زیر پای خطوط ریلی سمنان خالی میشود؟
این پدیده در جنوب شهرستان دامغان هم مشاهده می شود. فرونشست زمین ، باعث پدید آمدن زمین های لم یزرع می شود که قابلیت کشاورزی دیگر ندارند و پوشش گیاهی خود را از دست می دهند.
مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان گفته، کارگروهی توسط حدود ۷ دستگاه اجرایی با محوریت ستاد مدیریت بحران با هدف بررسی فرونشستها و با تمرکز بر نقاط پیرامونی خطوط ریلی استان در حال انجام است تا آسیبی به خطوط در آینده بر اثر فرونشستها وارد نشود.
علینقی حیدریان در نشست خبری با اشاره به وضعیت فرونشستهای سمنان توضیح داد: چون کار علمی صورت نگرفته یک پایش تخصصی درباره افزایش و یا کاهش فرونشستهای سمنان انجام نشده اما کارگروهی توسط حدود ۷ دستگاه اجرایی با محوریت ستاد مدیریت بحران با هدف بررسی فرونشستها و با تمرکز بر نقاط پیرامونی خطوط ریلی استان در حال انجام است تا آسیبی به خطوط در آینده بر اثر فرونشستها وارد نشود.
وی تاکید کرد: مطمئنیم که اگر در نقاط بالادست طرحهای آبخیزداری انجام شود حتماً تأثیر خود را در پایین دست چه در موضوع پیشروی کویر و چه فرونشست میگذارد.
حیدریان با اشاره به اجرای طرحهای آبخیزداری در این مناطق و مناطق مشابه آن خاطرنشان کرد: وقتی آب را از طریق ایجاد سازههایی نگه میداریم آبهای سطحی فرصت بیشتری برای نفوذ در زمین خواهند داشت و متعاقب آن هم در بحث کاهش فرونشستها و هم در بهبود سفرههای زیرزمینی منطقه تأثیر مثبت خواهند داشت، ضمن اینکه خسارت سیل را به حداقل ممکن میرسانند.
وی ادامه داد: با اجرای طرحهایی در بالادست مناطق جنوبی چاشتخوران، روستای علبا، مناطق جنوبی شهرک صنعتی سمنان، و ارمیان و قدس در میامی را بر نفوذ سیلاب بستیم.
وی از اجرایی شدن طرحهای منابع طبیعی به عنوان طرحهایی پایهای و ماندگار نام برد و افزود: متأسفانه به دلیل بیصدا بودن و دور از چشم بودن بخش عمده طرحهای منابع طبیعی، پروژههای این بخش چندان دیده نمیشوند اما این طرحها در بلندمدت اثرات مثبتی دارند.
مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان، از یک سال اخیر به عنوان یکی از پرکارترین سالها در حوزه آبخیزداری نام برد و تصریح کرد: خوشبختانه دولت در یک سال گذشته اعتبارات خوبی به حوزه آبخیزداری داد و از این رو در یک سال گذشته به تنهایی به اندازه پنج سال پروژه و کار زیرساختی انجام دادیم.
وی با بیان اینکه سیل برای سالها منطقه چاشتخوران و مناطق پایین دستی آن و حتی روستای علا و شهرک صنعتی سمنان را تهدید میکرد، ادامه داد: با پروژهای که امسال در این منطقه اجرایی شد اطمینان میدهیم که اگر در سال آینده هم کار تکمیلی آن انجام شود سیلاب نمیتواند در اراضی پایین دست آن نفوذ کرده و خسارت جدی وارد کند.
حیدریان با بیان اینکه اگر جلوی سیلاب گرفته نشود سیل گام به گام ویرانگرتر و سنگینتر خواهد شد، افزود: هرچه در مناطق بالادستی کار آبخیزداری بیشتری صورت گیرد اثرات مثبت آن را بیشتر در مناطق پاییندستی خواهیم دید.
وقوع سیل امسال در ارمیان و قدس و مرگ یکی از هم استانیها
وی به سیل امسال در ارمیان و قدس و مرگ یکی از هم استانیها اشاره و تصریح کرد: در این منطقه نیز امسال یک پروژه را شروع کردیم و مطمئنیم با تکمیل آن مناطق پاییندستی از گزند سیلابها درامان خواهند ماند. اگر در سه سال آینده نیز اعتباراتی در حد امسال به حوزه آبخیزداری تزریق شود میتوانیم کار ۲۰ ساله را در چند سال انجام دهیم.
