یارانه نقدی روحانی چقدر از یارانه نقدی احمدینژاد کمتر است؟
با حساب خوشبینانه حداکثر کاهش مصرف بنزین پس از افزایش قیمت که بعید است کمتر از ماهانه ۳۰۰میلیارد تومان باشد، می‌توان گفت که بین رقم ادعایی دولت (۲۴۰۰میلیارد تومان) و رقم (۳۴۰۰میلیارد تومان) حساب شده توسط کارشناسان، حدود هزار میلیارد تومان فاصله وجود دارد که این خود قابل تامل است!
به گزارش نامه نیوز: پدیده‌های اقتصادی به نسبت رویدادهای سیاسی و اجتماعی روزمره پیچیدگی‌های بیشتری دارند. بسیاری از آمارها و ارقام در ظاهر خود گویای چیزی نیستند و گاه ممکن است نتایجی خلاف واقع را به ذهن مخاطب تحمیل کنند. شناخت ماهیت این آمارها و ارقام تنها با جستجوی تاریخی در پدیده‌های اقتصادی و ارتباط آمارها و ارقام در بستر زمان‌های متفاوت ممکن است. یکی از این موارد ارزش پول و بحث ارزش یارانه نقدی است که با موج دوم افزایش قیمت بنزین و پرداخت دوباره رقم ۵۵هزارتومانی (علاوه بر ۴۵هزارتومان باقی‌مانده از دولت احمدینژاد) دوباره داغ شده است.
در ادامه به تحلیل و بررسی بیشتر آمار و ارقام مربوط به یارانه پرداختی دولت دوازدهم خواهیم پرداخت:
کدام آمارها واقعیت را می‌گویند؟
تعداد زیادی از کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار از پرداخت نقدی پول به مردم گلایه داشته و دارند. به‌زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی (از فرشاد مومنی مشاور اقتصادی نخست وزیر دوران جنگ گرفته تا مرتضی عزتی راست‌گرا) و بسیاری از اعضای اتاق بازرگانی و خانه اقتصاد ایران (من جمله دکتر مسعود دانشمند) اصل پرداخت نقدی را رد می‌کنند. به‌هرحال این سنتی بود که با انتقادات فراوان از زمان احمدینژاد پایه گذاشته شد، اما باز هم بخشی از یارانه خارج شده از جیب مردم را به‌صورت نقدی به آن‌ها باز می‌گرداند. هرچند گزینه‌هایی مثل سرمایه‌گذاری برای اشتغال ودر سال ۱۳۸۹ با آغاز طرح هدفمندسازی یارانه‌ها مقرر شد که در ازای افزایش قیمت بنزین تا رقم ۴۰۰تومان سهمیه‌بندی و ۷۰۰تومان آزاد، مبلغی نزدیک به ۴۵هزارتومان به ازای هر نفر به حساب تمامی سرپرستان خانوار واریز می‌شد. رقمی که به گفته محمود بهمنی (رئیس کل بانک مرکزی وقت) طی مصاحبه‌ای در خردادماه امسال (۱۳۹۸) اکنون ارزشی کمتر از ۱۰هزارتومان را دارد.
حال پرسش اینجاست؛ رقم ۵۵هزارتومانی اعلام شده توسط دولت که به حدود ۵۰میلیون نفر از ایرانیان -به‌جر آن یک دهک بسیار فرودست تحت پوشش که ۲۰۵هزارتومان دریافت می‌کند- در ازای افزایش قیمت بنزین و حذف بخشی از یارانه آن پرداخت می‌شود، چه میزان از حجم جیب ایرانی‌ها را پر می‌کند؟ البته این ۵۵هزار تومان جدا از آن ۴۵هزار تومانی است که دولت از زمان دور دوم ریاست جمهوری احمدینژاد پرداخت می‌کرد و جمعا رقمی کمتر از ۱۰۰هزارتومان قرار است به جیب یارانه‌بگیران بریزد.
سهم یارانه از جیب یارانه‌بگیران دوره احمدینژاد
البته صرف‌نظر از عدم حذف بخش زیادی از یارانه‌بگیران یا انصراف آن‌ها به توصیه روحانی پس از سال‌های ۹۲ و۹۳، بسیاری بر این باور هستند که دولت به ازای تورم و ارزش ریال، باید بیش از این ارقام را به مردم پرداخت کند.
استدلال این دسته از کارشناسان این است که در سال ۱۳۸۸ حداقل دستمزد مصوب در شورای عالی کار ۳۰۳هزار تومان بوده و یارانه دریافتی هر فرد ایرانی نیز نزدیک ۴۵هزارتومان بوده است.
یعنی هر کارگر ایرانی به‌طور متوسط «یک ششم» دستمزد خود را یارانه می‌گرفت. رقم دستمزد حداقل در سال ۱۳۸۹ به بیش از ۳۴۰هزارتومان افزایش یافت که ۴۵هزارتومان یارانه نقدی «یک هفتم» دستمزد کارگر محسوب می‌شد.
