۱۰ نکته کاربردی برای مواجهه با «آزاردیده جنسی»
اخیرا با ظهور پلتفرم کلاب‌هاوس، مجددا روایت‌هایی از آزار جنسی توسط افراد مختلف مطرح شده و باز هم این موضوع مهم – فارغ از صحت و سقم روایت‌ها – در دایره بحث و تحلیل قرار گرفته است؛ تحلیل‌هایی که پای آنها به برخی رسانه‌ها نیز کشیده شده است.
تعرض، آزار جنسی و تجاوز، به عنوان گزارشی از آنچه زیر پوست شهر می‌گذرد، جزء یکی از مهم‌ترین و دائمی‌ترین سوژه‌های مورد توجه رسانه‌هاست. گزارش آزار جنسی به قدری مهم است که برای گزارش بوستون گلاب، جایزه پولیتزر به همراه داشته است و در بسیاری رسانه‌های دیگر با توجه‌های قابل ملاحظه‌ای از طرف خوانندگان رو به رو بوده است.
با این حال نزدیک‌شدن به این نوع مسائل چه برای شاهدان و دوستان آزاردیده و چه برای گزارشگران کار آسانی نیست.
تعداد بایدها و نبایدها برای نزدیک‌شدن به بررسی و گزارش آزار، تعرض و تجاوز جنسی بسیار زیاد است که برخی از مهم‌ترین آنها را در ادامه می‌خوانید:
۱. با دقت و آرامش به ماجرا نزدیک شوید. گزارشگران تازه‌کار اغلب دچار هیجان‌زدگی می‌شوند. حتی گزارشگران کهنه‌کار هم گاهی تحت تاثیر احساسات، شتاب‌زده عمل می‌کنند. به عنوان گزارشگر یا تنها به عنوان دوستی که می‌خواهد به کسی که آسیب دیده کمک کنید، در آغاز سعی کنید به خود و احساسات خودتان مسلط باشید. به خاطر داشته باشید کسی که آزار یا تعرض جنسی را پشت سر گذاشته یا همین حالا تحت آزار قرار دارد، سزاوار احترام و مراقبت شماست. هیچ داستانی بیشتر از راوی آن ارزشمند نیست. با صبر و احترام درباره موضوع سوال کنید. به خاطر داشته باشید کسی که در مورد آزار و تعرض به خودش برای شما توضیح می‌دهد، شما را شایسته اعتمادی غیرقابل وصف دانسته است. به دقت به روایت آزاردیده گوش کنید. ممکن است آنچه شما می‌شنوید، برای شما تنها روایتی برای یک گزارش یا داستانی که عصر برای همراهانتان تعریف می‌کنید باشد اما برای کسی که آسیب دیده است، موضوع فقط یک حادثه نیست بلکه یکی از تاریک‌ترین قسمت‌های زندگی است که شاید همین حالا هم ادامه داشته باشد.
۲. برای کسی که می‌خواهید روایت آزار او را بشنوید یا ثبت کنید، توضیح دهید که چرا شنیدن ماجرا برای شما مهم است. اطمینان حاصل کنید کسی که موضوع را برای شما روایت می‌کند احساس «مورد سوءاستفاده قرار گرفتن» نداشته باشد. تاکید کنید که هیچ چیز بدون رضایت او در هیچ‌جا منتشر نخواهد شد و برای هیچکس روایت نخواهد شد. هیچ گزارشگر یا حتی دوستی که گزارش یک آزار را می‌شنود علاقه‌ای ندارد که به عنوان یک سوءاستفاده‌گر معرفی شود. برای جلوگیری از چنین سوءتفاهمی هر چقدر که لازم است احتیاط کنید و تا جایی که می‌توانید اطمینان دهید که همه چیز تحت کنترل راوی آزار است و بدون صلاحدید او منتشر نخواهد شد.
