چشم فتنه در خواهد آمد؛ چرا نقشه بارزانی نقش بر آب خواهد شد؟/ دست رد دنیا به سینه «اقلیم» ؛ توطئه شوم «مسعود» ناکام می ماند
بارزانی و دوستان او با تمام پیچیدگی های مورد نظر، همه پرسی را برگزار کردند. آنها اجرا کننده یک فتنه هستند که نقشه آن در جایی دورتر طراحی شده است .
کردستان عراق پس از کش و قوس فراوان و علیرغم مخالفتهای دولت عراق و کشورهای همسایه و همچنین قدرتهای جهانی، همه پرسی استقلال را روز 25 سپتامبر برگزار کرد. یک انتخابات غیر قانونی که البته دنیا هم آن را به رسمیت نشناخته است . در حال حاضر تحلیل های مختلفی در مورد این انتخابات و نتیجه ای که از آن حاصل شده وجود دارد .
اگر بنا بر بحث در این مورد باشد می توان نگاهی از دریچه حقوق بین المللی به موضوع همه پرسی داشت. حقوق بین الملل چه رویکردی به موضوع استقلال یک منطقه از کشور مادر خود دارد؟موارد مشابه این موضوع چه بوده است؟ به نظر می رسدنگاه حقوق بين‌الملل به مساله برگزاري همه‌پرسي اعلام استقلال اقليم كردستان عراق، همزمان با پیچیدگی هایی که دارد تصویر واضحی نیز دارد . این مساله در حقوق بین الملل با یک واژه مهم رو بروست که تقریبا همه چیز را در مورد مساله کردستان مشخص کرده است ؛«شناسایی».
یوسف مولایی استاد حقوق بین الملل در این باره می گویدمساله حق تعيين سرنوشت يك موضوع بسيار مفصل حقوق بين‌الملل است كه پيچيدگي‌هاي مختلف و ريزه‌كاري‌هاي متعددي دارد، پرداخت غيرعلمي به آن مي‌تواند باعث سردرگمي و برداشت‌هاي غلط شود. اما به صورت خلاصه مي‌توان گفت كه حقوق بين‌الملل هيچ رويه ثابتي كه مورد قبول همه كشورها باشد، در مورد حق تعيين سرنوشت ملت‌ها از طريق اعلام استقلال ندارد. نمي‌توان با استفاده از رويه‌هاي حقوق بين‌الملل حق اقليم كردستان عراق براي برگزاري همه‌پرسي را رد يا تاييد كرد. نتيجه تمام بحث‌هايي كه در مورد وضعيت حقوقي حق تعيين سرنوشت يكجانبه شده است، تمام موضوع به بحث «شناسايي» از سوي جامعه بين‌الملل خلاصه مي‌شود.
اینکه کردستان عراق در منطقه ای پر آشوب و در هم ریخته قرار گرفته و کشور عراق به تازگی از شر داعش خلاصی یافته و هنوز در بعضی از شهرها حضور دارند، اینکه کردها اقوامی پراکنده در 4 کشور منطقه هستند، اینکه کردستان منطقه ای محصور در خشکی است، اینکه قدرتهای بزرگ هم از همه پرسی اقلیم حمایت نمیکنند و زمان این موضوع را زمان خوبی تلقی نمیکنند، اینکه کردهای سوریه نیز در شمال آن روندی جنگ گونه را طی می کنند و بحران آن در حال تطویل است و اینکه اختلافات داخلی اقلیم و شهرهای مورد مناقشه هنوز وجود دارد، همه و همه بر پیچیدگی های موضوع اضافه می کند. این پیچیدگی باعث می شود موضوع استقلال کردستان عراق از لحاظ حقوق بین المللی نیز با هیچ مورد مشابهی قابل مقایسه نباشد.