این نسبت البته در پایان دوره دولت دهم یعنی سال ۱۳۹۲ -که حداقل دستمزد کارگران حدود ۵۴۰هزارتومان بود- به «یک دوازدهم» کاهش یافت.
این افزایش تا حدی بود که احمدینژاد قبل و بعد از کنار رفتن از پست ریاست جمهوری بر ضرورت افزایش دوباره قیمت بنزین و افزایش یارانه نقدی پرداختی تاکید کرد. هرچند در سال ۱۳۹۵ برخی اقتصاددانان وعده یارانه ۲۵۰هزارتومانی احمدینژاد را فاجعه‌بار ارزیابی کردند، ولی به‌هرحال رقم مطرح شده ۲۵۰هزارتومانی سال ۱۳۹۵ نیز با احتساب حداقل دستمزد مصوب آن سال (۸۱۲هزارتومان) حدود «یک سوم» دستمزد یک کارگر ساده بود!
ارزش یارانه نقدی روحانی
با افزایش قیمت بنزین در اواخر آبان‌ماه امسال، بسیاری باور نمی‌کردند روحانی و جهانگیری که روزگاری در مناظرات تلویزیونی و برنامه‌های انتخاباتی مخالفت علنی خود را با سهمیه‌بندی بنزین و پرداخت یارانه نقدی ابراز می‌کردند، روزی خود در ازای افزایش قیمت بنزین، مبلغ ۵۵هزار تومانی را به حدود ۵۵میلیون ایرانی وعده دهند. یارانه روحانی (باوجود حذف بسیاری بخش قابل ملاحظه‌ای از یارانه‌بگیران) به علاوه یارانه ۴۵هزارتومانی به یادگار مانده از زمان احمدینژاد مبلغی حدود ۹۸هزارتومان است. مبلغی که باتوجه به حداقل دستمزد یک‌میلیون و ۴۰۰هزارتومانی مصوب امسال، تنها حدود «یک چهاردهم» حداقل حقوق یک کارگر ایرانی است.
این را بگذارید کنار رقمی که احمدینژاد در سال نخست هدفمندسازی یارانه‌ها به‌عنوان یارانه نقدی پرداخت می‌کرد. ۴۵هزارتومانی که حدود «یک هفتم» درآمد یک کارگر بود!
به‌عبارت بهتر ایرانیان یارانه بگیر، با مقایسه رقم «یک چهاردهم» امروز و «یک هفتم» سال ۸۹، حدودا نصف یارانه‌ای نقدی‌ای که ۱۰سال قبل دریافت می‌کردند را امروز دریافت می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد باتوجه به کاهش درآمدهای نفتی دولت به نسبت دوره ریاست جمهوری محمود احمدینژاد، کابینه روحانی چاره‌ای جز پرداخت همین میزان از یارانه نقدی را نداشته باشد.
رقم‌های ضد و نقیض از درآمد بنزینی دولت
گذشته از ماجرای ارزش حقیقی یارانه پرداختی دولت، بحث جالب‌تر این بود که هفته گذشته بود که محمدباقر نوبخت «رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت روحانی» اعلام کرد که درآمد خالص دولت از افزایش قیمت بنزین حدود ۲۴۰۰میلیارد تومان است.
رقمی که همگی به‌طور مستقیم تحت عنوان «کمک‌های معیشتی» به مردم پرداخت می‌شود. این درحالی است که حدود ۵۰میلیون لیتر از ۱۰۵میلیون لیتر بنزین مصرفی روزانه ایرانیان از محل سهمیه‌های سوخت استفاده می‌شود که افزایش ۵۰۰تومانی داشته و ۶۰میلیون لیتر دیگر که بنزین آزاد است، افزایش ۲۰۰۰تومانی داشته است. لذا در بدبینانه‌ترین حالت درآمد روزانه دولت از محل کاهش یارانه پرداختی بنزین جمعاً ۱۲۵میلیارد تومان در روز است که ۱۰۰میلیارد تومان آن حاصل از افزایش قیمت بنزین آزاد و ۲۵میلیارد تومان آن حاصل افزایش قیمت بنزین سهمیه‌ای است. درآمد ماهانه دولت به‌طور متوسط ۳هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان است.
با حساب خوشبینانه حداکثر کاهش مصرف بنزین پس از افزایش قیمت که بعید است کمتر از ماهانه ۳۰۰میلیارد تومان باشد، می‌توان گفت که بین رقم ادعایی دولت (۲۴۰۰میلیارد تومان) و رقم (۳۴۰۰میلیارد تومان) حساب شده توسط کارشناسان، حدود هزار میلیارد تومان فاصله وجود دارد که این خود قابل تامل است!
با همه این احوال، به‌نظر بدیهی است که حمایت از اقشار فرودستی که نیروی کارشان سرمایه اصلی این کشور است، با وجود این آمار و ارقام یاد شده، باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