۳. به خاطر داشته باشید که حمایت از منبع یا دوستی که گزارش آزار را در اختیار شما می‌گذارد، مسئولیت شماست. بخصوص در نظر داشته باشید که شاید شما تنها یا از معدود کسانی باشید که در جریان موضوع قرار گرفته‌اید و باید از آزاردیده نه تنها در برابر کسانی که مرتکب آزار او شده‌اند، بلکه در برابر کسانی که آزاردیده مایل نیست در جریان موضوع قرار بگیرند، دفاع کنید. ممکن است فکر کنید موضوع می‌تواند بین خود شما و چند دوست نزدیک باقی بماند یا اینکه اگر در یک سایت یا نشریه محلی منتشر شود، قرار نیست بازتاب چندانی داشته باشد. این فرض همیشه غلط است. تنها اگر «یک نفر» ماجرایی را از زبان شما شنیده باشد کنترل اوضاع از دست شما خارج شده است. به خاطر داشته باشید که هر چیزی که منتشر شود می‌تواند بسرعت در تمام کشور و بلکه در جهان بازتاب پیدا کند و فشارهای جانبی به آزاردیده و حتی به خود شما وارد کند. پیش از به‌اشتراک‌گذاشتن هر روایتی اول تمامی جنبه‌های آن را بسنجید.
۴. وقتی در جریان یک روایت آزار و تجاوز قرار می‌گیرید، اولین اقدام شما باید مراجعه به متخصصان باشد. با تاکید بر حفظ محرمانگی و حفاظت از منبع / دوست / راوی آزار، به وکیل، روانشناس و در صورت لزوم به پزشک مراحعه کنید، موضوع را مطرح کنید و قضاوت آنها را بشنوید. از آنها بپرسید که بهترین و لازم‌ترین اقدام در این وضعیت چیست. به راوی کمک کنید که کمک تخصصی حقوقی، پزشکی، روانپزشکی و روانشناسی و در صورت لزوم کمک پلیسی دریافت کند اما بخاطر داشته باشید که شما نمی‌توانید کسی را مجبور به اقدامی کنید که دوست ندارد.
۵. تحقیق کنید. در صورتی که آزار در محل کار، مدرسه یا مانند آن رخ داده است با حفظ محرمانگی و با هماهنگی با آزاردیده، به تحقیق در محل بپردازید. اگر آزاردیده مایل است و به شما گفته است که موضوع را با دوستانش در میان گذاشته است به سراغ آن دوستان و نزدیکانی که در جریان حادثه هستند بروید و از آنها پرس و جو کنید. شواهد را تا جایی که ممکن است ثبت و ضبط کنید. به خاطر داشته باشید که گزارشگری آزار و تعرض جنسی می‌تواند عواقب حقوقی به دنبال داشته باشد. خودتان را برای حواشی بعدی آماده کنید و متوجه باشید که گزارشگری آزار جنسی به یک گزارش منفرد ختم نخواهد شد.
۶. از خودتان حفاظت کنید. به عنوان دوست، شنونده یا گزارشگری که موضوع تعرض را دنبال می کند، کاملا طبیعی است که دچار اضطراب، ب‌خوابی، غم و اندوه، بی‌انگیزگی، کابوس و مانند آن بشوید. کمک حرفه‌ای بگیرید. اقلا یک نفر از نزدیکان یا همکارانتان را با حفظ حریم خصوصی آزاردیده، در جریان موضوعی که دنبال می‌کنید قرار دهید. گزارشگران برای اینکه بتوانند به دیگران کمک کنند، باید در ابتدا مراقب باشند خودشان دچار بحران نشوند.
۷. در سراسر گزارشی که منتشر می‌کنید دقت کنید که همه چیز «اتهام» است. اگر کسی یا کسانی می‌گویند که توسط یک یا چند نفر مورد آزار قرار گرفته‌اند، پیش از اثبات موضوع در دادگاه صرفا «اتهام» وارد می‌کنند. دقت کنید که بسیار کم پیش می‌آید که کسی به دروغ دیگری را متهم به تجاوز و آزار جنسی کند. جرم‌شناسان می‌گویند تنها حدود ۲ درصد از گزارش‌های آزار جنسی جعلی است. روایت یک آزار جنسی، تعرض یا تجاوز، مقدار قابل ملاحظه‌ای توجه ناخواسته به سمت راوی جلب می‌کند و اغلب همراه با تمسخر و آزارهای جنسی بیشتر است و مرور و روایت آن برای غریبه‌ها هرگز کار راحتی نیست. آزاردیدگان برای روایت آزار خود با فشار و تحمل اضطراب و آسیب‌دیدگی مجدد رو به رو می‌شوند. کسی برای تفریح در مورد تجربه آزار جنسی صحبت نمی‌کند. همچنین به خاطر داشته باشید که تخمین زده می‌شود که ۷۵ درصد جرایم جنسی هرگز گزارش نم‌شوند. بنابراین وظیفه شما به عنوان دوستی که شنونده یک روایت آزار است یا گزاشگری که قصد انتشار یک روایت آزار را دارد، این است که امنیت بیشتری برای آزاردیدگان فراهم کنید.
