چگونه می توان جلوی افزایش نرخ سکه را گرفت؟
باید بانک مرکزی انعطاف و چابکی لازم را داشته باشد و به سرعت بتواند بخشی از این نیاز را پاسخ دهد. عامل مهم دیگر، بحث ورود معامله‌گران تاثیرگذار و بزرگ است که خریدهای عمده بسیاری دارند و با ورودشان به بازار، باعث ایجاد تحرک و شوک در بازار می‌شوند.
چگونه می توان جلوی افزایش نرخ سکه را گرفت؟
قیمت سکه در ماه های گذشته شاهد روند رو به رشدی بوده تا جاییکه توانست یک رکورد را در سال های اخیر به ثبت برساند.در این میان ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی با مهم خواندن بحث پایش آرامش بازار در دو بازار سکه و ارز برای بانک مرکزی گفت: در ابتدای سال میلادی فشاری بر بازار وجود دارد که موجب افزایش نرخ ارز می‌شود و با پایان سال میلادی کاهش می‌یابد و وضعیت فعلی هم از این قاعده تبعیت می‌کند.
در این خصوص محمد کشتی‌آرای رییس‌اتحادیه کشوری طلا و جواهر اظهار کرد: بهای سکه حاصل ضرب قیمت جهانی طلا در قیمت دلار بوده و علت اصلی افزایش نرخ سکه افزایش بهای دلار در بازار است و از آنجاییکه طی روزهای گذشته بهای جهانی طلا تغییر چندانی نداشته ، تنها افزایش بهای دلار باعث این تغییر شده است.
در راستای روشن شدن زوایای بیشتری از موضوع گرانی سکه با حسین محمودی اصل،کارشناس اقتصادی به گفتگو نشسته ایم که متن آن در زیر آمده است.
دلیل اصلی نوسانات نرخ ارز در هفته های گذشته چه بوده است؟
محمودی اصل: این‌گونه که به نظر می‌رسد، در نیمه دوم تا پایان سال، چالش‌های مربوط به بازار سکه و ارز ادامه خواهد داشت. البته تلاش در جهت تثبیت نرخ سود بانکی می‌تواند به عنوان یک عامل مهم باشد که باعث شده این تلاطم‌ها در بازار به وجود بیاید. هر چند نرخ دلار می‌تواند متاثر از عوامل خارجی باشد و مسائل مربوط به منطقه و نرخ برابری ارزهای جهانی نیز درباره این موضوع موثر بوده و از طرفی تا حدی تفاوت نرخ درهم امارات نیز به این‌دلیل که بخشی از قیمت را در امارات به صورت نقد پرداخت می‌کنیم، در این خصوص تاثیر داشته که آن نیز ناشی از مسائل سیاسی میان ایران کشورهای منطقه است.
اما فاصله قیمتی ایجاد‌شده در خصوص سکه در چند وقت اخیر طبیعی به نظر نمی‌رسید و با توجه به قیمت جهانی و نرخ برابری دلار با ریال، چیزی در حدود ۲۰۰هزارتومان حباب وجود داشت که این حباب ایجاد شده، ناشی از چند عامل است. بخشی از آن، ناشی از کمبود فیزیکی سکه در بازار بوده که متاثر از افزایش تقاضاست و بخشی از نقدینگی موجود در بانک‌ها برای کسب سود حداکثری که اندکی از این حساب‌ها آزاد شده است و مشتری‌ها به دنبال کسب سود بالای ۱۵ درصد هستند.
بنابراین بازار سکه و طلا به هرحال نسبت به بازارهایی مثل مسکن، گردش پول کوچک‌تری دارد و با مبالغ اندکی به طور مثال ۴۰۰ میلیارد تومان ، شاید بتوان در این بازار، تحرک ایجاد کرد ولی در بازار مسکن چندهزار میلیارد، رقمی است که می‌تواند شوک ایجاد کند.
