گمانه‌زنی‌ها درباره ۶کرسی خالی مجلس خبرگان
درست وقتی مجلس خبرگان پنجم به نیمه عمر خود می‌رسد شش کرسی آن خالی است و همین دلیل کافی است تا برای تعیین تکلیف ۶ کرسی‌های بدون نماینده، همزمان با یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی انتخابات میاندورهای برگزار کنند.اما سوال اینجاست گروه‌ها و جریان‌های سیاسی چه فکری برای این کرسی‌های خالی در سر می‌پرورانند؟
انتخاباتش هر هشت سال یک‌بار برگزار می‌شود و آخرین باری که مردم پای صندوق‌های رای رفتند و تکلیف ۸۸ کرسی آن را مشخص کردند به سال ۹۴ باز می‌گردد. همان زمان که به همراه دهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی، تنور پنجمین انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم حسابی داغ شده بود. لیست جبهه متحد اصولگرایان از یک سو و لیست امید از سوی دیگر رقابت تنگاتنگی را شروع کرده بودند. نهایتا لیست امید یا همان لیست اصلاح‌طلبان زیر بیرق آیت الله هاشمی رفسنجانی توانست گوی سبقت را از لیست اصولگرایان با سرلیستی آیت‌الله جنتی برباید و به جز شخص آیت‌الله جنتی اعضای دیگر این لیست از خبرگان پنجم بازماندند.
حالا چهار سال از آن تاریخ می‌گذرد و در این مدت اتفاقات ریز و درشت زیادی رخ داده، اتفاقاتی که هیچکسی انتظارش را نداشت اما تاثیرش بسیاری بر فضای خبرگان پنجم غیرقابل انکار است. یکی از همین اتفاقات، فوت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در اولین سال خبرگان پنجم بود. مسئله‌ای که علاوه بر خلاء یک مهره استراتژیک برای اصلاح‌طلبان، یک کرسی خالی در مجلس خبرگان برجای گذاشت.
در طی سه سال بعد از فوت هاشمی رفسنجانی، ۵ کرسی دیگر نیز به همین صورت خالی شد. سال بعد یعنی ۲۱ اسفند ۹۶ «آیت‌الله نصرالله شاه‌آبادی» بر اثر سکته قلبی درگذشت و به این ترتیب دو کرسی از ۱۶ کرسی تهران خالی ماند. سال ۹۷ سال خوبی برای مجلس خبرگانی‌ها نبود و به فاصله چند روز «حبیب‌الله مهمان‌نواز» و «آیت‌الله ایمانی» از استان‌های خراسان شمالی و فارس نیز فوت کردند و تعداد کرسی های خالی خبرگان به ۴ کرسی رسید. اما این پایان اتفاقات ناگوار برای خبرگان پنجم نبود و دی‌ماه ۹۷ با یک شوک شروع شد. «آیت‌الله هاشمی شاهرودی» نماینده خراسان رضوی در مجلس خبرگان بر اثر بیماری درگذشت. به فاصله دو ماه بعد از این اتفاق آیت الله محمد مومن که مدتها بر اثر عارضه سکته مغزی به کما رفته بود در تاریخ ۲ اسفند ۹۷ فوت کرد.
حال درست وقتی مجلس خبرگان پنجم به نیمه عمر خود می‌رسد شش کرسی آن خالی است و همین دلیل کافی است تا برای تعیین تکلیف ۶ کرسی‌های بدون نماینده، همزمان با یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی انتخابات میاندورهای برگزار کنند. اما سوال اینجاست گروه‌ها و جریان‌های سیاسی چه فکری برای این کرسی‌های خالی در سر می‌پرورانند؟
حرکت چراغ خاموش
تا انتخابات میان دوره‌ای مجلس خبرگان تقریبا ۵ ماه دیگر زمان باقی مانده است و هنوز به نظر می‌رسد جریان‌های سیاسی به تصمیم قاطعی نرسیده‌اند یا حداقل اینطور وانمود می‌کنند. حجت‌الاسلام ابراهیمی از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز درباره معرفی کاندیدا از سوی این تشکل روحانی، برای کرسی‌های خالی مجلس خبرگان گفت: «هنوز جامعه روحانیت جلسه‌ای در این رابطه تشکیل نداده است و بحثی برای شرکت کردن یا شرکت نکردن در این انتخابات مطرح نشده است»
از سوی دیگر مسعودی خمینی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با وجود آنکه اعلام می‌کند دو ماه است که به علت بیماری در جلسات جامعه مدرسین شرکت نکرده است اما با این وجود به خبرآنلاین می‌گوید: پیش از آنکه بیمار شوم صحبت‌های پراکنده‌ای در جلسات جامعه مدرسین مطرح می‌شد اما این جلسات متمرکز نبود و حتی به طرح اسامی هم نرسید.
