8.2 هزار میلیارد تومان؛ میزان سود دولت از فروش صندوق پالایش یکم/ آیا دوباره دولت می تواند با فروش صندوق درآمدزایی کند؟

با گذشت 4 ماه از پایان پذیره نویسی صندوق پالایش یکم یا همان دارای دوم، ارزش سهام این صندوق با کاهش 40 درصدی نسبت به قیمت عرضه مواجه شده است؛ اتفاقی که با احتساب 30 درصد تخفیف اعمال شده در زمان عرضه، به معنای این است که این سهم اکنون با 30 درصد ارزش 4 ماه پیش در حال معامله است. پرسش اینکه این عرضه جنجال برانگیز چه مقدار سود را از جیب مردم به جیب دولت ریخت؟

«بازتاب»؛ زهره علامی– نگاهی به معاملات انجام شده در بازار سرمایه طی آخرین روز هفته جاری نشان می دهد که ارزش هر واحد پالایش یکم به 6 هزار و 73 تومان رسیده و این درحالی است که هر واحد این صندوق در اوج قیمت و به ارزش 10 هزار تومان فروخته شد، بر همین اساس ارزش 500 واحد این صندوق از 5 میلیون تومان به 3 میلیون و 36 هزار و 500 تومان کاهش یافته است.

سهام این صندوق که با تخفیف 30 درصدی در اختیار خریداران قرار گرفت از همان ابتدا شرایط متفاوتی را نسبت به دارای اول تجربه کرد، ارزش سهام این صندوق پیش از بازگشایی، سیری نزولی در پیش گرفت و از یازدهم آذر ماه هم که امکان معامله پیدا کرد، فقط در چند روز انگشت شمار شاخص این سهم مثبت شد.

اما ماجرای صندوق دارای دوم زمانی تأمل برانگیز می شود که اکنون ضرر 40 درصدی پیش آمده در ارزش سهام این صندوق را با تخفیف 30 درصدی دولت در زمان عرضه تلفیق کنیم و به زیان 70 درصدی ارزش سهام این صندوق برسیم.

ضرر میلیاردی سهامداران دارای دوم

حالا با توجه به روند کاهشی ارزش شاخص صندوق پالایشی یکم و ضرر 40 درصدی آن برای سهامداران این سوال مطرح می شود که چه سودی از فروش سهام این صندوق نصیب دولت شده است؟

براساس آمارهای رسمی و غیر رسمی، بیش از چهارمیلیون و 100 هزار نفر سهام صندوق پالایش یکم را خریداری کردند، سقف سرمایه گذاری هر شخص حقیقی هم در مجموع دو صندوق دارای اول و دوم 5 میلیون تومان بود، یعنی حداکثر تعداد واحدهای قابل خریداری برای هر شخص حقیقی با کسر میزان سرمایه گذاری آن فرد در صندوق دارا یکم، تا 500 واحد بود.

درواقع اگر سرمایه‌گذاری 2 میلیون تومان سهام از دارا یکم خرید کرده بود، فقط می توانست حداکثر تا 3 میلیون تومان از واحدهای صندوق پالایشی یکم را بخرد.

در این میان با توجه به اینکه میزان دقیق خرید سهامداران مشخص نیست برای محاسبه میزان سود دولت باید به محاسبات تقریبی استناد کنیم، با توجه به اینکه حدود 4 میلیون و 100 هزار نفر سهام دارای دوم را خریداری کردند، اگر فرض کنیم که همه آنها 5 میلیون تومان سهم خود را خریداری کرده باشند، با حساب کاهش 40 درصدی ارزش سهام، سرمایه این افراد به 3 میلیون تومان کاهش یافته است.

یعنی دولت از هر نفر حدود 2 میلیون تومان سود کسب کرده است و اگر این میزان سود را در 4 میلیون و 100 هزار نفر ضرب کنیم، رقمی در حدود 8 هزار و 200 میلیارد تومان به دست می آید.

اما اگر فرض را بر این بگذاریم که تعداد زیادی از 4 میلیون و 100 هزار نفری که اقدام به خرید سهام دارای دوم کرده اند، سقف خرید دارای اول را داشته اند، پس فقط در 3 میلیون تومان از خرید 5 میلیون تومانی خود مشمول تخفیف 30 درصدی شدند و این به معنای آن است که میزان سود دولت حتی می تواند از 8 هزار و 200 میلیارد محاسبه شده در پاراگراف بالا بیشتر نیز شده باشد.

البته یک راه دیگر هم برای دستیابی به رقم تقریبی سود حاصل از عرضه سهام صندوق پالایشی اول وجود دارد، براساس آمار بیش از 13 هزار و 800 میلیارد تومان از سهام این صندوق توسط مردم خریداری شده است که در حال حاضر 40 درصد از این میزان کسر شده و به جیب دولت رفته که رقمی حدود 8 هزار و 280 میلیارد تومان می شود.

البته تمام این ارقام تقریبی است و نمی توان رقم دقیق سود دولت از فروش سهام پالایش یکم را در اوج قیمت محاسبه کرد، اما می توان به این نتیجه رسید که دولت سود چشمگیری از فروش سهام این صندوق کسب کرده است.

توضیح دیگر اینکه در شرایطی که دارا یکم و دوم زیان ده شده اند و سهامداران و فعالان بازار سرمایه اعتماد خود را به صندوق های عرضه شده توسط دولت از دست داده اند، براساس لایحه بودجه سال 1400، دولت قرار است که 90 هزار میلیارد تومان از محل عرضه سهام تامین مالی داشته باشد، اما سوال این است که آیا امکان بازگشت اعتماد مردم به دولت در سال آینده وجود دارد تا رقم 90 هزار میلیاردی دولت از بازار سرمایه محقق شود؟

به نظر می رسد فضای بی اعتمادی بر بازار سرمایه به ویژه صندوق های عرضه شده از سوی دولت تشدید شده است و با این روند دولت دیگر نخواهد توانست در آینده و به ویژه در سال 1400 به تأمین مالی از این محل چشم داشته باشد، هر چند تا کنون نیز تأمین مالی قابل توجهی از این مسیر محقق کرده است و تأسف برانگیز اینکه این تأمین مالی از طریق جذب سرمایه خرد شهروندان به دست آمد.