77 هزار تومان، مالیاتی که قرار است دولت از خانه های خالی بگیرد/ شوخی بی مزه مسئولان با مردم در طرح مالیات بر خانه های خالی

در حالی که در ماه و سال های گذشته شعارهای فراوانی در مورد عزم مسئولان برای اخذ مالیات از خانه های خالی مطرح شد، اما هنوز خلع یک قانون لازم الاجرا و صد البته بازدارنده در این حوزه احساس می شود؛ خلع بزرگی که در نبودش رقم هایی بعضاً خنده دار به عنوان مالیات خانه های خالی اعمال و از صاحبان این خانه ها اخذ می شود.

به گزارش «بازتاب»، اخذ مالیات از خانه‌های خالی به عنوان یکی از ابزارهای ایجاد تعادل و آرامش در بازار مسکن، از جمله طرح های پر حاشیه ای است که در سال های گذشته همواره مورد تأکید بوده است و در مجلس یازدهم به صورت جدی در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفت تا به عنوان یک قانون مدون برای اجرا به دولت ابلاغ شود.

البته پیش از این نیز در این رابطه قانونی تصویب شده بود و بر اساس قانون پیشین می‌بایست از سال ۱۳۹۵ واحدهای مسکونی خالی از سکنه مشمول مالیات می شدند.
مستند به گفته های محمود علیزاده، معاون سازمان امور مالیاتی کشور و بر اساس این قانون پیشین مقرر شده بود تا اگر هر واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه و بلا استفاده بماند، به عنوان خانه خالی مشمول مالیات ماده ۵۴ قانون شود.

بر این اساس در سال اول، واحد خالی مشمول مالیات نیست اما در سال دوم به میزان ۵۰ درصد ارزش سالیانه اجاره ملک مشمول مالیات می‌شود. مالکان خانه های خالی باید در سال سوم معادل ۱۰۰ درصد ارزش اجاره و در سال چهارم ۱.۵ برابر مبلغ اجاره سالیانه مالیات بپردازند. زمان محاسبه نیز از سال ۱۳۹۵ یعنی زمان تصویب قانون بود.

با این وجود قانونی که سال 1395 به تصویب رسید در فرایند اجرا با موانع عدیده ای رو به رو شد که اجازه عملیاتی شدن آن را به صورت کامل و موثر از مدیران اجرایی کشور گرفت.
مشکلات بزرگی چون این مهم که گفته می شد پیش نیاز دریافت مالیات از خانه های خالی، سامانه املاک و اسکان است و با اینکه اواخر بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود وزارت راه و شهرسازی در یک مراسم از این سامانه رونمایی کرد و در اواخر اردیبهشت ماه کمیسیون اقتصادی دولت طی مصوبه‌ای، بهره‌برداری از این سامانه را به سازمان امور مالیاتی داد، اما ۲۶ خرداد ماه هادی خانی معاون سازمان امور مالیاتی گفت که اطلاعات سامانه املاک در اختیار این سازمان قرار نگرفته است.

ناهماهنگی و مشکل دیگر در اجرای قانون مذکور اینکه محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در سال 1398 و 1399 بار‌ها اعلام کرد که اولین برگ‌های مالیاتی در تابستان سال ۱۳۹۹ تحویل مالکان واحد‌های خالی از سکنه خواهد شد، اما سازمان امور مالیاتی زمان دقیقی برای این موضوع اعلام نمی کرد و سخنان وزیر نقض می شد.

به هر صورت در سال 1399 نمایندگان مجلس یازدهم با درک همین اشکالات و با این استدلال که سامانه مالیاتی مورد اشاره میان وزارت راه و شهرسازی و سازمان امور مالیاتی پاسکاری می‌شود، تلاش کردند تا طرح موثر دیگری را در این باره به پیش برده و به سرانجام برسانند.

تلاش های نمایندگان مجلس یازدهم در تابستان سال جاری در نهایت منجر به تصویب طرح جدید مالیات بر خانه های خالی با یک ماده واحده و یازده تبصره شد و این طرح برای تأیید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد. با این همه شورای نگهبان در دو نوبت متوالی کلیات و برخی جزئیات طرح مذکور را رد کرد و به آن ایراد گرفت.

در آخرین نوبت و برای دومین بار 5 آذر سال جاری نمایندگان ایرادات شورای نگهبان به طرح خانه های خالی را مرتفع و برای تأیید نهایی به این شورا بازگرداندند.

آنچه در مورد طرح تصویب شده مجلس یازدهم می توان اشاره کرد، آن است که این طرح هنوز در کش و قوس رفع ابهام هاست و هنوز موفق به اخذ تأییدیه های لازم برای اجرا از شورای نگهبان نشده است.

از آنسو طرح سابق نیز آنقدر ضعیف و دست و پا شکسته است که عملاً نبودش بهتر از بودنش است. این را از آنجایی می گوییم که مستند به لایحه بودجه سال 1400 می بینیم دولت از محل این مالیات ها تنها 200 میلیارد تومان درآمد به دست خواهد آورد که اگر این درآمد را بر تعداد خانه های خالی کشور که می گویند چیزی حدود 2.6 میلیون واحد است، تقسیم کنیم نتیجه اش برای هر خانه خالی 77 هزار تومان در سال خواهد شد.

رقم ناچیز و خنده داری که به نظر نمی رسد از بازدارندگی خاصی برخوردار باشد و بر همین اساس می توان مدعی شد، هنوز هیچ اقدام موثر و قاطعی برای اخذ مالیات از خانه های خالی انجام نشده و حداقل در سال آتی نیز این طرح اجرایی نخواهد شد؛ موضوع مهمی که لایحه بودجه 1400 و ایرادات متعدد شورای نگهبان به طرح اخیر مجلس یازدهم برای ما اثبات می کند.

با این وجود هنوز تا نهایی کردن بودجه سال 1400 فرصت باقیست و از سویی نیز این انتظار وجود دارد که شورای نگهبان این بار طرح مالیات بر خانه های خالی مجلس را تأیید کند؛ اتفاقی که اگر رخ بدهد، امیدها را برای افزایش مالیات خانه های خالی بالا می برد ولی اگر رخ ندهد، در بر همان پاشنه سابق خواهد چرخید و مالکان خانه های خالی در سال آتی نیز با آرامشی خاص به احتکار مسکن ادامه خواهند داد.