آیت الله یزدی به خبرگان باز می گردد؟
با وجود آنکه اعضای جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اعلام می‌کنند هنوز تصمیمی درباره شرکت در این انتخابات میاندورهای نگرفته‌اند اما گمانه‌زنی ها این احتمال را که جریان‌های سیاسی نسبت به این انتخابات بی‌توجه باشند را رد می‌کند.
یکی از همین گمانه‌زنی‌ها حول «آیت‌الله محمد یزدی» می‌چرخد. چهار سال پیش در راس لیست جبهه متحد اصولگرایان و در کنار اسم آیت الله احمد جنتی، نام «آیت‌الله محمد یزدی» هم درج شده بود اما رقابت تنگاتنگ موجب شد تا از آن لیست تنها آیت‌الله جنتی بتواند به دروازه پنجمین مجلس خبرگان برسد. همزمان شنیده می‌شد به آیت‌الله محمد یزدی توصیه شده بود تا به جای تهران از یکی از شهرستان‌ها کاندیدا شود اما او نپذیرفت. هرچند حرف و حدیث‌های چهارسال پیش تمام شد اما به نظر می‌رسد «جامعه مدرسین» برای نشاندن آیت‌الله یزدی بر کرسی خالی استان قم برنامه‌هایی دارد.
این گمانه‌زنی‌ها وقتی تقویت شد که آیت الله احمد بهشتی نماینده استان فارس در مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، درباره جایگزینی ایت‌الله مومن به خبرآنلاین گفت: صحبت مختصری با حضرت آیت الله یزدی شده اما ایشان فعلا گفته اند حاضر نیستم کاندیدا شوم.
البته آیت الله بهشتی گمانه دیگری را هم مطرح می‌کند و می‌گوید: البته این احتمال هم وجود دارد که جانشین آیت الله مؤمن، از خود بیت آیت الله مؤمن(ره) باشد.
شانسی دوباره برای مصباح یزدی
یکی از پر حرف و حدیث‌ترین حوزه‌های انتخابیه چه مجلس شورای اسلامی باشد چه مجلس خبرگان رهبری حوزه تهران است هرچه باشد هسته مرکزی قدرت است و تصمیم‌گیری‌ها دایره تاثیرگذاری بیشتری دارد برای همین هم جریان‌های سیاسی نمی‌توانند بر دو کرسی خالی مانده از ۱۶ کرسی تهران چشم ببند و از کنار آن بی‌توجه عبور کنند و حالا به نظر می‌رسد هرچند چراغ خاموش اما خیز بلندی برای رسیدن به ساختمان خیابان امام خمینی برداشته‌اند.
آیت‌الله مصباح یزدی که یکی از کاندیداهایی بود که در جریان رقابت تنگاتنگ دو لیست امید و اصولگرایان از رسیدن به خبرگان پنجم باز ماند حالا اسمش برای انتخابات میاندورهای مطرح می‌شود. البته این علامت سوال وجود دارد که آیا نتیجه سال ۹۴ می‌تواند دوباره برای این کاندیدای جریان اصولگرا تکرار شود؟ این همان سوالی است که پاسخش را می‌توان از تصور اصولگرایان درباره میزان مشارکت دریافت کرد. بنا بر تحلیل های سیاسی اصولگرایان هربار که مشارکت مردم افزایش پیدا کرده است نتوانسته‌اند آن نتیجه دلخواه را به دست بیاورند و حالا طیفی از اصولگرایان استنباط‌شان این است که مشارکت نمی‌تواند به اندازه سال ۹۴ برسد بنابراین احتمال انکه نام آیت‌الله مصباح از صندوق بیرون بیاید کم نیست و این بار برخلاف چهار سال پیش مهره به جامانده اصولگرایان می‌تواند صاحب یکی از کرسی‌های مجلس خبرگان باشد و حداقل از نیمه راه با خبرگان پنجم همراه شود.
