چطور سرب برنج را بگیریم
فلزات سنگین از بدن دفع نمی‌شوند، بلکه در بافت‌های چربی، عضلات، استخوان‌ها و مفاصل رسوب کرده و باعث بروز بیماری‌ها و عوارضی چون اختلالات عصبی، انواع سرطان، سقط جنین، اختلالات تنفسی، آسیب به کبد، کلیه و مغز، التهاب مفاصل، ریزش مو و پوکی استخوان می‌شود.
مریم مظهری ــ کارشناس آزمایشگاه کنترل غذا و دارو اظهار داشت: هرساله کارخانجات و واحدهای صنعتی و مراکز شهری با ورود فاضلاب‌ها و پسابهای خود به محیط‌های آبی و وارد شدن آنها به زمین‌های کشاورزی و همچنین استفاده از سموم و کودهای شیمیایی به‌منظور باروری خاک که حاوی فلزات سنگین هستند، باعث آلودگی زمین‌های کشاورزی می‌شوند.
وی افزود: از آنجایی که رابطه معنی‌داری بین فلزات سنگین خاک و میزان تجمع آنها در گیاه وجود دارد این فلزات سنگین پس از تجمع در گیاهان و حیوانات، علاوه بر آسیبهای جدی بر سلامت این موجودات، مصرف فرآورده آنها را برای مصرف‌کننده نهایی یعنی انسان، مخاطره‌آمیز می‌کند، در نتیجه، یکی از دلایل اصلی مواجهه انسان با فلزات سنگین، مسیر خاک ــ دانه ــ غذا ( Soil-Crop-Food) است. از میان فلزات سنگین، فلزاتی مانند سرب و کادمیم و آرسنیک، زئوبیوتیک هستند به این مفهوم که این عناصر برای متابولیسم بدن، مورد نیاز نیستند و حتی مقادیر کم آنها نیز برای بدن، مضر است.
مظهری گفت: فلزات سنگین پس از ورود به بدن، دیگر از بدن دفع نشده، بلکه در بافت‌هایی مانند چربی، عضلات، استخوان‌ها و مفاصل رسوب کرده و انباشته می‌شوند و باعث بروز بیماری‌ها و عوارض متعددی مانند اختلالات عصبی، انواع سرطان، سقط جنین، اختلالات تنفسی، آسیب به کبد و کلیه و مغز، التهاب مفاصل، ریزش مو و پوکی استخوان در بدن انسان می‌شوند، با توجه به این مسئله و نیز ماهیت بین المللی اهمیت روزافزون غذا در سالهای اخیر، توجه عموم مردم و ارگانهای نظارتی در بخش غذا، به‌خصوص سازمان تجارت جهانی، به‌صورت جدی به ایمنی غذا و تخمین کیفیت آن معطوف گشته است.
وی با اشاره به اینکه زنجیره ایمنی غذا در کشور باید از مرحله مزرعه تا سفره خانواده تعیین شود، عنوان کرد: از اثرات مخرب فلز سرب، می‌توان به آسیب جدی به سیستم عصبی مرکزی و محیطی اشاره نمود. از آنجایی که بیشتر مصرف کنندگان ایرانی بر شست‌وشوی برنج و خیساندن آن قبل از پخت عادت دارند، هدف از این مطالعه، اندازه‌گیری میزان سرب در برنج خام و سپس در برنج شسته‌شده و خیسانده‌شده، در برنجهای وارداتی و داخلی با برند معروف، در سطح عرضه کرمانشاه می‌باشد که پس از جمع‌آوری و نمونه‌برداری با روش استانداردهای موجود آسیاب شده و پس از هضم اسیدی به‌وسیله دستگاه جذب اتمی واریان اندازه‌گیری می‌شود.
مظهری به روش به‌کاررفته برای این تحقیق اشاره کرد و افزود: در این روش که به‌روش توصیفی مقطعی انجام شد 21 نمونه از برندهای معروف، از فروشگاههای زنجیره‌ای شهر کرمانشاه، از برنج بسته‌بندی و بازار فروشگاههای سطح شهر، خریداری شد که 14 نمونه برنج وارداتی و 7 نمونه برنج داخلی بودند.
کارشناس آزمایشگاه کنترل غذا و داروی کرمانشاه گفت: در این مطالعه با بررسی میزان سرب، در برنجهای ایرانی و هندی موجود در بازار کرمانشاه 33/4 درصد کل نمونه‌ها، سربی بیش از مقدار تعیین‌شده استاندارد ملی ایران داشتند. به‌دلیل خاصیت تجمعی فلزات سنگین بر بافت‌های بدن و اثرات سوءِ آن بر بدن و همچنین افزایش آلودگی‌های محیطی و منابع غذایی به این فلز بهتر است در مصرف محصولات حاوی این فلز دقت بیشتری کرد و از محصولات پاک با درجه اطمینان بالایی استفاده کرد.
وی خاطرنشان کرد: در مطالعه ما به این نتیجه رسیدیم که به‌طور متوسط 3 بار شستن و 3 ساعت خیساندن، به‌میزان 15 درصد فلز سرب را در برنج کاهش می‌دهد، پس شستن و خیساندن که در اکثر فرهنگ‌ها وجود دارد به کاهش این فلز سنگین کمک می‌کند ولی باید مطمئن شد آبی که برای شست‌وشو و خیساندن استفاده می‌شود خود دارای سرب بالایی نباشد.