در این باره مولایی می گوید: هر چند ديوان بين‌المللي دادگستري پيش از اين در پرونده كوزوو راي به پذيرش اعلام استقلال يكجانبه از سوي مردم اين منطقه داده است، اما موقعيت و شرايط كوزوو با شرايط ديگر مناطقي كه در جهان با اين وضع مواجه هستند، متفاوت بود. حتي در مورد كوزوو نيز كشورها نظرات و راهكارهاي مختلفي اعلام كردند. بحث‌هاي نظري كه طي قرن گذشته در مورد اين حق جريان داشته، هنوز به يك رويه مشخص حقوقي براي استناد در روابط بين‌الملل تبديل نشده است. براي مثال در مورد پرونده استقلال كبك، ديوان عالي كبك راي داده است كه براي اعلام استقلال بايد يك دليل روشن وجود داشته‌باشد. بر اساس اين راي در صورتي كبك مي‌تواند از كانادا اعلام استقلال كند كه به دليل روشني ناچار و ناگزير از اعلام استقلال باشد و بايد اثبات كند كه مثلا شهروندان كبك به صورت سازمان‌يافته گرفتار تبعيض و نقض حقوق بشر هستند و براي حفظ هويت خودشان مجبور به جدايي هستند.
در مورد ماجرای اقلیم مساله مهم که همان «شناسایی» است تکلیف داستان را مشخص کرده است. دنیا این خواسته غیر قانونی را به رسمیت نشناخته و تنها گفته است که عراق یکپارچه را قبول دارد.
همچنین سیدعلی خرم با اشاره به همه پرسی اخیر در اقلیم کردستان عراق، اظهار کرد: از نظر حقوق بین‌الملل اصولی وجود دارد که تثبیت شده و برخی اصول دیگر نیز در حالت بحث و ابهام است. کشورها در منشور ملل متحد یکسری اصول ثابت و جا افتاده دارند مثل اصل حمایت و احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی کشورها که این اصل بزرگترین و شاید بالاترین اصلی باشد که در منشور ملل متحد در مقدمه و در ماده 1 آن توضیح داده شده است؛ بنابراین تمامیت ارضی کشورها محترم است و کسی نباید به هر بهانه‌ای آن را خدشه‌دار کند.
به نظر می رسد دلایلی که کردهای عراق برای برگزاری همه پرسی و استقلال می آورند چندان موجه نیست. در این باره خرم می گوید: اولاً کردها در دوره صدام همزمان با شیعیان و بقیه ملت‌ها و قومیت‌ها در عراق مورد ضرب و شتم و بی‌مهری واقع شدند و کردها تنها نبودند و در این راستا سازمان ملل متحد و نیروهای ائتلاف در آن دوره آمدند یک مدار 32 درجه معین کردند و گفتند زیر مدار 32 درجه که شیعیان هستند و بالای مدار 36 درجه که کردها هستند، باید منطقه امن باشد و صدام حق تعرض به آنها را ندارد.
وی همچنین اضافه کرد: با تشکیل دولت جدید عراق، شیعیان به دنبال تجزیه‌طلبی نرفتند بلکه با بقیه اقوام دولت مرکزی را ساختند و قانون اساسی تدوین نمودند که کردها هم آن قانون اساسی را مورد تایید و امضا قرار دادند، بنابراین کردها نمی‌توانند ادعا کنند که مورد بی‌مهری دولت مرکزی واقع شده‌اند. برعکس دولت مرکزی اعتراض دارد که کردها نفت کرکوک را فروخته و به خزانه کشور واریز ننموده‌اند.
به دليل ابهام‌های یاد شده و همچنین مسائل ناگفته دیگر، به نظر می رسد بحث اعلام استقلال، متوقف در يك بحث سياست بين‌الملل يعني «شناسايي» است. گاهي يك جمعيت شرايط براي تشكيل يك دولت را داشته‌باشد اما به دليل عدم شناسايي از سوي كشورهاي ديگر، بدون حق حاكميت باقي بماند.
بارزانی و دوستان او با تمام پیچیدگی های مورد نظر، همه پرسی را برگزار کردند. آنها اجرا کننده یک فتنه هستند که نقشه آن در جایی دورتر طراحی شده است . نقشه ای که بارزانی آن را عملیاتی می کند توطئه شومی است که قطعا به دلیل عدم همراهی بین المللی قطعا ناکام خواهد ماند .