۸. بدون در نظر گرفتن اتهامات واردشده، در صورتی که فرد متهم به آزار قابل دسترسی است به سراغ او بروید و با او صحبت کنید. درباره فرد متهم تحقیق کنید. سراغ دوستان و آشنایانش بروید و درباره رفتارهای او پرس‌وجو کنید. به یاد داشته باشید که پرونده آزار جنسی کودکان در کلیسای کاتولیک از یک‌سری گزارش‌های محدود تجربه آزار شروع شد و با پیگیری روزنامه‌نگاران تبدیل به یک چالش جهانی و تغییرات جدی در سازمان کلیساهای کاتولیک در تمام جهان شد. الگوی رفتاری افراد می‌تواند در اثبات گناهکاری یا بی‌گناهی آنها کمک‌کننده باشد. به خاطر داشته باشید که آزاردیدگان تعرض و تجاوز و آزار جنسی با روایت‌کردن تجربه خودشان، چیزی به دست نمی‌آورند یا چیزی از دست نمی‌دهند.
۹. به یاد داشته باشید که یادآوری و روایت‌کردن آزار و خشونت جنسی، آزاردهنده است. تعریف‌کردن آن می‌تواند همراه با به‌هم‌ریختگی روایت و ب‌نظمی آن باشد. سردرگمی کسی که آزاری که تجربه کرده است را روایت می‌کند طبیعی است. طبیعی است اگر برخی موضوعات را فراموش کند یا ناخودآگاه از اشاره به آنها بگذرد. طبیعی است اگر آزار دیده نتواند جزئیات را به خاطر بیاورد یا نخواهد آنها را تعریف کند. بازماندگان ممکن است از تعریف خطی و به ترتیب زمانی آن چیزی که رخ داده است ناتوان باشند. تلاش برای اینکه همه چیز را طبق روز و ساعت ثبت کنید کار سختی است و نیاز به زمان بسیار طولانی دارد. تحت فشار گذاشتن آزاردیده برای تاکید بیشتر بر جزئیات آزاری که با آن روبه‌رو شده است نه‌تنها غیراخلاقی است بلکه آسیب‌های روحی جدی برای آسیب‌دیده به همراه دارد. به راوی اجازه دهید که آزادانه آنچه رخ داده است را تعریف کند و نه با آن نظمی که مورد نظر شماست. دقت کنید که انتشار جزئیات خشونت و آزار جنسی هر چند می‌تواند راهنمایی برای دیگران باشد که در تشخیص اینکه چه رفتاری آزار و تعرض جنسی است کارگشا باشد اما همزمان می‌تواند منجر به ترویج خشونت و همچنین آسیب‌های بیشتر برای راوی آزار شود.
۱۰. آزاردیده را تحت فشار نگذارید. اجازه دهید و به او اطمینان دهید که کنترل اوضاع را در دست دارد. برای کنارآمدن با آسیب‌های آزار و تعرض جنسی زمانی گاه بسیار طولانی لازم است. آزار جنسی یکی از دردناک‌ترین تجربه‌هایی است که ممکن است برای کسی رخ دهد. در تمام مراحل تحقیق و دنبال‌کردن ماجرا و انتشار آن دقیق و محتاط باشید. همواره در نظر داشته باشید که کرامت و انسانیت افراد در اولین درجه اهمیت قرار دارد. هیچ گزارشی به اندازه راوی آن مهم نیست. کسانی که روایت آزاردیدگی خود را برای شما تعریف می‌کنند، برای شما ارزشی قابل ملاحظه قائل شده‌اند. نشان دهید که لیاقت آن ارزش را دارید.
عصر ایران
