کشف تاریخی توسط یک نوجوان آمریکایی؛ شناسایی ۱.۵ میلیون جرم فضایی ناشناخته با هوش مصنوعی!
بازتاب– در یک اتفاق شگفت‌انگیز و الهام‌بخش، ماتئو پاز، دانش‌آموز دبیرستانی اهل آمریکا، موفق شد با استفاده از هوش مصنوعی، بیش از یک‌ونیم میلیون جرم آسمانی ناشناخته را کشف کند. آن هم در زمانی که بسیاری از هم‌سن‌وسالانش درگیر امتحانات مدرسه هستند!
این کشف بزرگ در چارچوب برنامه پژوهشی «آکادمی شکارچی سیارات» در مؤسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) انجام شد؛ جایی که ماتئو، با راهنمایی یکی از دانشمندان برجسته این مرکز، دکتر دیوی کرک‌پاتریک، پروژه‌ای را آغاز کرد که حالا سر از ژورنال‌های علمی درآورده و نگاه جامعه علمی را به خود جلب کرده است.
از جلسات رصد ستارگان تا دنیای کشفیات فضایی
علاقه پاز به نجوم از سال‌های کودکی و شرکت در برنامه‌های رصد عمومی در کلتک شکل گرفت. اما نقطه عطف زمانی بود که در تابستان ۲۰۲۲ به آکادمی شکارچی سیارات پیوست و زیر نظر استادان مطرح نجوم، وارد دنیای داده‌های تلسکوپ NEOWISE شد. تلسکوپی که بیش از یک دهه به رصد آسمان در طیف مادون قرمز مشغول بوده و داده‌هایی عظیم و تحلیل‌نشده از جهان هستی ثبت کرده بود.
پاز که پیش‌تر در «آکادمی ریاضی پاسادنا» آموزش دیده بود و تا کلاس هشتم به ریاضیات سطح دانشگاهی رسیده بود، تصمیم گرفت از مهارت‌های خود در هوش مصنوعی استفاده کند تا این گنجینه‌ی داده‌ای را از حالت خفته خارج کند. او در کمتر از شش هفته، الگوریتمی نوین طراحی کرد که توانست اجرام آسمانی متغیر را در داده‌های NEOWISE شناسایی کند. اجرامی مانند اختروش‌ها، ستارگان انفجاری، و سیستم‌های ستاره‌ای دوتایی که نورشان کم و زیاد می‌شود.
نوجوانی که حالا خودش مربی است!
پس از موفقیت اولیه، پاز و دکتر کرک‌پاتریک به همکاری خود ادامه دادند. ماتئو در این مسیر نه‌تنها الگوریتم خود را بهینه‌سازی کرد، بلکه حالا به‌عنوان مربی برای دانش‌آموزان دیگر فعالیت دارد. مدل نهایی که او طراحی کرده، توانست ۱.۵ میلیون جرم آسمانی تازه را شناسایی و طبقه‌بندی کند — کشفی که می‌تواند درک بشر از تغییرات نوری در جهان را متحول کند.
انتشار فهرست کامل این اجرام، که قرار است در سال ۲۰۲۵ منتشر شود، می‌تواند دریچه‌های جدیدی در علم اخترشناسی باز کند. این در حالی است که پاز اکنون در کلتک مشغول به کار است و نگاهش تنها به آسمان نیست.
آینده‌ای فراتر از ستارگان
پاز معتقد است که الگوریتمی که طراحی کرده تنها مختص نجوم نیست. او می‌گوید:
«این مدل می‌تواند در حوزه‌های مختلفی مثل تحلیل بازار بورس یا حتی بررسی آلودگی هوا کاربرد داشته باشد. هرجایی که با داده‌های زمانی و الگوهای دوره‌ای سر و کار داریم.»
کشفی که زمانی از دل کنجکاوی یک نوجوان شروع شد، حالا نه‌تنها مرزهای علم را جابجا کرده، بلکه نشان داده که آینده‌ی علم ممکن است همین حالا، در کلاس‌های درس و پشت لپ‌تاپ‌های نوجوانان رقم بخورد. یک بار دیگر ثابت شد که آسمان، محدودیت نیست، بلکه آغاز ماجراجویی است.
