گزینه‌های پیش‌روی ایران در برابر آمریکا
«اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران باید ببینید که اتحادیه اروپا، چین، روسیه، کره جنوبی، ژاپن و کشورهای غربی دنباله‌رو آمریکا خواهند بود یا نه؟ اگر آنها راه خود را از آمریکا جدا کردند، ایران به توافق پایبند می ماند و مسیرش را ادامه می دهد. اما اگر آنها نیز دنباله رو آمریکا شدند و در واقع برجام را نقض کردند، ایران نیز از توافق خارج می شود و شرایط به پیش از برجام باز می گردد.»
چند روز مانده به اعلام موضع دولت آمریکا درباره تائید یا عدم تائید پایبندی ایران به برجام، کشورهای عضو شورای امنیت به آمریکا هشدار داده اند خروج از توافق اتمی عواقب منفی به دنبال خواهد داشت.
به گزارش بازتاب، دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، روز گذشته گفت: «رییس‌جمهور (ولادیمیر) پوتین بارها بر اهمیت توافق‌ها بر سر پرونده اتمی ایران تاکید کرده است. تردیدی نیست که خروج هر کشوری از این توافق، و از همه مهمتر، کشوری چون ایالات متحده از آن، قطعا عواقب منفی به دنبال خواهد داشت.»
چین نیز روز دوشنبه ابراز امیدواری کرد که توافق اتمی ایران همچنان پابرجا باقی بماند و نقشی مهم در برقراری صلح ایفاء کند.
هو چونیینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفت توافق اتمی ایران مثال خوبی در این زمینه است که چگونه می‌توان مسائل را به صورت مسالمت‌آمیز از طریق مذاکره حل‌وفصل کرد.
همچنین ترزا می، نخست وزیر بریتانیا، در گفت‌وگویی تلفنی با همتای اسرائیلی خود بر “پایبندی جدی” بریتانیا به توافق هسته‌ای ایران تأکید کرد.
به گفته سخنگوی می، او به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت که توافق هسته‌ای با ایران برای امنیت منطقه اهمیت حیاتی دارد، به این دلیل که “احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را تا بیش از یک دهه از بین برده است.”
پیش از این آلمان نیز از احتمال عدم تائید پایبندی ایران به برجام از سوی آمریکا ابراز نگرانی کرده بود.
در آستانه اعلام موضع آمریکا، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا این کشور انتقاد از برجام و حمله به ایران را به شدت افزایش داده و این احتمال بیش از پیش مطرح شده که آمریکا پایبندی ایران به برجام را تایید نکند.
این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تمام گزارش‌های خود پایبندی ایران به برجام را تایید کرده و تمام طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای هم گفته‌اند که به برجام پایبند خواهند بود.
مقام‌های دولت آمریکمی گویند که اگر وزارت امور خارجه این کشور پایبندی ایران به برجام را تایید نکند، موضوع به کنگره ارجاع می‌شود تا درباره وضع دوباره تحریم‌ها علیه ایران تصمیم‌گیری کند.
از سوی دیگر دو روز پیش فرمانده کل سپاه پاسداران اظهار کرد در صورت اضافه شدن نام این نیروی نظامی به فهرست گروه های تروریستی از سوی آمریکا، سپاه نیز ارتش آمریکا را «همسنگ داعش» در نظر خواهد گرفت.
وزارت خارجه ایران نیز اعلام کرده است در صورت این اتفاق پاسخ ایران کوبنده خواهد بود. این فقط ایران نیست که درباره این مسئله هشدار داده است فرانسه نیز روز گذشته در این باره ابرازنگرانی کرد.
فرمانده کل سپاه پاسداران همچنین با اشاره به قانون کاتسا در آمریکا اظهار داشت: «در صورتی که قانون تحریم‌های جدید آمریکا اجرا شود این کشور باید پایگاه‌های منطقه‌ای خود تا شعاع دو هزار کیلومتری برد موشک‌های ایران را منتقل کند.»
قانون کاتسا برای مقابله با خصومت ها علیه ایالات متحده از طریق تحریم وضع شده است و شامل تحریم هایی علیه ایران، روسیه و کره شمالی می شود.
بنا به قانون کاتسا دولت ایالات متحده موظف است راهبردی منطقه ای برای مقابله با «تهدیدات متعارف و نامتوازن» ایران علیه آمریکا و متحدان این کشور در منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و فراتر از آن تدوین کند.
علاوه بر این رئیس جمهوری آمریکا موظف است تحریم هایی را بر ضد افرادی که در فعالیت های مربوط به برنامه موشک های بالستیک ایران دخالت دارند، وضع کند. سپاه پاسداران ایران و اشخاص حقیقی وابسته به این نهاد نیز پس از ۹۰ روز از اجرای قانون کاتسا باید از سوی رئیس جمهوری آمریکا مورد تحریم قرار گیرند.
فرمانده کل سپاه پاسداران ایران در سخنان خود در مورد نحوه مواجهه تهران با تحریم های جدید آمریکا اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد مسائل منطقه را در جایی غیر از میز مذاکره حل کند، نه حرفی برای مذاکره وجود دارد و نه طرفی برای آن.»
خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از مقامات ایرانی و غربی گزارش داده بود که از نظر تهران امکان مذاکره بر سر برنامه موشکی این کشور وجود دارد. با این حال بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه این گزارش را تکذیب کرد.
جنگ لفظی در واشنگتن هم به شدت پیگیری می شود دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز شنبه در مصاحبه با شبکه «تی بی ان» از رویکرد ایران در منطقه اظهار نارضایتی کرد. رئیس جمهوری ایالات متحده تاکید کرد که از نظر او ایران به «روح» برجام پایبند نبوده است.
