کور سوی امیدی که در نشست وین روشن شد/ مذاکرات برجامی جدید چه سرانجامی پیدا خواهد کرد؟

دور اول مذاکرات وین برای احیای برجام در حالی برگزار شد که طرف‌ها آن را سازنده دانسته و برای برگزاری دور دوم گفتگوها در روز جمعه به توافق رسیده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد، امید چندانی به گشایش در این پرونده، در یک دوره زمانی کوتاه، وجود ندارد.

«بازتاب»؛ آرش صفار- مذاکرات وین درباره بررسی چگونگی لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران و از سرگیری محدودیت‌های هسته‌ای تهران، در حالی به پایان رسید که طرف‌ها این مذاکرات را سازنده دانسته‌اند. بر همین اساس قرار شده است دور دوم این گفتگوها روز 20 فروردین، برگزار شود.

به گفته «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، تا زمان برگزاری دور دوم، دو کارگروه تخصصی به کار خود ادامه خواهند داد؛ یک کارگروه بر از سرگیری تعهدات هسته‌ای ایران تمرکز دارد و کارگروه دیگر در خصوص لغو تحریم‌های آمریکا گفتگو می‌کند.

عباس عراقچی، مسئول هیئت مذاکره‌کننده ایران، در گفت و گو با رسانه ها ضمن تأیید اظهارات ند پرایس در خصوص دو کارگروه، تأکید کرده است که ادامه جلسه ویدئوکنفرانسی جمعه گذشته بوده است و در چارچوب جلسات سه‌ماهه کمیسیون مشترک برجام است.

او که مذاکرات را «رو به جلو» دانسته و تأکید کرده که این نشست با 1+4 برگزار شده و ایران مذاکره مستقیم و غیرمستقیمی با آمریکا نداشته است؛ در واقع تیم مذاکره‌کننده ایران باید با سه کشور اروپایی، چین و روسیه چارچوب‌ها را مشخص می‌کنند و مسئله هماهنگی با ایالات‌متحده بر عهده طرف‌های برجامی است.

عراقچی تأکید کرد گفتگوها صرفا حقوقی و فنی و در چارچوب برجام است و ایران نه در خصوص موضوعات دیگر و نه حتی در مورد خود برجام مذاکره‌ای با طرف‌های مقابل ندارد.

معاون وزیر خارجه همچنین تأکید کرد که طرح‌های مبتنی بر بازگشت «گام به گام» در دستور کار قرار ندارد و همه اقدامات باید در قالب یک گام یعنی «وضعیت نهایی»، انجام شود.

در طرف مقابل، سخنگوی وزارت خارجه ایالات‌متحده، خواسته‌های ایران در مذاکرات را «حداکثری» توصیف کرده و آن را غیرسازنده دانسته است.

میخائیل اولیانف، نماینده دائم روسیه در آژانس بین المللی انرژی اتمی که در این مذاکرات حضور دارد، نتیجه اولیه این نشست را مثبت ارزیابی کرده، اما بر زمان‌بر بودن احیای برجام تأکید کرده است.

انریکه مورا هماهنگ کننده اتحادیه اروپا هم نتایج نشست را سازنده توصیف کرده است.

به نظر می‌رسد تنها یک نکته در مورد مذاکرات وین قطعی است: همه طرف‌ها توافق دارند که سیاست دونالد ترامپ شکست‌خورده است و حل اختلافات، تنها از مسیر دیپلماتیک میسر است.

همچنین اگرچه از گفته‌های عراقچی چنین استنباط می‌شود که ایران و آمریکا در خصوص بازگشت به تعهدات در یک گام، توافق دارند، با این حال احتمالا ماهیت این گام محل اختلاف شدید است.

طبیعتا این اختلاف باید در سطوح بالای دیپلماتیک مورد مذاکره قرار گیرد و بعد از توافق احتمالی، کارگروه‌های تخصصی در خصوص چگونگی پیشبرد آن‌ها به گفتگو بپردازند.

در این شرایط به نظر می‌رسد، ادامه گفتگو در قالب کارگروه‌ها و موکول شدن دور دوم مذاکرات به جمعه، با این هدف انجام شده است که شانسی برای مفاهمه در سطح فنی به وجود آید و پله‌‌ای برای مذاکرات سطح بالاتر شکل بگیرد.

در چنین شرایطی، احتمالا مذاکرات احیای برجام به اندازه خود آن به طول خواهد انجامید، به ویژه اینکه ممکن است ایران، خواهان تضمین‌هایی برای عدم تکرار آنچه توسط آمریکای ترامپ انجام گرفت، خواهد شد.