چگونه می توان جلوی افزایش نرخ سکه را گرفت؟
محمودی اصل: باید بانک مرکزی انعطاف و چابکی لازم را داشته باشد و به سرعت بتواند بخشی از این نیاز را پاسخ دهد. عامل مهم دیگر، بحث ورود معامله‌گران تاثیرگذار و بزرگ است که خریدهای عمده بسیاری دارند و با ورودشان به بازار، باعث ایجاد تحرک و شوک در بازار می‌شوند.
عامل سوم همین معامله‌گران بزرگ هستند که شرایط روانی ایجاد می‌کنند، به طوریکه بخشی از آن، از طریق بازار سکه آتی ایجاد می‌شود. آنها این شوک را ایجاد می‌کنند تا بتوانند در زمان سررسید با قیمت‌های بیشتری، سکه‌های خود را بفروشند؛ بنابراین ایجاد جو روانی در این خصوص بسیار موثر خواهد بود.
طبیعی است که این عده دنبال سود هستند و با دستکاری قیمت‌ها در جهت منافع خود گام برمی‌دارند که می‌توان گفت این نوعی تخلف است ولی در کشور ما نهاد خاصی در حوزه سکه و ارز برای نظارت وجود ندارد.
چه نهادهایی می توانند در بازار سکه مداخله کرده و جلوی سودجویان را بگیرند؟
محمودی اصل: ما در کشور، بورس سکه و ارز شفافی نداریم که نهاد ناظر بتواند این معاملات را ابطال کند. تنها بازار سکه آتی را داریم که به‌طورمعمول متأثر از بازار فیزیکی بوده و چون در این قسمت آینده معامله می‌شود، افزایش قیمت طبیعی است.
مساله اینجاست که تشخیص دستکاری قیمت، فرآیند پیچیده و سختی است ولی واضح بود که این حباب خواهد ترکید، زیرا در بازارهای کشور ما هیچ‌گاه هیچ حبابی باقی نمی‌ماند و در مقاطعی که حباب وجود داشته ، تنها تازه‌واردها در بازار آسیب دیده‌اند.
این افراد، کسانی هستند که دیر وارد بازار شده و با وجود جو روانی به طور معمول با قیمت‌های سقف، خرید می‌کنند و در شوک بعدی با قیمت‌های پایین‌تر از بازار خارج می‌شوند و از این ورود و خروج‌ها، معامله‌گران بزرگ بهره‌مند شده و بسیاری از مردم عادی، متضرر می شوند.
تغییرات قیمت جهانی طلا و دلار چه تاثیری بر بازار ایران می گذارد؟
محمودی اصل: این احتمال وجود دارد که قیمت جهانی طلا و دلار افزایش پیدا کرده و به سمت واقعی‌شدن پیش برود؛ اما احتمال اینکه در کوتاه مدت این حباب به قیمتی واقعی تبدیل شود و این رقم از حاصل ضرب قیمت ارز و طلای جهانی به دست بیاید، به طور معمول دور از انتظار است.
بنابراین واضح است که به زودی شاهد از بین رفتن این حباب خواهیم بود. در چنین شرایطی، باید ورود به بازار با آگاهی و درایت صورت گیرد. اگر به یاد داشته باشید در سال ۹۱ نیز قیمت سکه تا یک‌میلیون و پانصدهزار تومان افزایش پیدا کرد اما با روند کاهشی و فرسایشی دوباره به قیمت حدود ۸۰۰هزار تومان رسید و کسانی که به این محدوده ورود پیدا کردند، افراد عادی بودند و بسیار متضرر شدند؛ بنابراین هنگام ایجاد حباب ، باید با دقت و آگاهی بیشتر به بازارهایی که شناختی بر آنها وجود ندارد، وارد شد.
همچنین به به دولت توصیه می‌شود آمادگی لازم را برای شرایط این چنینی داشته، جلوی دستکاری قیمت‌ها را گرفته و بازار را به سمت شفافیت هدایت کند.