او در این مصاحبه همچنین ایران را به کمک مالی به کره شمالی و رابطه تجاری با پیونگ یانگ متهم کرد. دونالد ترامپ ایران را «بازیگر بدی» در منطقه خاورمیانه دانست که با آن همچون یک «بازیگر بد» رفتار خواهد شد.
حالا در این میانه همه منتظر هستند ببینند روز 5 شنبه دولت آمریکا چه تصمیمی درباره برجام اتخاذ خواهد کرد. محمد جواد ظریف، روز هفتم مهر گفت حدس می‌زند که رییس‌جمهوری آمریکا احتمالا در گزارش خود پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تایید نخواهد کرد.
با این حال، بلومبرگ به نقل از چند مقام آمریکایی خبر داده که ترامپ احتمالاً در راهبرد جدید خود در قبال ایران، توافق هسته‌ای را حفظ خواهد کرد اما خواستار نظارتی سخت‌گیرانه‌تر در مورد پایبندی ایران به این توافق خواهد شد.
ترامپ در سخنرانی روز ۲۸ شهریور خود در مجمع عمومی سازمان ملل این توافق را «یک شرمساری» برای ایالات متحده دانست و سپس اعلام کرد که تصمیم خود را درباره این توافق گرفته است هرچند اطلاعاتی در این زمینه ارائه نکرد. تصمیم ترامپ رویکرد و استراتژی تازه آمریکا در قبال ایران را نشان می دهد.
حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل هسته ای در گفت و گو با فرارو درباره سناریو ها و گزینه های احتمالی آمریکا و ایران به فرارو گفت: «سه حالت درباره تصمیم احتمالی ترامپ قابل تصور است؛ 1-پایبندی ایران به توافق را تائید کند، که احتمال آن بسیار پایین است چیزی حدود 5 درصد. 2- نقض برجام توسط ایران را اعلام کند و تحریم های جدید علیه ایران وضع نماید که احتمال این حالت هم کم است شاید چیزی حدود 10 درصد. 3- نقض برجام را اعلام کند و پرونده را به کنگره آمریکا برای تصمیم گیری ارجاع دهد، احتمال این سناریو بسیار بیشتر است. در این حالت راه طولانی تر خواهد شد، چرا که کنگره باید موضوع را بررسی کند و تصمیم نهایی را اتخاذ نماید که زمان بر است.»
او درباره گزینه های پیش رو برای ایران گفت: «اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران باید ببینید که اتحادیه اروپا، چین، روسیه، کره جنوبی، ژاپن و کشورهای غربی دنباله‌رو آمریکا خواهند بود یا نه؟ اگر آنها راه خود را از آمریکا جدا کردند، ایران به توافق پایبند می ماند و مسیرش را ادامه می دهد. اما اگر آنها نیز دنباله رو آمریکا شدند و در واقع برجام را نقض کردند، ایران نیز از توافق خارج می شود و شرایط به پیش از برجام باز می گردد.»
بهشتی پور درباره اظهارات روز گذشته فرمانده سپاه گفت: «تهدیدهای روز گذشته فرمانده سپاه مربوط به یکی از اقدامات احتمالی است که در این روزها در رسانه های غربی مطرح می شود. گفته می شود ممکن است سپاه در لیست سازمان تروریستی قرار گیرد، اگر این اتفاق بیافتد به این معناست که بخش مهمی از قدرت دفاعی ایران تروریستی اعلام شده است، طبیعی بود که آقای جعفری مقتدرانه به این مسئله واکنش نشان دهد.»
او افزود: «اگر ترامپ سپاه را در لیست سازمان های تروریستی قرار دهد، روند کار دگرگون می شود و این خود آغازگر شرایط تازه ای است که تبعات سنگینی برای آمریکا در پی خواهد داشت. این اقدام مخالفان مهمی در جهان دارد حتی وزارت امورخارجه آمریکا هم مخالف آن است. مطرح کردن این بحث از سوی دولت آمریکا در ابعاد جنگ روانی و تهدید هم کار اشتباهی بوده است. آنها پیش از این نیروی قدس را تروریستی اعلام کردند و حالا به دنبال تروریستی اعلام کردند مهمترین بازوی دفاعی ایران هستند.»
این کارشناس مسائل بین الملل درباره واکنش وزارت خارجه نیز گفت: «وقتی یک طرف تهدید می کند، طرف دیگر پاسخ می دهد و متناسب با طرح تهدیدات طرف مقابل ایران هم تاکنون پاسخ داده است.»
او با بیان این که ترامپ در شرایط سختی برای تصمیم گیری قرار دارد گفت: «او از یک طرف مخالف توافق است و از طرف دیگر به راحتی نمی تواند از ان خارج شود. چراکه کشورها دیگر او را همراهی نخواهند کرد. از سوی دیگر آمریکا ناقض عهد می شود و آبروی بین المللی این کشور تحت تاثیر قرار می گیرد که هزینه زیادی برای آنها دارد. مسئله دیگر این است که فضاسازی های اخیر ترامپ درباره کره شمالی آمریکا را در موقعیت پیچیده ای قرار داده و این کشور در داخل دچار تشتت شده است. سیاستمداران آمریکایی معتقدند رفتار ترامپ درباره کره شمالی غلط بوده است اگر ایران هم اضافه شود او با انتقادات بیشتری روبه رو خواهد شد. در پایان معتقدم فضای بین المللی اکنون برای آمریکا و ترامپ شبیه فضای بین المللی در سالهای 2002 تا 2008 برای ایران است، همه علیه او هستند.»
