چین، هدف جدید موشکهای آمریکا
ایالات متحده از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد که در دوران جنگ سرد میان واشنگتن و مسکو به امضا رسیده بود خارج شد، اما با گذشت نزدیک به سه دهه از پایان جنگ سرد، هنوز نگاه دوران جنگ سرد بر غالب تصمیمسازان کاخ سفید حکمفرماست.
به گزارش بازتاب به نقل از شرق، روز جمعه ایالات متحده اعلام کرد از این پیمان که پیش از این روسیه آن را نقض کرده بود، خارج میشود و قصد دارد تا پایان تابستان مدل جدیدی از این موشکها را آزمایش کند. خروج واشنگتن از این پیمان به معنی برطرفشدن تهدیدها از سوی روسیه علیه ایالات متحده نیست، بلکه از نگاه واشنگتن درحالحاضر تهدید جدیتری از روسیه ایجاد شده و اولویت آمریکا مقابله با این تهدید است: چین. آنگونه که مارک اسپر، وزیر دفاع ایالات متحده، میگوید، موشکهای جدید هستهای میانبرد قرار است در آسیا مستقر شوند و اولین استقرارها هم با هدف مقابله با تهدید چین است نه روسیه. براساس استراتژی سیاست خارجی ایالات متحده که در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما تدوین شده، چین در بلندمدت، بزرگترین تهدید استراتژیک علیه منافع آمریکا محسوب میشود.
تصمیم ایالات متحده برای استقرار موشک در آسیا برای مهار چین و خروج از پیمان 32ساله با روسیه در شرایطی که تقابل موشکی احتمالی آمریکا با کره شمالی و ایران مطرح شده میتواند رقابت هستهای در آسیا را تشدید کند و این موضوع نهتنها باعث نگرانیها در آسیا شده، بلکه زنگ خطر را برای همپیمانان واشنگتن در اروپا به صدا درمیآورد. «ارنست مونیز» وزیر انرژی سابق آمریکا و «سم نان»، سناتور سابق ایالت جورجیا که یکی از تدوینکنندگان توافق منع موشکهای هستهای میانبرد میان آمریکا و روسیه بود، در مقالهای که بهطور مشترک در نشریه فارنافرز منتشر کردند، هشدار دادند که «وضعیت امروز مانند روز قیامت است. از سال 1962 و بحران موشکی کوبا خطر رویارویی هستهای دو قدرت شرق و غرب تا این اندازه زیاد نبوده است. تفاوت نگرانکننده شرایط امروز با دوران جنگ سرد این است که در آن دوران دو ابرقدرت غرب و شرق، به اندازهای از تعقل برخوردار بودند که مانع از رویارویی شود؛ اما به نظر میرسد چنین تعقلی این روزها وجود ندارد».
مقامهای نزدیک به دولت ترامپ میگویند چین مهمترین دلیل خروج ترامپ از توافق منع موشکهای هستهای میانبرد محسوب میشود. درحالحاضر اغلب کارشناسان نظامی عقیده دارند چین پیشرفتهترین زرادخانه موشکی در جهان را دارد، درحالیکه این کشور در سال 1987 که این پیمان میان ایالات متحده و روسیه به امضا رسید، توان موشکی قابل توجهی نداشت.
امروز صدها موشک در جنوب شرق چین مستقر شدهاند و تایوان کاملا در تیررس آنها قرار دارد؛ منطقهای دموکراتیک و خودمختار که پکن آن را بخشی از سرزمین چین میداند، اما ایالات متحده از استقلال تایوان حمایت میکند. موشکهای مستقرشده در دیگر نقاط چین هم ژاپن و هند را در تیررس خود دارند. موشکهای چین میتوانند حتی جزیره گوام را که بخشی از سرزمین ایالات متحده محسوب میشود نیز تهدید کنند. اندرو اریکسن، پروفسور تعیین استراتژی در کالج جنگی ایالات متحده، میگوید: «دولت ترامپ در خروج از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد اقدام درستی انجام داد، چراکه روسیه سالهاست این توافق را نقض کرده و اجرای یکطرفه آن هیچ توجیهی ندارد. درباره چین نیز باید پذیرفت که این کشور میتواند تهدیدی جدی علیه ایالات متحده و منافعش باشد. چین بهعنوان دارنده بزرگترین زرادخانه موشکی جهان، موشکهایی را تولید و مستقر میکند که براساس این معاهده باید محدود شوند. در چنین شرایطی متعهدماندن به توافق 32 سال قبل عاقلانه نبود و در هرگونه توافق جدید باید چین و تواناییهای موشکیاش را نیز در نظر گرفت».
ویژگی موشکهای جدید آمریکا
اولین موشکهایی که قرار است ایالات متحده در هفتههای آینده آزمایش کند، موشکهای کروز و تاماهاوک هستند که این قابلیت را دارند که هم از زمین و هم از دریا شلیک شوند. اگر آزمایش مدلهای جدید این موشکها موفقیتآمیز باشد، اولین موشکهای کروز قابل شلیک از زمین حدود 18 ماه بعد در آسیا مستقر خواهند شد. درحالحاضر دولت آمریکا در حال مذاکره با کشورهای مختلف است تا میزبان این موشکها شوند. پس از آن نوبت به آزمایش موشکهای بالستیک قابل حمل میرسد که بردی بین هزارو 800 تا دوهزارو 500 کیلومتر دارند. این آزمایش نیز قرار است تا پایان سال 2019 انجام شود. بهدلیل اینکه این نوع موشکهای بالستیک کاملا جدید هستند، حداقل پنج سال زمان برای استقرار آنها نیاز است؛ بنابراین این موشکها در صورت انتخاب مجدد ترامپ به ریاستجمهوری آمریکا، در ماههای پایانی حضور ترامپ در کاخ سفید عملیاتی خواهند شد. موشکهای هستهای میانبرد متعارف که با نام MRBM شناخته میشوند بردی بین هزار تا سههزارو 500 کیلومتر دارند. بهدلیل محدودیت موشکهای بالستیک در توانایی حمل بارهای سنگین عمدتا از موشکهای بالستیک بلندبرد و میانبرد برای حمل کلاهکهای هستهای استفاده میشود. در غیر این صورت، پرتابکردن حجم کمی از مواد منفجره معمولی با موشکهای بالستیک توجیه اقتصادی ندارد.
سؤال اساسی اما همچنان پابرجاست؛ کدام کشور حاضر به میزبانی از این موشکها خواهد بود؟ گری سامور، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه برندیز که در دولت اوباما استراتژیست ارشد هستهای در شورای امنیت ملی آمریکا بود، درباره گزینههای احتمالی میزبانی این موشکها به نیویورکتایمز میگوید: «هیچکدام از کشورهای اروپایی حاضر به میزبانی این سامانه نیستند. در میان کشورهای آسیایی هم میتوان گفت که با وجود واکنش قابل پیشبینی و خشمگینانه چین، دو کشور کره جنوبی و ژاپن، معقولترین و محتملترین گزینهها به شمار میآیند و در این میان ژاپن شانس بیشتری برای میزبانی از این موشکهای دردسرساز دارد».