گنبد سرست بابل؛ گنجینه‌ای ایلخانی در آستانه نابودی
گنبد تاریخی سرست که در روستای سرست از دهستان گتاب شهرستان بابل واقع شده، یکی از برجسته‌ترین آرامگاه‌های دوره ایلخانی در استان مازندران به شمار می‌رود. این بنای ارزشمند در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۶۴ با شماره ۱۶۷۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. با این حال، در سال‌های اخیر مورد هجوم مکرر حفاران غیرمجاز قرار گرفته و آسیب‌های قابل‌توجهی به ساختار آن وارد شده است.
این گنبد که یکی از معدود آرامگاه‌های دست‌نخورده ایلخانی در کشور به‌شمار می‌رفت، به‌دلیل تزیینات منحصر به‌فردش، مورد تحسین متخصصانی چون مرحوم پرویز ورجاوند، باستان‌شناس برجسته ایرانی، قرار گرفته بود. متأسفانه امروزه نه تنها نشانی از کتیبه‌های فاخر آن باقی نمانده، بلکه معماری برجسته‌اش نیز زیر ضربات حفاری‌های غیرمجاز آسیب دیده است.
گنبد سرست بر پایه طرحی چهارضلعی بنا شده که با مهارت سازندگانش به یک سازه هشت‌ضلعی تبدیل شده و نمای خارجی آن با آجر ساخته شده است. گنبد آن نیز به صورت هشت ترک طراحی شده بود که نشانه‌ای از زیبایی‌شناسی معماری ایلخانی در شمال ایران است. با این حال، سرقت کاشی‌کاری‌ها و ویرانی تزئینات، چهره اصیل این اثر را دگرگون کرده است.
محمد عظیمی، مدیر انجمن میراث فرهنگی هوتو مازندران، با ابراز نگرانی نسبت به آخرین گزارش‌ها اعلام کرد که حفاری‌های غیرمجاز در اطراف دیواره‌های این اثر متعلق به سده نهم هجری، منجر به تخریب گسترده‌ای شده است. او تاکید کرد که اگرچه این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی قرار دارد، اما نظارت و حفاظت لازم از سوی نهادهای مسئول صورت نمی‌گیرد.
به گفته عظیمی، در حالی که تنها پنج ماه از هشدار فعالان میراث فرهنگی درباره تخریب بقعه درویش در همین استان می‌گذرد، این‌بار نوبت به گنبد سرست رسیده تا قربانی سودجویان اشیای تاریخی شود. او با انتقاد از افزایش بی‌سابقه حفاری‌های غیرمجاز در اماکن ثبت‌شده مازندران، خواستار اقدام فوری از سوی یگان حفاظت میراث فرهنگی شد.
وی همچنین ابراز تأسف کرد که در سفر اخیر وزیر میراث فرهنگی به بابل، بازدیدی از این بنای ارزشمند صورت نگرفت؛ فرصتی که می‌توانست توجه مسئولان را به وضعیت نگران‌کننده گنبد سرست جلب کند و این اثر را در اولویت طرح‌های مرمتی قرار دهد.
به گزارش ایلنا، گنبد سرست بابل نه تنها نشانه‌ای از شکوه معماری ایلخانی در شمال کشور است، بلکه آیینه‌ای از وضعیت بغرنج میراث فرهنگی در برابر هجوم ناآگاهانه و غارتگرانه به سرمایه‌های تاریخی ملی محسوب می‌شود. حفظ این اثر نیازمند توجه جدی، اقدام فوری و تعهد بیشتر مسئولان برای جلوگیری از نابودی کامل آن است.
