کابوس بودن سکانس ملاقات با صدام
نشست رسانه‌ای فیلم سینمایی «۲۳ نفر» به کارگردانی مهدی جعفری سه‌شنبه شامگاه ۱۶ بهمن ماه در خلال سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در پردیس ملت؛ سینمای رسانه‌ها برگزار شد.
نشست خبری فیلم سینمایی «۲۳ نفر» ساخته مهدی جعفری با حضور عوامل و شخصیت‌های اصلی داستان فیلم برگزار شد.
در ابتدای این نشست مهدی جعفری عنوان کرد: حدود سیزده سال پیش مستندی درباره این دوستان اسیر ساختم و دلبسته منش و کار بزرگ آن‌ها شدم و از همین رو آرزوی من شد که یک فیلم سینمایی در این باره بسازم که خدا را شکر محقق شد.
جعفری اضافه کرد: مسأله پیچیده این بود که ما چقدر می‌توانیم در اقتباس به آنچه که واقعیت داشته نزدیک شویم و به نظرم این یک موضوع نسبی بود، ولی تلاشم این بود که این کار را انجام دهم و به قصه وفادار باشم. از همین رو برای بازیگران نوجوان که یکی از مهمترین عناصر بودند توجه کردیم و این دغدغه ما بود که افرادی را انتخاب کنیم که قابل باور بازی کنند. از همین رو در تهران و شهرستان فراخوان دادیم؛ ضمن اینکه به نظرم این اسرا سمبل کشور ما بودند.
وی ادامه داد: یک ماه و نیم انتخاب بچه‌ها طول کشید و با هم تمرین کردیم تا بتوانیم کار خوبی از آب در بیاوریم.
مجتبی فرآورده تهیه‌کننده این اثر هم با اشاره به حواشی به وجود آمده بر سر حق اقتباس سینمایی از ماجرای ۲۳ نفر عنوان کرد: آقای رئیسیان در سال ۸۳ تهیه‌کننده مستند «۲۳ نفر» بود، اما حقوق مالکیت مادی به ایشان تعلق نداشت و به تلویزیون تعلق داشت با این حال ما به بحث معنوی پروژه او احترام می‌گذاریم. او به خانه سینما و ارشاد شکایت کرده، اما رییسیان در مالکیت مادی آن مستند محق شناخته نشد.
جعفری هم اظهار کرد: من منابع اطلاعاتی زیادی داشتم و فقط به این صورت نبود که از آن مستند استفاده کنم از همین رو به نظرم موضوعی که علیرضا رییسیان کارگردان سینما مطرح کرد یک حاشیه بود.
جعفری گفت: تمام تلاشمان را کردیم تا از لحاظ اجرایی کلیشه‌ای برخورد نکنیم.
فرآورده هم توضیح داد: وجه دینی و ملی این ماجرا تفکیک‌پذیر نیستند آنچه که شاید برای مخاطب این فیلم تازه بود این بود که از فضای جنگ و اردوگاه‌ها آشنایی‌زدایی کرده بود. شاید برخی معتقد باشند به دنبال شمردن رکعت‌ها بوده ایم، اما ما به سیرت کار داشتیم تا صورت.
جعفری اظهار کرد: به جز یکی، بقیه بیست و سه نفر زنده هستند که یکی از آن‌ها بر اثر بیماری چند سال پیش فوت کرد، این را هم باید بگویم که بازیگران نوجوان ما با بیست و سه نفر اصلی دیداری داشتند. برای من به‌عنوان روایتگر خیلی سخت بود که از اسم‌های واقعی بیست و سه نفر استفاده کنم. چون اگر این کار را می‌کردم باید داستان تک‌تک آن‌ها را روایت می‌کردم از همین رو این بیست و سه نفر بزرگواری کردند و اجازه دادند از نام‌های دیگری استفاده کنیم، اما روح حرکت بیست و سه نفر در فیلم وجود داشت.
وی گفت: آنقدر جهان کتاب «آن بیست و سه نفر» گسترده است که من افسوس می‌خورم که چرا همه جزییات را در فیلم نیاوردم، ولی امیدوارم یک روز کسی فیلمی بسازد که همه جزییات در آن باشد. از سوی دیگر دوست نداشتم تماشاگر فکر کند که می‌خواهد یک فیلم جنگی ببیند از همین رو عملیات ابتدایی فیلم بهانه‌ای بود تا قصه روایت شود و نشان دادن بیشتر جنگ اصلا موضوع ما نبود.
آلبو عبادی بازیگر نقش ملا صالح قاری هم عنوان کرد: من دوست داشتم بیشتر صدا‌های ملاصالح قاری را بازی کنم تا رفتار ایشان را چراکه این کار بسیار سخت بود.
جعفری درباره ملاصالح قاری هم توضیح داد: این فیلم مشکل و مسایل زیادی داشت موضوع بیست و سه نفر و ملاصالح قاری دو موضوع متفاوت بودند که هرکسی برای ساخت باید یکی را انتخاب کند از همین رو قصه ملاصالح قاری یک موضوع فرعی بود، اما دلم نیامد نقش او را کمرنگ بود این قسمتی بود که وجدانم اجازه داد که نشانش بدهم.
فرآورده هم درباره اکران فیلم گفت: با توجه به اینکه مخاطبان اصلی ما جوان‌ها هستند امیدوارم بتوانیم در عید فطر یا در فصل پاییز آن را اکران کنیم.
جعفری درباره پیام فیلم هم مطرح کرد: اگر محتوایی که دیدید تلنگری قرار است روی تماشاگر بگذارد برای همه ماست و برای ما نیست. مهم این است که روح کلی اثر درست درک شود اگر این اتفاق بیفتد نیازی به سخنرانی نیست.
وی درباره بازسازی صحنه‌های عراق هم اظهار کرد: ما چند بار به عراق رفتیم، ولی دیدیم چهره شهر بغداد با چهره آن سال‌ها تغییر کرده و بسیار امنیتی شده است از همین رو آن را در آبادان و اهواز ضبط کردیم.
امیر سحرخیز هم توضیح داد: ساختمان استخبارات عراق بازسازی شد ضمن اینکه سکانس ملاقات بیست و سه نفر با صدام ایده‌ای بود که به ذهن جعفری رسید و من می‌خواستم از زیر آن در بروم، ولی در نهایت آن را خودم انجام دادم و سکانس کابوس‌واری برایم بود؛ چون همیشه کابوس عجیبی از صدام داشتم از همین رو اجرای این سکانس یک بغض فروخورده‌ای بود، چون ما باید شمایل آدمی را در می‌آوردیم که آن زمان دوست داشتیم زنده نباشد. سکانس بسیار سختی بود و امیدوارم خوب درآمده باشد و دینی را ادا کرده باشیم.
احمد یوسف‌زاده یکی از آن بیست و سه نفر هم عنوان کرد: دقیقا سی و شش سال پیش همینطور جلوی دوربین‌ها بودیم و چقدر زجر می‌کشیدیم، اما می‌توانم بگویم با دیدن فیلم ما شوکه شدیم نمی‌دانستیم که گریه کنیم یا بخندیم، چون به واقعیت بسیار نزدیک بود از همین رو از عوامل و بیست و سه نفر تشکر می‌کنم.
ضابطیان مجری این نشست در پایان عنوان کرد که این جذاب‌ترین نشست این روز‌ها بود.
