چرا پسته به شکلی غیرعادی گران شد؟
ماجرای گرانی پسته و گزارش‌ها درباره «سواستفاده پسته کاران از افزایش قیمت ها» واکنش‌های متعددی به دنبال داشته است.
افزایش پسته به پنج برابر قیمت پیشین، پررسش‌های فراوانی را درباره چرایی این موضوع در ماه‌های اخیر ایجاد کرده بود. بر اساس گزارش ها، قیمت ۲۰۰ گرم سکه به ۴۵ هزار تومان رسیده که از حقوق مصوب و قانونی روزانه یک کارگر در سال ۹۷ بیشتر است.
مگر پسته وارداتی است که با گرانی دلار، قیمتش چند برابر شود؟
در این زمینه، «انتخاب» در مطلبی از این موضوع انتقاد کرد که «پسته کاران و فروشندگانش با چه مجوزی، قیمت پسته را چهار تا پنج برابر کرده اند؟ مگر پسته‌ها از خارج به داخل صادر می‌شوند که تحت تاثیر قیمت ارز، گرانفروشی میکنند؟ حتی اگر طبق افزایش قیمت ارز، قیمت پسته نیز افزایش می‌یافت، سقف افزایش قیمت ٣ برابر قیمت پیشین بود و نه پنج برابر.»
یک پسته کار: گرانی پسته به دلیل کاهش تولید، محاسبه قیمت به دلار و دخالت دلالهاست
به دنبال درج این مطلب، یکی از مخاطبان که خود را پسته کار معرفی کرده، با ارسال متنی آورده است: خبری تحلیلی در مورد قیمت پسته زده بودید و به پسته کاران تاخته بودید که قیمت پسته را بالا برده اند. به عنوان یک پسته کار و مطلع از وضعیت باغات پسته در رفسنجان اصفهان و سمنان به اطلاع میرساند قیمت پسته به سه دلیل گران به دست مصرف کننده می‌رسد.
۱-امسال تولید پسته و محصول باغات پسته نسبت به متوسط سال‌های گذشته چیزی کمتر از ۳۰درصد است. بارش‌های نابهنگام، سموم جدید وارداتی که گمانه عقیم سازی در آن‌ها می‌رود، عدم گرده افشانی و.. از دلایل آن است.
۲- قیمت دلار؛ پسته همیشه ۱۲دلار است همیشه ۱۲دلار بر کیلو بوده و ورای این قیمت به ریال هم منطقی نیست.
۳-دلالها؛ پسته کاران نقشی در قیمت پسته ندارند. دلالها به صورت عمده خرید میکنند. پسته‌ها را تفکیک و درجه بندی کرده و صادرات نیز کاملا در انحصار چند شخص هست که نام و نشان مشخصی دارند و از دیرباز سلطان خشکبار بوده اند.
دلالها پسته ۲۰ هزارتومانی را ۱۲۰ هزار تومان می‌فروشند
در پاسخ به موضوع عقیم سازی درختان پسته با سموم جدید یک کارشناس کشاورزی می‌گوید: این قضیه از لحاظ علمی تایید نشده و فقط شایعه دلال‌های بازار سم و کود است که به گفته او، به جان کشاورزان و باغ‌های آن‌ها افتاده اند و هر دو را به ورطه نابودی کشانده اند.
او ادامه داد: با توجه به اینکه محصول پسته از سال قبل شکل می‌گیرد، اگر سمی باعث این شده بود که درختان عقیم شوند، چرا محصول سال آینده آن‌ها یعنی سال ۹۸ خوب است؟ در حال حاضر در بازدید‌ها از باغات مشخص است که سال آینده محصول خوبی دارند. نداشتن محصول امسال فقط بعلت عوامل جوی و پر محصول بودن آن‌ها در سال قبل است؛ زیرا پسته درختی است که سال آور و نآور دارد.
او با تاکید بر نقش دلالها می‌افزاید: این دلالها هستند که قیمت پسته را تعیین میکنند؛ سال قبل که محصول بسیار خوب بود از کشاورزان کیلویی ۲۰ هزارتومان می‌خریدند، اما امسال ۱۲۰ هزار تومان می‌خرند. در واقع دلالها پسته‌های سال قبل خود را که در سردخانه نگه داشته اند، به قیمت گران فروختند.
گردو را از شیلی وارد می‌کنیم، اما از پسته ارزان‌تر است
یک مخاطب دیگر نیز با مقایسه گردو و پسته چنین می‌گوید: در حال حاضر وضعیت گردو از پسته بدتر است و حتی از شیلی واردات داریم، اما قیمت آن کمتر از پسته هست. این موضوع چطور قابل توجیه است؟ حتی اگر درصدی پسته در باغات مانده، وضعیت گرئو متفاوت است و این محصول کاملا از بین رفته؛ اکنون گردو از شیلی با قیمت هر کیلو ۱۲۰ هزار تومان وارد می‌شود، اما آیا ما پسته وارداتی هم داشتیم؟
تقصیر دلالها نیست؛ محصول امسال کم بود
فرد دیگری که می‌گوید سابقه ۸ ساله در خرید و فروش پسته دارد، نقش دلالها در افزایش قیمت را رد می‌کند. او می‌گوید: دلیل اینکه همه موضوع پسته را سوژه کرده اند نمی‌دانم. ولی این دلال نیست که قیمت را بالا می‌برد. اتفاقا هرچه قیمت ارزان‌تر باشد، ما مقدار بیشتری می‌توانیم بخریم و بفروشیم.
