چند و چون بودجه مختص به حوزه‌های علمیه

دو روحانی از نگاه خود به بودجه دولتی مرتبط به روحانیت روایت می‌کنند. یکی از آنها معتقد است دولت جمهوری اسلامی باید در بودجه به سازمان های مذهبی روحانیت کمک مالی کند و دیگری معتقد است این کار باعث تضعیف جایگاه روحانیت در نگاه مردم می‌شود.

سیدرضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری در گفت و گو با فرارو می گوید نظام ما جمهوری اسلامی است بنابراین دولت باید به سازمان های فرهنگی مرتبط با روحانیت بودجه اختصاص دهد. اکرمی با اشاره به اینکه بعد از انقلاب در این رابطه دو نگاه وجود داشته است می گوید: یکی از نگاه ها این است که روحانیت باید کاملا باید مستقل باشد و خود روحانیت باید از عهده هزینه هایی مثل شهریه و … برآید. با این نگاه دولت نه باید کوچک ترین دخالتی داشته باشد و نه حتی به روحانیت کمک کند. در مقابل عده ای می گویند در نظام ما جمهوری اسلامی است و باید برای یک طلبه درست مثل یک دانشجو سرانه تحصیلی در نظر گرفته شود.

این نماینده اسبق مجلس از خاطرات دوران نمایندگی خود روایت می کند و می گوید: در یکی از روزهای نمایندگی که در کمیسیون فرهنگی مجلس هشتم بودم حجت الاسلام ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب از قم به تهران آمد. او گفت شما برای طلبه درست مثل یک دانشجو سرانه در نظر بگیرید. هزینه او را بپردازید تا بتواند با فراغ بال تحصیل کند.

اکرمی با بیان اینکه هر کدام از این دو اندیشه برای خود امتیازات و معایبی دارد به سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی اشاره می کند و ادامه می دهد: آقای مهاجری در روزنامه جمهوری اسلامی به این اشاره کرده اند که روحانیت، در همه زمینه ها مثل حوزه، مدرسه، شهریه و … باید از وجوهات مردمی اداره شود و دولت در این زمینه دخالتی نداشته باشد. او می گوید حتی حرم امام (ره) به تشکیلاتی تبدیل شده است و به جای آنکه هزینه هایش از بودجه تامین شود مردم باید مخارج آن را برعهده بگیرند.

این روحانی بر این عقیده است که چون نظام ما جمهوری اسلامی است، نباید چنین اندیشه‌ استقلال حوزه را داشته باشیم. او می گوید: مگر ما دانشگاه نداریم؟ مگر هزینه دانشگاه را چه کسی می پردازد؟ یا باید دانشجو بپردازد و یا دولت هزینه آن را به عنوان کار فرهنگی متقبل شود. البته این موضوع به معنای وابستگی نیست، بلکه به معنی پیوستگی است.

مشاور وزیر کشور در امور روحانیت با اشاره به آیه «تعاونوا علی البرّ و التّقوی» می گوید: دولت باید به نهادهای مذهبی مرتبط با روحانیت کمک کند و در مقابل این توقع را نداشته باشد که روحانیت دستورات آن را اطاعت کند.

حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی، تحصیل کرده حوزه و استاد دانشگاه اما نظر دیگری دارد. او با بیان اینکه حوزه های علمیه و نهادهای مرتبط با روحانیت باید مستقل از بودجه دولت اداره شوند به فرارو می‌گوید: ردیف بودجه ای که برای نهادهای فرهنگی به ویژه نهادهای وابسته به حوزه و روحانیت پیش بینی شده است، از چشم بسیاری از مردم قابل قبول نیست. ما هرچقدر بودجه این نهادها را افزایش داده ایم تاثیر دین در جامعه را کمتر دیده ایم. در مقابل نیز هیچ کار مبنایی و بنیادین در زمینه تبلیغ دین در جامعه ما صورت نگرفته است. در واقع هرچقدر بودجه های دولتی در نهادهای مذهبی بیشتر شود و نهاد‌های مذهبی دولتی تر شوند اعتمادمردم به این نهادها کمتر می شود.

فاضل میبدی با بیان اینکه فقر در جامعه افزایش پیدا کرده است ادامه می دهد: مردم وقتی متوجه می شوند که بودجه روحانیون افزایش پیدا می کند برای آنها این ناراحتی به وجود می‌آید که چرا به فقرا رسیدگی نمی شود و بودجه صرف روحانیون می شود. وقتی هم چنین نگاهی در بین مردم ایجاد شود، جایگاه روحانیت در چشم مردم افت پیدا می کند.

به اعتقاد این استاد دانشگاه دست اندرکاران بودجه 97 باید بودجه نهادهای مذهبی به ویژه نهادهای مرتبط با حوزه و روحانیت را نسبت به سال قبل کاهش می دادند. در مقابل این کار هم دولت باید مالیات‌ها را کاهش می داد تا فشار از روی دوش مردم برداشته می‌شد. در واقع بهتر بود کسری های بودجه از راه فشار به مردم تامین نشود تا خرج روحانیت شود.

فاضل میبدی با اشاره به اندیشه شهید مطهری می گوید: مرحوم شهید مطهری در کتاب مرجعیت و روحانیت یکی از امتیازات روحانیت شیعه را در این می دانند که به دولت‌ها وابستگی ندارند و مستقل عمل می‌کنند. به اعتقاد شهید مطهری، هرچقدرهم که دولت ها مذهبی باشند، سازمان روحانیت باید بودجه مستقل داشته باشد و این بودجه از طریق مردم تامین شود.

این استاد دانشگاه معتقد است سازمان روحانیت باید تنها در مواردی مانند بیمه طلاب به بودجه دولتی وابسته باشد. او با انتقاد از بودجه های میلیاردی بعضی سازمان های مذهبی ادامه می دهد: معتقدم حتی بودجه‌ای‌ که برای تنظیم و نشر آثار امام خمینی نیز اختصاص داده می‌شود درست نیست. بنابراین همیشه باید آنچه که به بودجه اهمیت می دهیم مساله مردم، ایجاد شغل، توجه به طبقات کم درآمد از طریق تشکیل کارگاره‌های کوچک پیش بینی شود.

فاضل میبدی در پایان تاکید می کند: هزینه‌های میلیاردی برای کارهای مذهبی به صلاح نیست و هرچقدر که سازمان روحانیت از بودجه دولت مستقل تر باشد نگاه مردم به آن مثبت تر خواهد بود.