کاهش تولیدات سینمایی به بهانه نبود سالن نمایش

بتازگی بنیاد سینمایی فارابی خبری مبنی بر مراحل مختلف تولید 162 فیلم سینمایی تا این مقطع از سال اعلام کرد اما به نظر نمی‌رسد بتوان این تعداد اثر را به معنای افزایش تولیدات و نشانه رشد کمی فیلمسازی در سینمای ایران فرض کرد.

به گزارش افکارنیوز، از این میان 24 فیلم آماده نمایش است و در ادامه سال یا روی پرده سینماها خواهند رفت یا در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر برای اولین بار رونمایی می‌شوند.

17 اثر در مرحله فیلمبرداری قرار دارند، 15 فیلم هم در مرحله تدوین و 15 اثر نیز در مرحله صداگذاری قرار دارد. 91 پروژه هم در مرحله پیش تولید است که 11 فیلم از این میان بیش از 10 درصد مراحل پیش تولید را طی کرده‌ و بقیه پروژه‌ها نیز در مراحل ابتدایی پیش تولید هستند.

در این فیلم‌ها، آثاری با مضامین مختلف از جمله دفاع مقدس، پایداری، دینی، کودک و نوجوان، تاریخی، کمدی، حادثه‌ای، اجتماعی و خانوادگی به چشم می‌خورد.

این میزان از تنوع موضوعی که در این آمار به آنها اشاره شده، صرف‌نظر از کیفیت است و باید منتظر تماشای این آثار ماند و دید این فیلم‌ها به لحاظ کیفی چیزی به کارهای قبلی اضافه می‌کنند و آورده جدیدی برای تماشاگران و سینمای کشور دارند یا نه. اما به لحاظ کمیت هم حرف و حدیث هایی میان این آمار و ارقام وجود دارد و نمی‌توان چندان خوشبین بود و به نتایجی چون رشد تولید سینمای ایران در امسال دست یافت.

روند پرفراز و نشیب تولید

بخشی از این 162 فیلم، طبیعتا محصول ساز و کار سینمایی در یکی دو سال قبل هستند و پروانه ساخت‌هایی که قبلا صادر شده در سال 96 به تولید رسیده‌اند. نگاهی به اقلام آماری سازمان سینمایی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر کرده، برآیندی از روند پرفراز و نشیب تولید در سینمای ایران به دست می‌دهد.

هنوز آماری رسمی از تعداد پروانه ساخت‌های سال 96 توسط سازمان سینمایی منتشر نشده،اما همین رقم 162 فیلم ارائه شده از فارابی و مقایسه آن با آمار پروانه ساخت‌های چند سال گذشته تا حدودی روشنگری می‌کند.

سال 1390،درمجموع 134 پروانه ساخت صادر شده که از این میان 20 عنوان مربوط به کارگردان‌های فیلم اولی بود. در سال 91 میزان پروانه ساخت صادر شده 108 بود که از این تعداد 24 پروانه مربوط به فیلم‌های اول می‌شد. مقایسه سال 90 و 91 درمجموع نشان از کاهش آمار صدور پروانه ساخت دارد. در سال 92 آمار پروانه ساخت و تولید به شکل محسوسی بالاتر می‌رود و درمجموع 182 پروانه ساخت صادر می‌شود که از این میان 49 پروانه ساخت مربوط به فیلم‌های اول است.

پرتولیدترین سال

سال 93 تولید و پروانه ساخت رشد بیشتری هم می‌کند و درمجموع 230 پروانه ساخت صادر می‌شود که سهم کارگردان‌های فیلم اولی 45 اثر است. این تعداد پروانه ساخت در دهه 90 سینمای ایران بی سابقه است و دیگر تکرار نشد. سال بعد و در سال 94 این حجم پروانه ساخت تا حدودی کاهش یافت و درمجموع 205 پروانه ساخت برای فیلم‌های سینمایی صادر شد. از این میان 46 پروانه ساخت سهم کارگردانان اول بود.

سیرنزولی تولید

سال 95 صدور پروانه ساخت سینمایی سیر نزولی محسوسی داشت و تعدادشان به 140 فیلم رسید که سهم فیلم اولی‌ها 48 پروانه ساخت بود. مقایسه آمار تولید امسال نسبت به تعداد پروانه ساخت سال گذشته، ظاهرا نشان از رشدی جزیی دارد، اما این رشد به نسبت سال‌های قبل ناچیز به نظر می‌رسد و وزارت ارشاد و سازمان سینمایی چندان نمی‌توانند به آن افتخار کنند.

