چگونه برجام منجر به برکناری تیلرسون شد؟/ پمپئو مأمور خروج آمریکا از برجام

سرانجام اختلافات عمیق میان دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و رکس تیلرسون، وزیر خارجه برکنار شده این کشور ـ که از همان ابتدای ورود ترامپ به کاخ سفید مشهود بود ـ باعث کنار گذاشتن مدیر شرکت نفتی اکسون موبیل از کابینه شد.

به گزارش تابناک؛ روز سه شنبه صبح به وقت واشنگتن، رئیس جمهوری ایالات متحده خبر داد که مایک پمپئو، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده موسوم به سی آی ای را به عنوان وزیر خارجه، جانشین رکس تیلرسون معرفی کرده است.

ترامپ در توئیتر خود نوشت: «مایک پمپئو رئیس سازمان سی آی ای وزیر خارجه جدید ما می شود. او کار خارق العاده ای خواهد کرد. از رکس تیلرسون برای خدمات ممنون هستم. «جینا هاسپل» به عنوان نخستین زن، رئیس سازمان سی آی ای خواهد شد. تبریک به همه».

او عضو جنبش تی‌پارتی در حزب جمهوری‌خواهان آمریکاست و در سمت راست طیف سیاسی جمهوری‌خواهان قرار می‌گیرد. او همچنین عضو انجمن ملی اسلحه، گروه لابی گسترش استفاده از سلاح گرم در آمریکاست. مایک پامپیو با بستن بازداشتگاه گوانتانامو مخالف است. او گفته روحانیون مسلمانی که حملات تروریستی را به شدت محکوم نمی‌کنند، «همدست» تروریست‌ها هستند.

سنای آمریکا باید پومپئو و هسپل را در مقام جدیدشان تأیید کند.

گفتنی است، تابناک سه ماه پیش خبری از احتمال برکناری تیلرسون و جایگزینی پمپئو منتشر کرده بود.

به گزارش «تابناک»؛ در بین مقام‌های دولت ترامپ، تا کنون مایک پمپئو بیش از همه علیه توافق هسته‌ای حرف زده و در ماه‌های اخیر هم تلاش کرد با انتشار اسناد و مدارکی از سال‌های گذشته، زمینه بیشتری برای افزایش فشارها بر ایران فراهم کند.

به طور کلی، مایک پمپئو نیز توجه ویژه‌ای به اخبار ایران دارد و منتقد سرسخت توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی بوده‌ است. پامپیو بارها ضمن مخالفت شدید با برجام، طرح های مختلفی در ضدیت با ایران به کنگره ارائه داده‌ که یکی از این طرح‌ها، ممنوعیت خرید اورانیوم از ایران بوده‌ است.

در فوریه ۲۰۱۶ مایک پامپیو به همراه دو نماینده جمهوری‌خواه دیگر از طریق دفتر حفاظت منافع ایران در آمریکا برای بازدید از ایران درخواست روادید کردند.

ذکر این مهم لازم است که پمپئو چندی پیش در نشست بنیاد دونالد ریگان مدعی شد، برای سردار قاسم سلیمانی نامه‌ای ارسال کرده و در رابطه با حمله به منافع آمریکا در عراق به وی هشدار داده است.

پمپئو در ادامه گفته بود: او این نامه را برای فرمانده سپاه قدس ایران فرستاده اما او آن را نخوانده است. رئیس سازمان سیا افزود: من این نامه را فرستادم برای این‌که او نشان داده بود، نیروهای تحت امر وی ممکن است به منافع آمریکا حمله کنند.

پمپئو با تأکید بر این‌که سلیمانی این نامه را نگشوده است، اضافه کرد: آنچه ما در آن نامه به وی گفتیم، این بود که ما، او و ایران را پاسخگو خواهیم کرد و می‌خواستیم اطمینان حاصل کنیم که این سردار سپاه این را بداند و این شفاف‌ترین راه بود.

مایک پامپیو بر این باور است، باید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران گسترش پیدا کند. او در جلسه‌ای در مجلس نمایندگان آمریکا به تاریخ ۱۵ نوامبر ۲۰۱۶ دربارهٔ گسترش تحریم‌های تسلیحاتی ایران گفت: «مفتخرم که در کنار نمایندگانی از هر دو جناح در مقابل تخاصم ایران ایستاده‌ام. گسترش تحریم‌های تسلیحاتی ایران نقش مهمی در حفظ امنیت آمریکایی‌ها دارد.»

به نظر می رسد، برکناری تیلرسون بی ارتباط با به بن بست خوردن ترامپ برای متقاعد کردن اروپایی ها جهت اصلاح برجام نیست. در واقع، ترامپ زمان زیادی را به تیلرسون داد تا اروپایی ها را برای اصلاح برجام متقاعد کند؛ اما به نظر می رسد نتوانست موفق شود. به همین جهت، شاید بتوان گفت ترامپ مسیر دیپلماسی نرم را بی فایده دانسته و با انتصاب پمپئو قصد دارد رویکرد سخت تری را در سیاست خارجی و به ویژه در مقابل ایران در پیش گیرد.

شاید به همین جهت است که جوزف وتل رئیس فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا بلافاصله پس از برکناری تیلرسون گفته است: برجام نقش مهمی در رفع نگرانی‌های ما در مورد برنامه هسته‌ای ایران ایفا کرده است. این توافق یکی از مهم ترین تهدید هایی ایران را رفع کرد. بنابراین اگر برجام از بین برود ما باید راه‌های دیگری را برای پاسخ به نگرانی‌های خود در مورد برجام در پیش بگیریم.

لازم به یادآوری است، برکناری وزیر خارجه آمریکا در حالی صورت گرفت که او قرار بود چند روز دیگر با همتایان اروپایی‌اش درباره برجام دیدار کند.

نکته دیگر اینکه، بخش عمده ای از سیاست های آمریکا در قبال کره شمالی که منجر به عقب نشینی پیونگ یانگ از سیاست های هسته ای خود شد، توسط سازمان سیا و شخص پمپئو هدایت شد. شاید بتوان گفت، ترامپ با یک دیدگاه تعمیمی قصد دارد، از رویکرد ظاهرا موفقیت آمیز پمپئو در سازمان سیا در قبال کره شمالی، در مجموعه وزارت خارجه این کشور و این بار در مقابل ایران استفاده کند.

همچنین ذکر این نکته ضروری است، لحظاتی پیش از آنکه دونالد ترامپ برکناری تیلرسون را اعلام کند، روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» از برکناری تیلرسون خبر داده بود. به نظر می رسد، این خبر و برکناری تیلرسون بی ارتباط با دیدار اخیر میان ترامپ و نتانیاهو در واشنگتن و وعده رئیس جمهور آمریکا برای برهم زدن توافق هسته ای نیست، چون تاکنون تیلرسون یکی از مخالفان جدی خروج آمریکا از برجام بوده است و به نظر می رسد، این مانع نیز از جلوی ترامپ و نتانیاهو برداشته شده است.

در نهایت باید گفت، با انتصاب پمپئو به سمت وزیر خارجه آمریکا احتمال خروج آمریکا از توافق هسته ای و اتخاذ یک رویکرد ضد ایرانی در عرصه دیپلماسی بین المللی تشدید خواهد شد و بدون تردید سیاست خارجی آمریکا در قابل ایران، تهاجمی تر و امنیتی تر خواهد شد و شاید بتوان گفت پمپئو مامور خروج آمریکا از برجام است.