وی با بیان اینکه دهها طرح مطالعه شده آماده داریم، افزود: در صورت تخصیص منابع و تداوم تزریق اعتبار به حوزه آبخیزداری، میتوان به بهبود شرایط این مناطق امید زیادی داشت. در دهه فجر امسال ۲۱ پروژه منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اعتباری بالغ بر ۲۷ میلیارد ریال به بهرهبرداری میرسد.
واگذاری ۴۰۰۰۰ هکتار از اراضی ملی سمنان در ۴۰ سال اخیر
حیدریان خاطرنشان کرد: تا پیش از انقلاب واگذاری زمین به شکل امروز وجود نداشت و با توجه به اینکه کار واگذاری از طریق وزارت کشاورزی وقت انجام میشد کمتر از این امکان استفاده میشد اما با تصویب لایحه زمین از سوی شورای انقلاب، تغییراتی در نحوه واگذاری اراضی صورت گرفت، ضمن اینکه قانونی که در آن موقع مصوب شد از چنان جامعیتی برخوردار است که همچنان مورد استفاده قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه تا قبل از انقلاب فقط دو مورد واگذاری زمین در استان سمنان انجام شده ادامه داد: در چهل سال گذشته در مجموع حدود ۴۰ هزار هکتار از اراضی ملی استان به سرمایهگذاران واگذار شده است.
مدیرکل منابع طبیعی استان سمنان همچنین به واگذاری برخی اراضی در مناطق روستایی استان، اشاره و اظهار کرد: از سال ۸۹ به بعد نیز حریم روستاها را با هدف ساماندهی مسکن روستاییان به بنیاد مسکن واگذار کردیم. تا سال ۸۵ واگذاری اراضی از طریق این اداره کل انجام میشد. با تغییر در قانون، وظیفه واگذاریها تقسیم شد.
پیش از این ایرج حیدریان، مدیرعامل شرکت آب منطقهای سمنان به ایسنا گفته، از یک دهه قبل فرونشستها در استان سمنان شدت گرفته است.
وی اظهار کرده، در جنوب شرقی شهر سمنان و روستای اعلا، این فرونشستها در اعماق زیاد زمین وجود دارد و زیر ساختهای استان مانند راهآهن و جاده و همچنین زمینهای کشاورزی و… را تهدید میکند
حیدریان عنوان کرد: در نقشه از ۲۸ محدوده مطالعاتی در استان سمنان، ۱۵ محدوده ممنوعه اعلام شده است که تغذیه آنها بسیار کمتر از برداشت بوده و در اثر برداشت بیرویه، تعادل آنها به هم خورده و جهت جلوگیری از برداشت بیرویه، این دشتها ممنوعه اعلام شده است.
وی افزود: در ۲۰ سال گذشته، ما در هیچکدام از دشتهای استان سمنان شاهد بالا آمدگی منابع آبی نبودیم؛ به طور متناوب دشتها در حال افت کردن است، به طور متوسط سالانه حدود ۷۰ سانتیمتر شاهد افت سطح آبهای زیرزمینی در دشتهای استان هستیم و این منابع ارزشمند را از دست میدهیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای سمنان ادامه داد: دشت ایوانکی در شهرستان گرمسار، یکی از دشتهای استان است که خیلی افت پیدا کرده و از سال ۴۷ ممنوعه و از سال ۵۴ نیز ممنوعه بحرانی اعلام شده است، که به طور متوسط سالانه ۱.۴ تا ۱.۵ متر افت آب زیرزمینی در این دشت اتفاق میافتد.
حیدریان اضافه کرد: به طور متوسط سالانه در دشت گرمسار نیز حدود ۹۳ سانتیمتر، نزدیک به یک متر، در دشت سمنان حدود ۷۰ سانتی متر، و دشت سرخه نیز حدود ۲۵ سانتی متر افت منابع آب زیرزمینی اتفاق میافتد.
وی تصریح کرد: در استان سمنان چیزی نزدیک به ۱۵۰ میلیون متر مکعب کسری مخزن داریم؛ یعنی ما هر سال ۱۵۰ میلیون متر مکعب اضافهتر از آن چیزی که مصرف میکنیم، برداشت انجام میدهیم، چیزی حدود ۱۱ برابر حجم مفید سد دامغان به صورت سالانه از منابع آبی استان برداشت میکنیم، به نوعی اضافهتر از سهمیه خودمان برداشت میکنیم و این برداشت بیش از حد موجب افت سفرههای زیرزمینی میشود.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای سمنان اظهار کرد: افت سفرهها و منابع آب زیرزمینی، خشک شدن چشمهها، قنوات، رودخانهها، شور شدن آب و کیفیت آب سالم و از بین رفتن اراضی کشاورزی و هجوم سفرههای آب شور به سمت آب شیرین را در پی دارد و این نتیجه برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی است.