های همان بانک در سراسر کشور، دریافت و پرداخت کرد.

** کاهش شدید مخاطرات جعل برگه چک
سامانه صیاد کارکردهای متعددی با مزیت های فراوانی دارد که می توان به «استانداردسازی شکل و شمایل و ابعاد و جانمایی چک» با مزیت امکان پذیرش و پردازش سیستمی و کاهش مخاطرات ناشی از خطای کاربران در پذیریش چک های مجعول اشاره کرد.
همچنین این سامانه موجب «ارتقای مولفه های امنیتی در تولید چاپ و طراحی برگه چک» می شود که مزیت هایی همچون کاهش شدید مخاطرات جعل و افزایش اعتبار برگه چک را به ارمغان می آورد.
ایجاد ساز و کار اعتبارسنجی متقاضی دسته چک به صورت فراگیر و متمرکز از سامانه صیاد به گونه ای است که شخصی سازی چک در بانک ها منوط به تایید اهلیت متقاضی است و فقط پس از تخصیص شناسه استعلام انجام می شود.
این امر موجب اعتبارسنجی فراگیر و متمرکز می شود و در نتیجه شائبه ارایه دسته چک به افراد دارای سوءعملکرد را منتفی می کند.
در این مسیر مخاطرات چک برگشتی و افزایش اعتبار دسته چک با بررسی کامل و دقیق سوابق درخواست کننده دسته چک کاهش می یابد.
از دیگر کارکردهای صیاد می توان به دسترسی ذینفع چک به سابقه عملکردی و وضعیت اعتباری دارنده دسته چک هنگام انجام معامله و قبل از پذیریش چک با مزیت افزایش شفافیت اطلاعاتی به ذینفع چک، کاهش شدید مخاطرات مبادلات، تحمیل هزینه سوء عملکرد فرد خاطی و افزایش هزینه های اجتماعی صدور چک بلامحل و افزایش اهمیت تامین وجه چک در جامعه و اصلاح رفتار دارنده دسته چک اشاره کرد.

منبع:ایرنا