یارانه گازی زنگنه به یک شرکت نروژی

وزارت نفت در قرارداد جدید خود با یک شرکت نروژی قیمت گاز شیرین صادراتی را به 7 سنت تقلیل داده است.

شرکت ملی نفت در حالی قرارداد جدیدی در حوزه ال‌ان‌جی با یک شرکت خارجی بسته است که جزئیات این قرارداد نشان می‌دهد گاز ایران با قیمتی ارزان به شرکت خارجی واگذار می‌شود.

هفته گذشته بود که نخستین قرارداد فروش گاز طبیعی جهت تولید گاز مایع‌شده (LNG) صادراتی، بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت IFLNG تحت مالکیت شرکت پالایش گاز خارک و شرکت نروژی Hemla امضا شد. این شرکت با استفاده از شناور Carribean FLNG که متعلق به شرکت نروژی Exmar بوده و تحت قرارداد اجاره در اختیار شرکت IFLNG به عنوان نماینده انحصاری شرکت Exmar قرار می‌گیرد، توانایی تولید ۵۰۰ هزار تن LNG در سال را دارد. طبق این قرارداد 20 ساله، روزانه 3/2 میلیون مترمکعب گاز شیرین از پالایشگاه هفتم پارس‌جنوبی در اختیار این شرکت خارجی قرار می‌گیرد و این شرکت با تبدیل آن به ال‌ان‌جی، محموله‌های خود را به فروش می‌رساند. نکته مهم در این باره قیمت هر متر مکعب گاز طبیعی است که شرکت ملی نفت آن را حدود هفت سنت قرار داده است.

برای آنکه بدانیم این قیمت تا چه حد ارزان است باید بدانیم که قیمت فعلی صادرات گاز به ترکیه حدود 17 سنت، پتروشیمی‌ها 5/8 سنت و گاز سی ان جی 11 سنت است. به بیان ساده‌تر ارزان‌ترین گاز در اختیار این شرکت نروژی قرار گرفته است تا این شرکت در سال بیش از 180میلیون تن ال‌ان‌جی تولید کرده و به فروش برساند. هدف‌گذاری وزارت نفت برای صادرات گاز از طریق ال‌ان‌جی تا چهار سال آینده 18میلیارد مترمکعب در سال است.

چرا ۷ سنت؟

قرار است این شرکت نروژی با استفاده از یک شناور، FLNG گاز ایران را مایع‌سازی کرده و صادر کند. این شرکت همانطور که اشاره شد گاز ایران را حدود هفت سنت می‌خرد و نکته قابل تأملش آنجاست که این گاز، گاز پالایش شده و شیرین است که دیگر نیازی به پالایش ندارد. این امتیاز مهمی برای شرکت نروژی است که البته با بخشنامه اخیر وزیر نفت خوشبخت‌تر از هر شرکت دیگری شده است.

وزیر نفت در دورانی که بحث خوراک پتروشیمی‌ها داغ بود گفته بود هزینه استخراج و پالایش هر متر مکعب گاز طبیعی بیش از ۱۰ سنت بود که برای نخستین بار پرده از هزینه‌های گازی برداشت و اندکی بعد اعلام کرد این هزینه ۱۴ سنت است اما در نهایت ناباوری با هدیه یارانه‌ای شیرین به این شرکت نروژی، همه توجهات را به خود جلب کرد.

وزارت نفت طی دو سال گذشته دو ابلاغیه درباره قیمت‌گذاری گاز برای تحویل به واحدهای کوچک ال‌ان‌جی را اعلام کرده است که در دستور العمل نخست، قیمت هر متر مکعب گاز طبیعی حداقل 13 سنت بود که این رقم در بخشنامه دوم به هفت سنت کاهش یافت و از طرفی دیگر هزینه حمل و نقل هم بر عهده شرکت ملی نفت ایران گذاشته شده است.

این به آن معناست که رانت بزرگی در اختیار این شرکت نروژی قرار گرفته است، زیرا بر اساس گزارش‌های بین‌المللی هزینه حمل ال‌ان‌جی از خاورمیانه به شرق آسیا معادل 5/1 دلار بر هر میلیون بی‌تی یو است. این در حالی است که در سه ماه اخیر متوسط قیمت ال‌ان‌جی بازار ژاپن- کره ( طبق گزارش platss ) برابر هفت دلار بر هر میلیون بی‌تی یو بوده است که با محاسبه از طریق فرمول اول قیمت گاز تحویلی بابت ال‌ان‌جی حدود هفت سنت خواهد شد.

از طرف دیگر گزارش‌های متعددی در چند سال اخیر از جمله گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس تحت عنوان مقایسه خط لوله و ال‌ان‌جی نشان داده‌اند که بازارهای محتمل صادرات ال‌ان‌جی ایران از جمله شرق آسیا و اروپا به‌خصوص در قیمت‌های پایین نفت بازارهای اقتصادی نیستند، بنابراین این موضوع شاید دلیل این تخفیف بزرگ وزارت نفت به این شرکت نروژی را روشن کند چرا که با وجود این تخفیف 50 درصد خواهد بود که صادرات گاز ایران به صورت ال‌ان‌جی به این بازارها اقتصادی می‌شود.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در قیمت فعلی نفت سود خالص حاصل از صادرات گاز به بازارهای صادراتی بین صفر تا 10 سنت در هر متر مکعب است که این موضوع در فواصل بالای 3 هزار کیلومتر مصداق دارد و همچنین سود خالص صادرات گاز در بهترین حالت یعنی در زمانی که قیمت نفت به 100 دلار در هر بشکه برسد در بازارهای منطقه حدود 35 سنت در هر متر مکعب خواهد بود.