گرچه شاید از جنبه‌ای برخی موافق این کاهش تولید باشند و آن را در شرایط فعلی سینمای ایران و باتوجه به ظرفیت پایین نمایشی و کمبود سینماها و بحث فیلم سوزی بهینه می‌دانند، اما نباید صورت مساله اصلی را پاک کرد. ارشاد و سازمان سینمایی نباید به بهانه کمبود سالن، جلوی شور تولید و خلاقیت فیلمسازان را بگیرند و با صدور پروانه ساخت‌های اندک، راهی برای مقابله با این وضعیت پیدا کنند. اتفاقا انتظار می‌رود این مجموعه‌های متولی سینما با ارتقای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، هم نسبت به سالن سازی متناسب با جمعیت کشور اقدام‌های موثری انجام دهند و هم سهم تولید و پروانه ساخت را افزایش دهند.

منتها پرواضح است که این افزایش کمی، نباید به معنای بی اهمیتی کیفی باشد و باید مسیر فیلمسازی و تولید به سمتی برود که بتوان در آمارهای بعدی و رسمی منتشر شده، این تنوع موضوعی و جذابیت و استاندارد را در بیشتر آثار تولیدی سینمای ایران به عینه شاهد باشیم، نه صرفا بر مبنای اعلام یک نهاد یا سازمان و بیلان کاری مدیران.

فیلم‌های در حال تدوین

در میان فیلم‌هایی که در مرحله تدوین قرار دارند هم چهره‌های آشنایی هستند. از جمله: «به وقت شام» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و تهیه‌کنندگی محمد خزاعی، «هزار پا» به کارگردانی ابوالحسن داوودی و تهیه‌کنندگی محمدرضا رخشان، «شکستن همزمان بیست استخوان» به کارگردانی جمشید محمودی و تهیه‌کنندگی نوید محمودی، «خاله قورباغه» به کارگردانی افشین هاشمی و تهیه‌کنندگی فرشته طائرپور، «چهارراه استانبول» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مصطفی کیایی، «لس‌آنجلس ـ تهران» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی تینا پاکروان، «تگزاس» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدمسعود اطیابی و «اتاق تاریک» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدروح‌الله حجازی.

فیلم‌های آماده نمایش

با وجود این وضعیت تولید، فیلمسازان و دیگر سینماگران مشغول کارند و خود را برای حضور در مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران و اکران عمومی آماده می‌کنند. در این میان آنچه کماکان چراغ امیدواری را در این سینما روشن نگاه می‌دارد، تلاش نسل‌های مختلف فیلمسازی از پیشکسوتان و نامداران این عرصه تا جوان‌هاست. نکته قابل اشاره این است که از میان 162 فیلم تولیدی، 36 فیلم مربوط به فیلم اولی هاست که البته باز با نگاهی به آمار سال‌های گذشته با کاهش کمی در این زمینه روبه‌رو هستیم.

در بخش فیلم‌های آماده نمایش، نام‌های آشنایی به چشم می‌خورد که برخی از آنها از این قرار است: «پشت ابرها» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مجید مجیدی، «من دیوانه نیستم» به کارگردانی علیرضا امینی و تهیه کنندگی مرتضی شایسته، «شعله‌ور» به کارگردانی حمید نعمت‌الله و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی، «دارکوب» به کارگردانی بهروز شعیبی و تهیه‌کنندگی سیدمحمود رضوی، «آینه بغل» به کارگردانی منوچهر هادی و تهیه‌کنندگی منصور سهراب‌پور و امیر پروین حسینی، «مغزهای کوچک زنگ زده» به کارگردانی هومن سیدی و تهیه‌کنندگی سعید سعدی، «طلاقم بده به خاطر گربه‌ها» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محمدعلی سجادی و «یواشکی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی رضا درمیشیان، «کار کثیف» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی خسرو معصومی.

در مرحله صداگذاری

نام‌های آشنا در فیلم‌هایی که در مرحله صداگذاری به سر می‌برند هم به چشم می‌خورد. از جمله: «کامیون» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی کامبوزیا پرتوی، «سرو زیر آب» به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر و تهیه کنندگی حامد حسینی، «دم سرخ‌ها» به کارگردانی آرش معیریان و تهیه‌کنندگی سعید سعدی، «حکایت دریا» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی بهمن فرمان‌آرا، «بمب» به کارگردانی پیمان معادی و تهیه کنندگی مانی حقیقی، «لونه زنبور» به کارگردانی مسعود حاتمی و تهیه‌کنندگی سیدغلامرضا موسوی، «اولین امضا برای رعنا» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی علی ژکان، «هایلایت» به کارگردانی اصغر نعیمی و تهیه کنندگی ساسان سالور، «گرگ بازی» به کارگردانی عباس نظام‌دوست و تهیه‌کنندگی محمدعلی نجفی، «فصل شکار» به کارگردانی داریوش یاری و تهیه‌کنندگی علیرضا ابوالقاسمی و «جاده قدیم» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی منیژه حکمت.