۱۰۰ روز جنجالی ترامپ؛ آیا نظم جهانی دوام می‌آورد؟
بازتاب– در کمتر از صد روز پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، جهان با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سیاسی عصر حاضر روبرو شده است. رئیس‌جمهوری که هشت سال پیش با شعار «اول آمریکا» وارد صحنه شد، حالا با رویکردی بسیار رادیکال‌تر، نظم بین‌المللی را به لرزه درآورده است.
سیاستی که متحدان را نگران و دشمنان را جسور کرده
به نوشته reuters؛ ترامپ طی این مدت کوتاه، نه تنها یک جنگ تعرفه‌ای جهانی به راه انداخته بلکه میزان کمک‌های خارجی آمریکا را به شدت کاهش داده است. او با تضعیف اعتماد به ناتو، بیش از هر زمان دیگری به روایت‌های روسیه درباره جنگ اوکراین نزدیک شده است.
از سوی دیگر، با اظهاراتی شگفت‌آور درباره الحاق گرینلند، بازپس‌گیری کانال پاناما و حتی تبدیل کانادا به پنجاه و یکمین ایالت آمریکا، سیاست خارجی ایالات متحده را به سمت بی‌سابقه‌ای سوق داده است.
الیوت آبرامز، یکی از چهره‌های محافظه‌کار باسابقه در دولت‌های ریگان و بوش، با شگفتی گفته است: «ترامپ امروز بسیار رادیکال‌تر از آن چیزی است که در دور اول دیده بودیم.»
تزلزل در بنیان‌های نظم جهانی
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که پیامدهای اقدامات ترامپ، حتی در صورت تغییر ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۸، به سادگی قابل بازگشت نخواهد بود.
در اروپا، بسیاری از کشورها به دنبال تقویت صنایع دفاعی خود برای کاهش وابستگی به آمریکا هستند. کره جنوبی به طور جدی درباره ساخت زرادخانه هسته‌ای بحث می‌کند و در ژاپن، مقامات از شدت ضربه اقتصادی ناشی از تعرفه‌های جدید حیرت‌زده شده‌اند.
ترامپ با این اقدامات، جهانی را که پس از جنگ جهانی دوم بر پایه تجارت آزاد، حاکمیت قانون و احترام به مرزها شکل گرفته بود، دچار بی‌ثباتی کرده است.
رویکرد «آمریکا تنها»
کاخ سفید اما دیدگاه متفاوتی دارد. برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی، مدعی است: «ترامپ در حال ترمیم خسارت‌های دوران بایدن است؛ از توقف جنگ اوکراین تا مقابله با فنتانیل و محافظت از کارگران آمریکایی.»
با این حال، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اکثریت آمریکایی‌ها، حتی بخشی از جمهوری‌خواهان، بر این باورند که ترامپ بیش از حد به روسیه نزدیک شده و برنامه‌های توسعه‌طلبانه‌ی او حمایت عمومی چندانی ندارد.
تهدیدی برای آینده‌ی ائتلاف‌های قدیمی
اقدامات ترامپ باعث شده که اعتماد دیرینه‌ی اروپا به آمریکا دچار لرزش شود. فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، در اظهاراتی تلخ هشدار داده است: «اروپا اکنون در پنج دقیقه مانده به نیمه‌شب قرار دارد.»
همزمان، برخی کارشناسان می‌گویند که ترامپ با بازگشت به ایده‌های دوران جنگ سرد، تقسیم دنیا به حوزه‌های نفوذ قدرت‌های بزرگ، عملاً زمینه‌ی رشد رقبا، به‌ویژه چین، را فراهم کرده است.
چین، برنده پنهان
در سایه‌ی عقب‌نشینی آمریکا، چین تلاش می‌کند خود را به عنوان جایگزینی برای کشورهای سرخورده معرفی کند. پکن اخیراً گفتگوهای نزدیکی با اتحادیه اروپا آغاز کرده و به دنبال پر کردن خلأ ناشی از قطع کمک‌های بشردوستانه آمریکاست.
آیا بازگشتی ممکن است؟
برخی دیپلمات‌های کهنه‌کار مانند آرون دیوید میلر بر این باورند که هنوز دیر نشده و امکان تغییر مسیر وجود دارد. اما آنها هشدار می‌دهند که هر روز تأخیر، بازسازی روابط با متحدان را سخت‌تر می‌کند و به نفع رقبا تمام می‌شود.
در نهایت، جهان چشم‌انتظار است. آیا ترامپ باز هم غیرمنتظره عمل خواهد کرد یا مسیر مصالحه را در پیش خواهد گرفت؟ در هر صورت، نظم جهانی که هشتاد سال برای ساختنش صرف شده بود، حالا در معرض یک تغییر بنیادین قرار گرفته است.
