گفتگوهای موشکی و هسته‌ای کارشناسی ایران و عربستان؛ آیا این گفتگوها در کاهش اختلافات دو کشور موثر است؟
کارشناسان ایرانی و سعودی نشستی را برای بررسی راهکارهای اعتمادسازی میان دو کشور در خصوص برنامه هسته‌ای و موشکی ایران برگزار کرده‌اند. این نشست که با میزبانی یک مرکز تحقیقاتی در پایتخت اردن برگزار شده است، بالقوه می‌تواند زمینه‌ساز کاهش اختلافات در سطح مقام‌های رسمی دو کشور باشد.
«بازتاب»؛ آرش صفار- آژانس خبری اردن، «پترا» از انجام گفتگوهای امنیتی میان ایران و عربستان در زمینه موضوعات موشکی و هسته‌ای در امان، پایتخت اردن خبر داد.
در این نشست برخی مسائل امنیتی و فنی با تمرکز بر کاهش تهدیدات موشکی، سیستم‌های پرتاب، اقدامات فنی برای ایجاد اعتماد بین دو طرف به ویژه با توجه به برنامه هسته‌ای ایران و همکاری در زمینه سوخت هسته‌ای مورد بحث قرار گرفته است.
این گفتگوها به میزبانی موسسه عربی مطالعات امنیتی، مستقر در امان برگزار شده است؛ این موسسه یکی از معدود مراکز تخصصی در خاورمیانه است که در حوزه‌های مرتبط با سلاح های کشتار جمعی، عدم اشاعه و امنیت هسته‌ای فعالیت می‌کند.
مطابق خبر پترا، «ايمن خليل»، رئیس موسسه عربي مطالعات امنيتي، فضاي حاکم بر نشست را همراه با احترام توصیف کرده و آن را نشان‌دهنده تمايل هر دو طرف براي توسعه روابط، ارتقاي ثبات و رفاه ملت‌های منطقه دانسته است.
ایمن خلیل اعلام کرد که به زودی جلسات بیش‌تری بین دو طرف در امان برگزار خواهد شد تا موضوعات مطرح شده در گفتگوهای امنیتی و فنی را پیگیری کرده و جزئیات آن را تدوین کنند.
پترا توضیح نداده است که آیا این نشست با حضور مقام‌های رسمی دو طرف برگزار شده است یا خیر؛ با این حال «اورشلیم پست»، اعلام کرده است که این نشست میان کارشناسان و متخصصان دو کشور برگزار شده نه مقام‌های رسمی.
به هر حال به نظر نمی‌رسد چنین نشستی در اردن، بدون چراغ سبز تهران و ریاض انجام شده باشد.
گفتگوهای غیررسمی میان کارشناسان کشورها، در بسیاری از اختلافات بین دولت‌ها موثر بوده و توانسته‌اند مسیرها را برای مذاکرات رسمی هموار کنند.
گفتگوهای میان بازیگران غیر دولتی کشورها که به دیپلماسی مسیر دوم مشهور است، پیش از این در حوزه‌های غیرهسته‌ای و غیرنظامی نیز میان ایران و عربستان انجام شده بود.
یکی از شاخص‌ترین نمونه‌ها مجموعه گفتگوهای «سید حسین موسویان»، دیپلمات پیشین و «عبدالعزیز الصقر»، رئیس مرکز مطالعات عربستان بود که در واشنگتن برگزار شد. برخی تحلیل‌گران بر این باور هستند که ایت گفتگوها نقش موثری در هموار شدن مسیر مذاکرات کنونی ایران و عربستان به میزبانی عراق داشته است.
واضح است که –غلط یا درست- یکی از نگرانی‌های ریاض در خصوص تهران، مسئله توانمندی موشکی ایران است؛ ایران همواره تأکید داشته است که توانمندی‌ها موشکی جنبه دفاعی دارد و تهدیدی علیه همسایگان به شمار نمی‌رود، در عین حال مکررا اعلام کرده است که توسعه توانمندی‌های خود را متوقف نخواهد کرد.
همچنین موضوع برنامه هسته‌ای ایران یکی دیگر از نگرانی‌های عربستان محسوب می‌شود، هر چند ایران بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید دارد.
برگزرای نشست‌هایی میان کارشناسان دو کشور، نظیر نشست امان، علاوه بر اینکه می‌تواند راه‌کارهایی برای اعتمادسازی ارائه دهد، در کاهش برداشت تهدیدآمیز سعودی نسبت به ایران نیز موثر خواهد بود.
دستاوردهای چنین جلساتی می‌تواند به مقام‌های رسمی دو کشور ارائه شده و زمینه‌ساز توافقات رسمی میان تهران و ریاض باشد.
