کاهش بینایی دائمی، از عوارض بی‌توجهی به درمان تنبلی چشم

یک متخصص چشم اظهار کرد: اگر تنبلی چشم درمان نشود، کاهش بینایی جدی و دائمی در چشم تنبل رخ می‌دهد.

محمد فاتحی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه آمبلیوپی حالتی است که در آن بینایی یک یا هر دو چشم بدون وجود ناهنجاری‌های ارگانیک و ساختمانی چشم کاهش می‌یابد، گفت: آمبلیوپی یا تنبلی، نوعی اختلال چشمی است که چشم به ظاهر سالم کودک را درگیر کرده و باعث اختلال دید طبیعی آن می‌شود؛ به عبارت دیگر شاید ظاهر چشم سالم باشد، اما دید کودک، حتی اگر عینک داشته باشد هم کامل نیست این حالت، زمانی اتفاق می‌افتد که تکامل بینایی در یک چشم به صورت طبیعی اتفاق افتاده، اما در چشم دیگر غیرطبیعی است.

وی ادامه داد: تنبلی چشم اغلب، فقط یک چشم را درگیر می‌کند، اما در برخی مواقع ممکن است در هر دو چشم نیز اتفاق بیافتد و باعث ایجاد دید ناکافی در چشم راست و چپ شود.

فاتحی خاطرنشان کرد: مسیر بینایی از تولد تا ۹ سالگی تکامل می‌یابد و در دوران شیرخوارگی سرعت این تکامل افزایش پیدا می‌کند و نیز سرعتی که تنبلی چشم پیشرفت می‌کند به سن کودک بستگی دارد، زیرا کودکان کوچک‌تر سریع‌تر به سمت کاهش بینایی پیش می‌روند، البته برگشت و بهبودی آمبلیوپی هم در افراد کوچک‌تر سریع‌تر و بهتر است.

این متخصص چشم اظهار کرد: پس از پنج سالگی، هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به تعویق بیافتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل کم‌تر می‌شود، به طوری که پس از هفت تا ده سالگی، درمان هیچ تاثیری در بینایی نخواهد داشت.

وی در خصوص علل تنبلی چشم نیز گفت: تنبلی چشم علل مختلفی دارد که شامل تنبلی ناشی از عیوب انکساری (یعنی ضعیفی چشم که شامل نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم می‌شود)، تنبلی ناشی از انحراف چشم و نیز تنبلی ناشی از اختلاف نمره دو چشم می‌شود.

این متخصص خاطرنشان کرد: در نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم، اگر دید هر دو چشم بسیار کم باشد، هر دو چشم و اگر تفاوت دید آنها زیاد باشد، چشم ضعیف‌تر نمی‌تواند تصویر واضحی از اشیاء دریافت کند و در نتیجه دچار تنبلی می شود.

وی افزود: لوچی یا انحراف چشم می‌تواند باعث دو بینی شده در نتیجه تصویر واضحی روی شبکیه تشکیل نشود بدین ترتیب مغز به‌تدریج برای حذف دو بینی، تصویر چشم منحرف را حذف کرده و تنبلی چشم ایجاد خواهد شد.

فاتحی با اشاره به دیگر عوامل ایجاد تنبلی چشم عنوان کرد: اشکالات مادرزادی در ساختمان چشم، مانند آب مروارید و پایین افتادگی پلک، کدورت قرنیه و فاکتورهای ژنتیکی باعث می‌شود که چشم نتواند تصویر واضحی از اشیای دریافت کند و به‌تدریج دچار تنبلی شود.

وی در خصوص راهکارهای پیشگیری از تنبلی چشم نیز گفت: تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص به‌موقع عوامل ایجاد کننده آن است و چون بسیاری از این عوامل برای خانواده‌ها ناشناخته است، چشم همه کودکان باید حداقل سه بار قبل از دبستان در زمان‌های مختلف (یعنی سه ماهگی، دو تا سه سالگی و ۵ تا شش سالگی) معاینه شود.

این متخصص چشم در خصوص نحوه درمان تنبلی چشم نیز گفت: زمانی که تنبلی در نتیجه عیوب انکساری ایجاد شود، اولین اولویت در درمان، تصحیح از طریق عینک خواهد بود و پس از آن باید کودک را به استفاده از چشم ضعیف وادار کرد که این کار معمولا با بستن چشم سالم برای هفته‌ها یا ماه‌ها صورت می گیرد.

وی تاکید کرد: بهترین سن برای درمان تنبلی چشم قبل از هفت سالگی است، زیرا هنوز سیستم بینایی ثبات و استحکام لازم را پیدا نکرده و احتمال بیشتری وجود دارد که بینایی به حالت اول بازگردد.

این متخصص به والدین توصیه کرد: در صورت تشخیص تنبلی چشم، حتما تا پایان ۱۰ سالگی پیگیر وضعیت بینایی و تغییرات عیوب انکساری کودک باشید و اگر متخصص توصیه کرد چشم کودک را ببندید، طبق دستور او عمل کنید و چشم کودک را کمتر یا بیشتر از زمان تعیین شده نبندید.

وی در پاسخ به این سوال که عدم درمان تنبلی چشم چه عوارضی به دنبال دارد، گفت: اگر تنبلی چشم درمان نشود، کاهش بینایی جدی و دائمی در چشم تنبل رخ می دهد، دید سه بعدی از بین می‌رود و اگر چشم سالم بیمار شود یا به آن آسیبی برسد، ممکن است فرد تا آخر عمر از بینایی ضعیف رنج برد.