گاردین: ساخت اولین رآکتور اتمی عربستان سعودی در مرحله پایانی است

تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد اولین رآکتور اتمی عربستان سعودی احتمالا تا پایان سال جاری میلادی به پایان می‌رسد.

به گزارش بازتاب، روزنامه «گاردین» با استناد به تصاویر ماهواره‌ای تازه‌منتشر شده، نوشته است که ساخت اولین رآکتور اتمی عربستان سعودی تا چند ماه آینده به پایان می‌رسد، آن هم در حالی که ریاض هنوز برای پذیرش مفاد پادمان‌های حفاظتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام آمادگی نکرده است.

این رآکتور اتمی در شهرک دانش و فناوری «ملک عبدالعزیز» در حومه ریاض واقع شده و به گفته «رابرت کلی» مدیر پیشین بازرسی‌های هسته‌ای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یک رآکتور کوچک تحقیقاتی ۳۰ کیلو واتی است که فاصله چندانی تا تکمیل شدن ندارد.

کلی که بیش از سه دهه در تأسیسات تسلیحات اتمی آمریکا هم کار کرده، در این مورد می‌گوید: «حدس من این است که آن‌ها ظرف یک سال آینده می‌توانند آن را کامل کنند و سقف روی قرار گرفته و برق آن هم وصل شود.»

در تصاویر ماهواره‌ای صفحه ۱۰ متری که حامل سوخت اتمی خواهد بود، مشهود است و مشخص است که فعالیت عمرانی در ساختمان‌های بتونی اطراف آن نیز در جریان است.

به گفته کلی، کارکرد اصلی این رآکتور، آموزش تکنسین‌های اتمی است، اما ساخت چنین رآکتوری عبور از یک آستانه اتمی است، چراکه عربستان سعودی پیش از وارد کردن سوخت اتمی به رآکتور، باید مجموعه‌ای از قوانین و قواعد مشخص از جمله پذیرش بازرسی‌های آژانس را انجام دهد تا این اطمینان حاصل شود که مواد اتمی به سوی اهداف نظامی منحرف نشده باشند.

به نوشته گاردین، کار طراحی این رآکتور را یک شرکت آرژانتینی به نام «اینوَپ اس‌ای» (Invap SE) بر عهده داشته است.

«رافائل ماریانو گروسی» نماینده آرژانتین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد این پروژه می‌گوید: «این رآکتور باید حدودا تا پایان سال عملیاتی شود. به چند عامل بستگی دارد. اینوپ مسئول طراحی است و تمام عملیات‌ها را رهبری می‌کنند، اما فعالیت‌های مهندسی محلی توسط سعودی‌ها انجام می‌شود.»

تصاویر ماهواره‌ای این رآکتور که اولین بار توسط پایگاه «بلومبرگ» خبری شد، در حالی منتشر می‌شود که صدور مخفیانه مجوز انتقال فناوری‌های اتمی به عربستان سعودی، به اختلاف میان کنگره و دولت آمریکا منجر شده است. گزارش‌های رسانه‌ای نشان می‌دهد وزارت انرژی آمریکا بدون اطلاع‌رسانی به نمایندگان کنگره، مجوزهای لازم برای همکاری‌های اتمی با ریاض را صادر کرده است.

هم «ریک پری» وزیر انرژی و هم «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا تاکنون از تحویل جزئیات توافقات اتمی به عربستان سعودی به کنگره خودداری کرده‌اند. روز سه‌شنبه «کریستین سوینیسکی» رئیس کمیسیون مقررات اتمی آمریکا از پاسخ به این سوال که آیا در جریان توافق با سعودی‌ها قرار داشته یا نه، خودداری کرد.

مخالفت نمایندگان کنگره با انتقال فناوری‌های حساس به عربستان سعودی با توجه به قتل «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد عربستانی توسط یک تیم دولتی ترور، بیشتر هم شده است. هفته گذشته در جریان نشستی در سنای آمریکا، «برد شرمن» سناتور دموکرات ایالت کالیفرنیا خطاب به پامپئو گفت: «اگر نمی‌توانید به رژیمی با اره استخوان‌بر اعتماد کنید، نباید به آن‌ها اعتماد کنید که سلاح اتمی داشته باشند.»

به گفته شرمن، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا و «جرد کوشنر» مشاور و داماد ترامپ قصد دارند با دور زدن کنگره، فناوری اتمی را بدون رعایت پروتکل‌های ایمنی و خطوط قرمز آمریکا از جمله ممنوعیت غنی‌سازی و بازفرآوری، در اختیار سعودی‌ها قرار دهند.

چندی قبل افشا شد که شماری از مشاوران ترامپ در تلاش بوده‌اند تا مقدمات توافق سریع با عربستان سعودی برای انتقال فناوری‌ اتمی به ریاض را فراهم کنند. «مایکل فلین» اولین مشاور امنیت ملی ترامپ که اکنون به واسطه تخلفاتش تحت تحقیقات قضایی قرار دارد، رهبری این تلاش‌ها را بر عهده داشته است.