اعتدال به جای اعتدال
اما این حساب و کتاب هم در هر دو جریان وجود دارد که لازم است حداقل در شرایط امروز کسی وارد میدان انتخابات خبرگان پنجم شود که توازن و اعتدال را در خبرگان رهبری حفظ کند. حجت الاسلام ابوترابی‌فرد یکی از همان اشخاصی است که نامش به عنوان یکی از جانشینان کرسی خالی آیت الله هاشمی نام برده می شود. او هم یک چهره قابل قبول در میان اصولگرایان است و هم جریان اصلاحات برای این فرد احترام زیادی قائل است. حتی فراتر از این وقتی ابوترابی فرد به عنوان یک نقطه واصل در جریان گفت‌وگوی ملی میدان‌دار حل و فصل اختلافات میان جناح راست و چپ می‌شود این گمانه بیشتر تقویت می‌شود که قرار است جایگزین هاشمی رفسنجانی در خبرگان رهبری یکی از همان جنس باشد و هیچ بعید نیست ابوترابی فرد مورد وفاق دو جریان قرار بگیرد.
غرویان و معضل شورای نگهبان
محسن غرویان از مدرسان حوزه علمیه قم است که نظراتش نزدیک به جریان اصلاحات است و از حامیان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی محسوب می‌شود. او در سال ۹۴ برای حضور ر انتخابات ثبت نام کرد اما با مهر رد صلاحیت شورای نگهبان مواجه شد. او درباره حرف و حدیث‌ها برای انتخابات خبرگان می‌گوید: بحث‌های زیادی درباره انتخابات میاندورهای مجلس خبرگان پنجم میان اعضای جامعه مدرسین و مجمع محققین و مدرسین در جریان است و هر کدام بر روی گزینه‌هایی در حال رایزنی هستند اما آنچه میان همه این جریانات به عنوان یک نقطه مشترک محسوب می‌شود بحث رویکرد شورای نگهبان است.
او ادامه می‌دهد اگر قرار باشد شورای نگهبان مبنایش مبتنی بر حذف جناحی باشد مسلم است که خیلی از افراد وارد این گود نمی‌شوند چراکه می‌گویند شورای نگهبان بخواهد به صورتی حذفی صلاحیت‌ها را مورد بررسی قرار دهد بهتر است ما وارد این میدان نشویم. از سوی دیگر گفته می‌شود اگر شورای نگهبان واقع‌بینانه و بدور از اغراض سیاسی و گروهی صلاحیت کاندیداها را مورد بحث قرار دهد افراد زیادی از مجتهدین و فضلا را داریم که می‌تواند وارد این میدان شوند وجود دارد. لذا آنچه نگرانی جدی جریان‌های سیاسی و شخصیت‌های برجسته است اینکه آیا شورای نگهبان آنها را تائید می‌کند یا خیر؟! به نظرم اگر شورای نگهبان تائید صلاحیت‌ها را گسترده کند و زمینه حضور حداکثری را فراهم کند می‌تواند تاثیر مهمی در این انتخابات به دنبال داشته باشد.
او در پاسخ به این سوال که آیا قصد دارید در این دور از انتخابات شرکت کنید گفت: بنده قصد شرکت در انتخابات را دارم اما مقداری تردید دارم که این تردید هم ناشی از نگاه شورای نگهبان به انتخابات و بررسی صلاحیت‌ها است.
او گفت: مدتی است برخی از جریان‌های سیاسی و چهره‌های سیاسی از من خواسته‌اند تا از حوزه تهران وارد میدان رقابت شوم ک البته رویکرد شورای نگهبان در دوره‌های قبل کمی ما را مردد می‌کند.
سکوت اصلاح طلبان
اما آیا اصلاح طلبان برنامه ای برای معرفی کاندیدا به انتخابات میان دوره ای مجلس خبرگان ندارند؟ سوالی که با برخی اعضای مجمع روحانیون و مجمع مدرسین حوزه علمیه قم در میان گذاشتیم اما به نظر می رسد اصلاح طلبان هنوز به برآوردی روشن از نحوه حضور در انتخابات اسفندماه نرسیده اند و از سوی دیگر تمرکز اصلی آنها بر انتخابات مجلس شورای اسلامی است که تبدیل به چالشی جدی در این جریان شده است.
از سوی دیگر برخی دیگر از بازماندگان انتخابات مجلس خبرگان پنجم خاصه آنها که در لیست اصولگرایان بودند در زمره کاندیداهای بالقوه انتخابات میان دوره ای اسفندماه نیز قرار می گیرند که ممکن است بازهم هوای کاندیداتوری به سرشان بزند.
