چرا پتاسیم خون کم یا زیاد می شود؟

پتاسیم یک ماده شیمیایی (الکترولیت) در خون است که برای عملکرد صحیح سلول های عصبی و عضلانی لازم است، به خصوص سلول های عضلانی قلب. گاهی اوقات میزان پتاسیم بالاتر و یا پایین تر از حد طبیعی می شود. در اینجا دلایل کاهش و افزایش پتاسیم خون را برایتان می گوییم.

میزان طبیعی پتاسیم خون برابر با ۳.۶ تا ۵.۲ میلی مول در لیتر است.

اگر میزان پتاسیم خون بالاتر از ۷ میلی مول در لیتر و یا کمتر از ۲.۵ میلی مول در لیتر باشد، خطرناک است و نیاز فوری به درمان پزشکی دارد.

علل افزایش پتاسیم خون

در اغلب موارد، مشاهده میزان بالای پتاسیم خود در برگه آزمایش خون، نشان دهنده افزایش پتاسیم بدن نیست، بلکه پاره شدن سلول های خونی هنگام گرفتن خون از رگ فرد، باعث ورود پتاسیم این سلول ها به خون شده و به اشتباه میزان پتاسیم خون را زیاد نشان می دهد.

در حالیکه در واقع اینطور نیست. چنین مواقعی مجددا یک نمونه خون دیگر از فرد گرفته می شود.

شایع ترین علت افزایش واقعی پتاسیم خون مربوط به بیماری های کلیوی است.

علل افزایش پتاسیم خون عبارتند از:

– نارسایی حاد کلیه

– بیماری مزمن کلیه

– بیماری آدیسون ( نارسایی غده فوق کلیوی یا آدرنال)

– الکلیسم (اعتیاد به مصرف الکل) و یا اعتیاد شدید به مواد مخدر که باعث رابدومیولیز می شود. رابدومیولیز عبارتست از شکستن و تجزیه فیبرهای عضلات که باعث آزادسازی پتاسیم به جریان خون می شود.

– بازدارنده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین

– تخریب گلبول های قرمز در اثر جراحت یا سوختگی

– مصرف بیش از حد مکمل پتاسیم

– دیابت نوع یک

معمولا وقتی پزشک برای تشخیص بیماری فعلی شما و یا کنترل داروهای مصرفی تان، آزمایش خون برایتان می نویسد، میزان بالای پتاسیم خون معلوم می شود.

برای کاهش پتاسیم خون بایستی علت زمینه ای آن برطرف شود؛ مثلا داروهایی که باعث افزایش آن می شوند، توسط پزشک تعویض شوند و یا بیماری مسبب آن درمان شود.

در برخی موارد، نیاز به دیالیز و یا داروهای اورژانسی دارید.

افزایش پتاسیم خون خطرناک است و می تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:

– خستگی عضلات

– احساس ضعف

– فلج شدن

– ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی)

– حالت تهوع

علل کاهش پتاسیم خون

شایع ترین علت کاهش پتاسیم خون، دفع بیش از حد پتاسیم از طریق ادرار در اثر مصرف داروهای دیورتیک ( ادرارآور)می باشد.

استفراغ یا اسهال و یا هر دو نیز می توانند باعث افزایش دفع پتاسیم از بدن، از طریق مجرای گوارشی شوند.

به ندرت کاهش پتاسیم خون به علت دریافت کم آن از طریق غذاهاست.

علل کاهش پتاسیم خون عبارتند از:

– بیماری مزمن کلیه

– کتواسیدوز دیابتی

– اسهال

– مصرف بیش از حد الکل

– مصرف زیاد ملین ها (داروها و موادغذایی ملین)

– تعریق بیش از حد

– کمبود اسیدفولیک در بدن

– مصرف داروهای دیورتیک (ادرار آور)

– استفراغ

– مصرف برخی آنتی بیوتیک ها

در بیشتر موارد، موقع انجام آزمایش خون برای یک بیماری و یا به دلیل مصرف داروهای دیورتیک، میزان کم پتاسیم خون معلوم می شود.

علائم کاهش پتاسیم خون عبارتند از:

– ضعف

– خستگی

– گرفتگی عضلات

– یبوست

بی نظمی ضربان قلب (آریتمی)، نگران کننده ترین عارضه کاهش پتاسیم خون است، به خصوص در کسانی که بیماری قلبی هم دارند.

برای افزایش پتاسیم خون بایستی علت زمینه ای آن برطرف شود؛ مثلا داروهایی که باعث کاهش آن می شوند، توسط پزشک تعویض شوند و یا بیماری مسبب آن درمان شود.

درمان کاهش پتاسیم خون، به علت زمینه ای آن بستگی دارد و می تواند شامل مصرف مکمل پتاسیم باشد. ولی به یاد داشته باشید که هرگز به طور خودسرانه و بدون مشورت با پزشک، از مکمل پتاسیم استفاده نکنید.