چگونه بساط اسکناس از جیب ایرانی‌ها جمع شد؟
کارت‌های بانکی به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی ایرانی‌ها تبدیل شده‌اند؛دیگر خبری از پول نقد دسته شده در بخش مالی شرکت‌ها و ادارات نیست.
حقوق‌ها سر ماه به حساب کارکنان واریز می شود و کارکنان می توانند با استفاده از کارت های بانکی خود روزانه دویست هزار تومان از خودپردازها پول نقد بگیرند و تا زمانی که موجودی شان یاری می کند ، خرید کنند.
مفهوم پول در ایران و جهان امروزه در حال تغییر است.اگر زمانی ضرورت انتشار اسکناس های درشت تر برای پاسخ به نیاز جامعه مطرح می شد، امروزه استفاده از کارت های بانکی برای خریدهای خرد و کلان این ضرورت را به حاشیه رانده است. پول نقد کم کم در حال تبدیل شدن به کالایی نایاب در ایران است. حتی برای خریدهای خرد نیز دیگر کمتر شهروندی است که به سراغ پول نقد برود ، حتی برای خریدهای هزار تومانی و دو هزار تومانی.
اگر تهران و شهرهای بزرگ مد نظر باشند، اغلب واحدهای صنفی به دستگاه های پوز مجهزند و در شهرهای کوچک نیز افزایش محسوس شمار واحدهای صنفی مجهز به این دستگاه ها از یک سو و افزایش شمار استفاده کنندگان از کارت های بانکی از سوی دیگر این نوید را می دهد که پول نقد در حال خداحافظی با جیب های ایرانی است.
کارت ها دیگر جای پای خود را در اقتصاد ایران محکم کرده اند. حالا سه و نیم برابر جمعیت ایران کارت بانکی وجود دارد و در جیب اغلب ایرانی ها بیش از سه کارت بانکی یافت می شود. عمر کارت های بانکی در ایران به سه دهه می رسد اما فراگیر شدن استفاده از این کارت ها در پی آن رخ داد که شرایط برای خرج پول از این طریق ساده شد.زمانی نه چندان دور تنها امکان دریافت پول از خودپرداز همان بانک صادر کننده کارت فراهم بود، کم کم شرایط برای دریافت پول از تمامی خودپردازها مهیا شد و پس از آن تسهیل شرایط انتقال وجه،از تمامی خودپردازها گام دوم را در این حوزه برداشت.
تجهیز اغلب واحدهای صنفی به دستگاه های پوز و امکان استفاده از کارت بانکی برای خرید خرد و کلان، در برخی موارد، حتی نانوایی ها ضرورت تهیه پول نقد را از میان برد.حالا آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد به رغم افزایش حجم نقدینگی،اسکناس و مسکوک در دست اشخاص با کاهش روبرو شده است.
طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی حجم اسکناس و مسکوک در دست افراد به 33 هزار و 990 میلیارد تومان کاهش یافته است. این بدان معناست که سرانه پول نقد در ایران به 424 هزار و 487 تومان رسیده است.
گسترش استفاده از کارت های بانکی البته جدا از کاهش پول نقدی که در جیب ایرانی هاست ثمرات فراوانی برای اقتصاد به همراه داشته است.
هزینه های سنگین ناشی از چاپ اسکناس در ایران با این روند مهار شده چرا که تجربه نشان می دهد عمر متوسط اسکناس های ایرانی کمتر از عمر متوسط این اسکناس ها رد سایر کشورهای جهان است.
هر برگ از اسکناسی که از چاپخانه بانک مرکزی بیرون می آید، به طور متوسط صد تومانی آب خورده است ، به این ترتیب کاهش این هزینه خود فراغتی قابل توجه را برای اقتصاد ایجاد کرده است.
حجم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص نسبت به پایان اسفند ماه 1395 کاهشی برابر با 13.6 درصد و در مقایسه با اسفند ماه سال 1394 کاهشی برابر با 13 درصد را تجربه کرده است. حالا سیطره دستگاه های پوز از واحدهای صنفی فراتر رفته و کم کم ایجاد شرایط پرداخت موبایلی از یک سو و تجهیز تاکسی ها به دستگاه های پوز از سوی دیگر بساز اسکناس ها را از کیف ها و جیب ها جمع می کند.
خبرهایی در خصوص تجمیع کارت های بانکی در کارت های شهروندی به گوش می رسد . این اتفاق را می توان عاملی برای گسترش استفاده از کارت های بانکی در آینده ای نزدیک دانست.
