48 قلاده تنها بازمانده یوزهای آسیایی دنیا/استفاده از لقاح مصنوعی برای تکثیر یوزپلنگ آسیایی
در روز ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی مدیرکل حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه بر اساس پایش‌های 16 سال گذشته تنها 48 یوزپلنگ آسیایی شناسایی شده است، از تمرکز سازمان بر تکثیر و پرورش یوز در اسارت با استفاده از روش‌های مصنوعی خبر داد.
مجید خرازیان مقدم در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد آخرین آمارها از تعداد یوزپلنگ آسیایی که تنها بازماندگان آن در ایران وجود دارد، گفت: سرشماری دقیقی در مورد یوزها وجود ندارد و هر کسی که چنین ادعایی داشته باشد غلط است. چون زیستگاه یوز در کشور بیش از 12 میلیون هکتار است. اما برای سرشماری کارشناسانه تنها اقدام انجام شده این است که طی 16 سال اخیر، از طریق پروژه بین‌المللی یوز 48 فرد یوز در کشور شناسایی شده است.
وی با بیان اینکه روش‌های تخمینی اشتباه است، اظهار کرد: دقیق‌ترین روش تکنیک خال‌شناسی (نقش و نگارهای روی بدن یوز)است که با کمک دوربین‌های تله‌ای و عکس‌ها انجام می‌شود. طبیعتا در طی این سال‌ها تعدادی از این 48 یوز شناسایی شده، مرده‌اند و تعدادی هم زاد و ولد کرده‌اند.
مدیرکل حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در مورد آخرین وضعیت پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با بیان اینکه این موضوع در سازمان محیط زیست از طریق معاونت محیط زیست طبیعی پیگیری می‌شود، اظهار کرد: پیش‌نویس فاز سوم پروژه بین‌المللی یوز بعد از برگزاری جلسه کمیته تخصصی با حضور بخش‌های مختلف معاونت طبیعی از جمله دفتر حیات وحش، پروژه بین‌المللی یوز، کارشناسان بخش پستانداران نهایی شده و به زودی بین سازمان محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد مبادله خواهد شد.
خرازیان مقدم با اشاره به پنج ساله بودن پروژه بین‌المللی یوز در فاز سوم گفت: این پروژه یک برنامه کامل است و با توجه به شرایط فعلی یوزپلنگ، پاسخگوی نیازها خواهد بود. نکته متمایز فاز سوم پوژه بین‌المللی یوز در این است که گرچه مشابه فازهای قبلی، حفاظت از یوز در زیستگاه اولویت اول است اما بحث تکثیر و پرورش یوز در اسارت و مطالعات آن مورد توجه قرار می‌گیرد تا بتوانیم در فازهای بعدی امکان‌سنجی رهاسازی و معرفی توله را به زیستگاه داشته باشیم چون در موقعیت کنونی باید برای هر فرد یوز به طور جداگانه برنامه داشته باشیم.
وی با اشاره به جلب همکاری سمن‌ها در اجرای پروژه بین‌المللی یوزپلنگ آسیایی تصریح کرد: در تهیه پیش‌نویس به طور موردی از سمن‌ها نظرخواهی شده است اما سعی داریم به منظور تقویت کمیته تخصصی معاونت محیط زیست طبیعی، از سمن‌ها و صاحب‌نظران داخل کشور استفاده کنیم تا خرد جمعی در مرحله اجرای پروژه حاکم شود.
مدیرکل حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست همچنین در مورد مسائل مالی پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی گفت: بخشی از منابع مالی مورد نیاز این پروژه توسط برنامه عمران ملل متحد و بخشی هم توسط سازمان محیط زیست تامین می‌شود. پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در صورت تمدید بازوی کمکی سازمان محیط زیست در این موضوع خواهد بود.
خرازیان مقدم در پایان با اشاره به اینکه اقدامات سازمان محیط زیست به منظور حفظ یوزپلنگ آسیایی محدود به پروژه بین‌المللی یوز نیست، تصریح کرد: وظیفه سازمان محیط زیست این است که تحت هر شرایطی چه پروژه بین‌المللی باشد و چه نباشد برای حفاظت از یوز به عنوان مهمترین گربه‌سان کشور تلاش کند و برنامه داشته باشد. در حال حاضر هم بحث پایش و تکثیر یوز را با جدیت دنبال می‌کنیم. برای مثال در روزهای آینده یک قرارداد بین معاونت محیط زیست طبیعی و پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار امضا می‌شود که بحث تکثیر در اسارت یوز را با استفاده از روش‌های مصنوعی دنبال می‌کند. چون در سه سال گذشته موفق به گرفتن توله از کوشکی و دلبر (دو قلاده یوز نگهداری شده در پارک پردیسان) به روش طبیعی نشدیم؛ قصد داریم با استفاده از ظرفیت ملی و در صورت نیاز متخصصان بین‌المللی تکثیر در اسارت یوز را با روش‌هایی مثل لقاح مصنوعی انجام دهیم و امیدوارم که در گرفتن موالید موفق عمل کنیم.
به گزارش ایسنا، یوز آسیایی پوشش نخودی رنگ با خال‌های سیاه در سر و کمر، بدن این جانور را پوشانده است. مشخصه این جانور، نوار سیاه رنگ اشک مانندی است که از گوشه چشم‌ها شروع شده و تا کنار بینی ادامه می‌یابد. یوزپلنگ‌ها هر دو نوع آفریقایی و آسیایی، سریع‌ترین حیوانات زمین هستند که از سرعت‌شان برای شکار بزهای کوهی، غزال‌ها و دیگر شکارهای سایز متوسط استفاده می‌کنند.
انواع زیادی از تهدیدات متوجه یوز آسیایی است. تصادفات جاده‌ای مهمترین عامل تلفات یوز در ایران است همچنین از بین رفتن زیستگاه‌ها خطری است که بقای بازماندگان یوز آسیایی را تهدید می‌کند.
