چشم طمع به حساب‌های بانکی؛ «مالیات» به حساب‌های شخصی مردم هم می‌رسد؟/ نحوه اخذ مالیات از سود بانکی
در طرحی که مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داده، در روش اول، با فرض آنکه نرخ مالیات تکلیفی بر سود ۱۰ درصد باشد و سود سالانه سپرده‌گذاری ۲۰ درصد باشد، ۱۰درصد از ۲۰ درصد سود واریزی (یعنی ۲ درصد)، به عنوان مالیات اخذ می‌شود که در نهایت نرخ سود موثر سپرده‌گذاری ۱۸ درصد خواهد بود. در روش دوم این مالیات با سایر درآمدهای مشمول مالیات جمع شده و هزینه‌های قابل قبول از این مجموع کسر می‌شود. سپس درصد مشخصی از این سود به دست آمده، به عنوان مالیات بر درآمد از شخص گرفته می‌شود.
مردم و فعالان اقتصادی در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری خود، سود سپرده‌گذاری در بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را به عنوان بازدهی بدون ریسک در نظر می‌گیرند و هرگونه گزینه سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد را با آن مقایسه می‌کنند؛ لذا با توجه به اینکه فعالیت‌های اقتصادی علاوه بر همه ریسک‌ها و زحماتی که به همراه دارد، مشمول مالیات بر سود نیز می‌شود، باید اختلاف سود معتنابهی با سود سپرده بانکی داشته باشد تا برای سرمایه‌گذاران جذابیت داشته باشد.
موافقان اخذ مالیات از سود سپرده‌های بانکی استدلال می‌کنند بیشتر کشورهای توسعه‌یافته اقدام به این کار می‌کنند که باید در پاسخ گفت در این کشورها هدف و روش گرفتن یا نگرفتن مالیات از سپرده‌ها روشن است و مالیات از سپرده‌ها به عنوان مشوق یا ابزاری محدودکننده استفاده می‌شود ولی در ایران هدف این کار تنها درآمدزایی برای دولت است.
لزوم ایجاد بانک اطلاعاتی جامع
عبدالمجید شیخی، کارشناس اقتصادی در همین باره گفت: دریافت مالیات از حساب‌ها امری مناسب است اما نه از گردش حساب‌های کوچک بلکه این دریافت مالیات باید از حساب‌هایی با گردش مالی بالا صورت بگیرد؛ دولت باید از این طریق گامی در راستای شفاف‌سازی بانکی ایران بردارد. وی در پاسخ به این سوال که آیا پس از این کار سپرده‌های بانکی که پشتوانه تسهیلات و سرمایه تولید است از بین می‌رود یا خیر، گفت: اینکه تصور کنیم بخش زیادی از سپرده‌گذاران قید بانک‌ها را می‌زنند اشتباه است؛ به عقیده من حداکثر ۱۰ درصد سپرده‌گذاران تصمیم به خروج پول خود از بانک‌ها می‌گیرند. شیخی تصریح کرد: با کاهش قدرت خرید پول یا کم‌ارزش شدن پول در کنار بالا رفتن قیمت کالاهای بادوام؛ به طور کلی اسکناس کردن پول کار عقلانی به نظر نمی‌آید و مردم پول خود را از بانک‌ها خارج نمی‌کنند. اساسا پول کاغذی را مردم کجا می‌خواهند نگه دارند؟ در حال حاضر بانک‌ها از حساب‌های جاری استفاده انتفاعی می‌کنند یا اینکه از حساب‌های قرض‌الحسنه نیز که تحت عقود قرض‌الحسنه اسلامی است، استفاده می‌کنند که با این طرح می‌توان این مسائل را مدیریت کرد. این کارشناس اقتصادی با الزامی دانستن اجرای طرح CoreBanking به عنوان بانک جامع حساب‌های مشتریان و شفاف‌سازی اطلاعات بانکی در بانکی جامع، گفت: تنها راه موفقیت طرح مالیات از سود سپرده شفافیت و مالیات ستانی جامع است، از این رو باید تمام بخش‌های اقتصادی برای این کار بسیج شوند در غیر این صورت این طرح به شکست می‌انجامد.
به گزارش «انتخاب»،وی افزود: تاکنون بانک اطلاعات جامع مشخصات بانکی در ایران ایجاد نشده است و ابتدا باید سراغ ایجاد چنین پایگاه داده‌ای برویم. شیخی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر بانک‌ها بزرگ‌ترین مخالف طرح مالیات بر سود هستند، چگونه می‌شود آنها را با طرح همگام کرد، گفت: می‌توان ضریب ناچیزی به عنوان مشوق در پوشش مالیات برای بانک‌ها اختصاص داد تا بدین‌وسیله خود بانک‌ها برای این کار پیشگام شوند. براساس این گزارش، دولت به جای افزایش پایه‌های مالیاتی می‌تواند به فکر مالیات‌های بالقوه موجود که ستانده نمی‌شود باشد؛ برای مثال سالیان سال است موضوع مالیات بر خانه‌های خالی مطرح است و وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی این امر در راستای شناسایی خانه‌های خالی شناخته می‌شود اما هر بار با بهانه‌ای از این موضوع شانه خالی می‌کند. در صورت اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی ضمن مدیریت و شفاف‌سازی بازار مسکن، کاهش نرخ اجاره و رهن از محتمل‌ترین اتفاقاتی است که رخ خواهد داد، در کنار مالیات بر خانه‌های خالی به گزارش گمرک سالانه نیمی از کالاهای وارداتی، مالیات و عوارض ورودی پرداخت نمی‌کنند که می‌توان با تجهیز کردن گمرکات کشور با هزینه‌ای بسیار کمتر از هزینه مالیات بر سپرده‌های بانکی رقم قابل‌توجهی به نفع دولت درآمدزایی کرد.