او می‌گوید: همه می‌دانند امسال سال بار نبود و پسته کم است. حتی اگر دلار هم بالا نمی‌رفت، باز هم پسته گران می‌شد. ما به هر باغی سر زدیم پسته خود را با خوشه کمتر از ۴۰ هزار تومان نمی‌داد؛ حالا حساب کنید که یک کیلو پسته خشک معمولی چقدر درمی آید. بماند که برخی حتی قیمت ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان را تعیین کرده بودند.
به گفته این دلال، در حال حاضر راهی برای ارزان شدن پسته وجود ندارد؛ زیرا این محصول دست به دست شده و زیاد چرخیده است و خرید فروش نیز در تناژ‌های بالا صورت گرفته.
او معتقد است برای جلویگیری از این وضعیت، باید همان ابتدا دولت و سازمان‌های وابسته، پسته را از باغدار به قیمت ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان می‌خریدند تا به وضعیت کنونی نرسیم.
یک کشاورز: هم تولید پسته کم شده هم قیمت کود بالا رفته / آفتی به نام پسیل
فرد دیگری که خود را کشاورز، مرغدار و کامیوندار معرفی می‌کند، نظر مشابهی دارد. او می‌گوید: تولید پسته امسال بسیار کم شده و قیمت کود آن نیز هم چند برابر شده. از طرفی با توجه به قیمت دلار، ارزش صادرات نیز بالا رفته. از همین رو و با توجه به گرانی همه اجناس در کشور، برای کشاورز صرف نمی‌کند که پسته را با قیمت پایین‌تر بفروشد؛ آن هم در شرایطی که به خاطر خشکسالی، کشاورزان تک محصول هم شده اند.
او در توضیح قیمت کود می‌گوید: بیشتر کود وارداتی است؛ به طور مثال قیمت کود سولوپتاس از ۱۰۰هزار تومان به ۴۰۰هزار تومان رسیده، زیرا هیچ نظارتی وجود ندارد.
این کشاورز البته وجود آفتی به نام پسیل را نیز از دلایل کاهش محصول می‌داند.
کمبود بار در رفسنجان / همه محصول خود را به مشهد، ساوه و دامغان بردند
با وجود این نظرات، مخاطب دیگری که ظاهرا در کار خرید و فروش پسته فعالیت می‌کند، دلیل گرانی را من صرفا نبود بار در رفسنجان می‌داند. به گفته او، هنگام برداشت، همه رفسنجانی‌ها به مشهد، ساوه و دامعان رفتتند و، چون باغدار دید که تعداد خریداران و متقاضیان زیاد شده، محصول خود را با قیمت بالا فروخت. خود من برای خرید بار به ساوه رفته بودم که ۵ نفر دیگر از رفسنجان نیز در آنجا بودند.
او می‌گوید: هر ۴ کیلو پسته‌تر به طور متوسط یک کیلو بار درهم می‌دهد؛ وقتی پسته‌تر ۴۰ هزار تومان فروخته می‌شود، قیمت ۱۴۰ تا ۱۶۰ هزار تومان می‌شود. این اتفاق در حال حاضر رخ داده.
به گفته او، خرید و فروش امسال کم شده؛ همه ساله تا این موقع سال، ۱۰۰ تن بار مشتری را تامین می‌کردیم، اما امسال تاکنون ۱۰ تن هم نفروخته ایم.
آیا صادرات به صرفه نیست؟
این دلال معتقد است: گرانی بیشتر از همه، به ما ضرر زده، زیرا خریداری وجود ندارد و خرید و فروش انجام نمی‌شود. از راه صادرات هم با بخشنامه بانک مرکزی عملا صادرات به صفر رسیده. زیرا ما باید محصول را بین ۱۴۰ تا ۱۶۰ هزار تومان بخریم و طبیعتا نمی‌توانیم آن را به قیمت ۸۵ هزار تومان بر مبنای سامانه نیما با دولت تسویه کنیم.
این ادعا در حالی است که صادرات تا ۱میلیون یورو معاف از آوردن به یورو است و صادرات بالاتر از آن هم معافیت‌های ویژه دارد.
سرمازدگی درختان با بیدار کردن زودهنگام درختان از خواب زمستانی و بر هم زدن اقلیم
مخاطب دیگری از استان کرمان می‌گوید: در اقلیم این استان چندین سرمای مختلف وجود دارد؛ اولین آن‌ها از ۱۰ اسفند تا ۱۵ اسفند و دومی از ۱۵ فروردین تا ۲۰ فروردین اتفاق می‌افتد که مسن تر‌ها به این دو، «سرمای ۱۸ قبل و بعد از عید» می‌گویند. سرمای دیگری هم در ۸ تا ۱۲ اردیبهشت اتفاق می‌افتد که به آن سرمای چهلم یعنی چهل روز بعد از عید گفته می‌شود.
او ادامه می‌دهد: اگر گرمایی غیر عادی به درختان نرسد و طبق اقلیم سالیانه از خواب بیدار شوند، در صورت بروز هر کدام از این سرما‌ها کمترین آسیب را میبیند، اما اگر گرمایی غیر عادی قبل از اسفند یا اول اسفند رخ دهد، احتمال سرمازدگی زیاد است و حتی سرمای بعد از عید نیز سرمایی غیر عادی شده و آسیب زیادی میرساند.
به گفته او، چندین سال است نوعی روغن توسط کشاورزان منطقه استفاده می‌شود که درختان زودتر از موعد عادی از خواب زمستانی بیدار شوند؛ این موضوع باعث شده تا با کوچکترین سرمایی، سرمازدگی محصولات را از بین ببرد؛ بنابراین بر هم زدن اقلیم موجب سرمازدگی شده.
