تقریبا هیچ، میزان افزایش وام دانشجویی در سال تحصیلی جاری/ چرا مسئولان به وام دانشجویی بیشتر رفع تکلیفی نگاه می کنند؟

سال تحصیلی جاری در حالی آغاز شد که دانشجویان با شرایط جدیدی نسبت به سال های گذشته رو به رو شدند. از طرفی کرونا خانه نشینشان کرده و از سویی نیز تورم هزینه هایشان را افزایش داده است. با این حال آنچه برای آنها افزایش مناسبی نداشته، وام های دانشجویی است.

بازتاب؛ زهره علامی – مقایسه مبلغ انواع وام های دانشجویی نیمسال اول 1400 – 1399 با مبلغ همین وام ها در سال گذشته، نشان از ناهمخوانی میزان رشد این تسهیلات با نرخ تورم کشور دارد.

سه روز پیش صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم، نوع و مبلغ وام‌های دانشجویی در نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ را دوباره اعلام کرد و برای رفع مشکلات دانشجویان هم به دلیل عدم حضور در دانشگاه‌ها در شرایط بیماری کرونا، مهلت ثبت نام برای وام‌های دانشجویی را تا تاریخ ۱۵ دی ۹۹ تمدید کرد.

برهمین اساس طی نیمسال اول تحصیلی سالجاری، ۲۱ نوع وام دانشجویی در قالب ۵ نوع وام شامل وام تحصیلی، وام شهریه، وام ضروری، وام ودیعه مسکن و وام ویژه دکتری درنظر گرفته شده است که با وجود افزایش مبلغ اغلب این وام ها، رقم تصویب شده متناسب با رشد قیمت کالاها و خدمات در کشور طی یکسال گذشته نیست.

این عدم تناسب بیش از همه درباره وام شهریه دانشجویان دانشگاه آزاد در مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی به چشم می خورد که در این دو دوره اغلب والدین دانشجویان، شهریه ها را پرداخت می کنند.

وام شهریه در نیم سال اول امسال برای مقطع کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته یک میلیون تومان اما در سال گذشته وام شهریه برای مقطع کاردانی و کارشناسی 750 هزار تومان بوده است.

درواقع وام دوره کاردانی و کارشناسی نزدیک به 33 درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده که مبلغ ناچیزی است، البته گزینه دریافت وام قرض الحسنه هم برای دانشجویان دانشگاه آزاد وجود دارد اما سختی های پیش رو برای دریافت وام از بانک ها، لزوم وجود ضامن با شرایط خاص و همچنین درصد بالای سود این وام ها مانع بزرگی برای دانشجویان و خانواده های آنها محسوب می شود.

موضوع دیگر مربوط به وام ویژه دکتری است که در سال گذشته 600 تا 700 هزار تومان بوده و امسال هم بدون تغییر همان 700 هزار تومان باقی مانده است.
همچنینن در سال گذشته وام ودیعه مسکن مجردی در تهران ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ۵ شهر بزرگ ۲ میلیون تومان و سایر شهر‌ها ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده و امسال هم مبلغ این وام تغییری نکرده است.

شاید این مساله مطرح شود که در دوران کرونا و برگزاری مجازی کلاس های دانشگاه، دیگر نیازی به حضور دانشجویان در شهر محل تحصیل و اجاره خانه نیست اما با توجه به اینکه در برخی شهرها و دانشگاه ها ،کلاس ها تا مدتی پس از شروع نیمسال تحصیلی به صورت حضوری برگزار می شد یا تلفیقی از شیوه مجازی و حضوری است، تعدادی از دانشجویان مجبور به اجاره واحد مسکونی و پرداخت هزینه رهن و اجاره شدند و قیمت اجاره بها هم طی ماه های گذشته رشد بی سابقه ای داشته است.

مورد دیگر مربوط به وام ازدواج دانشجویی است، مبلغ این تسهیلات از 2 میلیون تومان در سال گذشته به 3 میلیون تومان افزایش یافته است در حالی که قیمت کالاها طی یکسال گذشته چند برابر شده است، مثلا اگر دانشجو قصد خرید حلقه ازدواج داشته باشد، هر گرم طلای 18 عیار در آذر سال گذشته حدود 440 هزار تومان بوده اما آذر امسال حدود یک میلیون و 200 هزار تومان شده است، بنابراین به نظر می رسد که این وام هم کمکی به دانشجویان تازه ازدواج کرده نمی کند.

ولخرجی دولت برای خبرگزاری دانشجویان

رصد مبالغ تعیین شده برای انواع وام های دانشجویی نشان می دهد که صندوق رفاه دانشجویان و دولت بیشتر برای رفع تکلیف، مبلغی را برای وام دانشجویی اختصاص می دهند و میزان این تسهیلات باری را از روی دوش خانواده ها و خود دانشجویان برنمی دارد.

البته ناگفته نماند که چند روز پیش رییس سازمان امور دانشجویان از بودجه این سازمان در لایحه سال 1400 انتقاد کرد که با وجود رشد 30 درصدی،مبالغ وام ها به نسبت رشد بودجه کشور کمتر است.

مجتبی صدیقی از سازمان برنامه و بودجه خواسته بود که توجه بیشتری به این تخصیص ها داشته باشد تا خدمات بهتری به ویژه در شرایط کرونایی به دانشجویان ارائه شود.

نکته جالب ماجرا اینجاست که مبلغ وام های دانشجویی در شرایطی تغییر چندانی نداشته است که در لایحه بودجه سال آینده شاهد ولخرجی دولت برای خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) هستیم، بودجه این خبرگزاری در سال آینده نسبت به سالجاری حدود 78 درصد رشد کرده است.