چرا ظریف گفت «امریکا متن برجام را هم زیر پا گذاشته است»؟ / مخاطب وزیر خارجه چه کسی بود؟
سعید جعفری: «امریکا نه تنها روح برجام که حتی متن آن را هم زیر پا گذاشته است.» شنیدن این جمله از سوی دلواپسان عادی و تکراری شده است، ولی وقتی جواد ظریف از آن سخن می گوید، باید به دیده دیگری به آن نگریست.
معمار توافق هسته ای ایران و ۵+۱ که آبروی سیاسی خود را بر سر حصول این توافق گذاشت چگونه حالا از نقض صریح آن توسط آمریکا سخن می گوید؟ آنهم در شرایطی که مخالفان داخلی او، مسلح، آماده و به انتظار نشسته اند، که به او شلیک کنند. آیا او نمی داند که بر زبان آوردن چنین سخنانی چه بهانه ای به دست مخالفان دولت می دهد؟
جواد ظریف از پدیده های کمیاب سیاست ایران است. کسی که هیچ وقت منافع ملی را با امر سیاسی و موضوعات داخلی گره نمی زند. او نیک میداند با به زبان آوردن چنین جمله ای چه چاشنی برای توپخانه دلواپسان مهیا کرده است. اما نگاه او به بازی های سیاسی داخلی نیست. برای ظریف داد و فریادهای دلواپسان و شعارهای جناحی آنها اولویت نیست. او به آمریکا نرفته شعار تحویل دهد و ارج و قرب داخلی تحویل بگیرد. قصه بگوید و باز گردد. فلسفه درس بدهد و تحریم برای کشور به ارمغان بیاورد. او برای پیشبرد منافع ملی قدم بر می دارد و هزینه زخم زبان ها و حملات را به جان خریده است.
او به خوبی بین فضای داخلی و بین المللی تمییز قائل می شود. می داند که در اردوگاه رقیب باید از بدعهدی های آنها بگوید. ظریف برخلاف دلواپسان، داخلی ها را رقیب خود نمی داند، او در عمل میان خودی و غیر خودی تفاوت قائل می شود. ظریف می داند تنها جایی که باید با صدای بلند، و البته با درایت و تدبیر در مقابلش بایستد رقبای ایران هستند. ظریف با علم به این ظرایف، از زیرپاگذاشتن های طرف مقابل می گوید و حتی از احتمال خروج ایران از برجام می گوید.
وقتی رسانه های آمریکایی فاش می کنند، که از جلسه یک ساعته ترامپ و مشاوران ارشد امنیتی دولتش، ۵۵ دقیقه بر اصرار ترامپ برای خروج از برجام گذشته و تمام مشاورانش به او تاکید کرده اند، این امر ناشدنی است، اینجاست که باید اهمیت برجام را در یابیم. ظریف و همراهانش توافقی کرده اند، که دشمن شماره یک ما هم می داند نمی تواند زیر میز بزند. آنها به وضوح انزجار خود از برجام را فریاد می زنند، اما برجام به گونه ای تنظیم شده که امکان شانه خاله کردن یک طرفه آمریکا در آن وجود ندارد. در چنین فضایی تنها بازیگری که منزوی خواهد شد، ایالات متحده آمریکا است. حکومتی که با سردمداری امروز رئیس جمهور کم خردش، تا همینجا کم چالش میان واشنگتن و متحدین اروپایی اش ایجاد نکرده است.
ظریف میدان بازی خود را انتخاب کرده است. میدانی که با منافع ملی یک ملت و کشور گره خورده است. او می داند در میدان رقیب تنها باید از ایرادها بگوید، ولو این ایرادگویی ها به قیمت شدت بخشیدن حملات داخلی ها منتج شود.
ظریف در گفتگو با فرید ذکریا در شبکه سی ان ان، با صراحت همیشکی، نقاط تیره و تار اجرایی شدن یرجام را به رخ رقیب می کشد، دیپلماتی که به واسطه جایگاه و توانایی اش، هر سخنش، بازتاب جهانی دارد.
او وقتی در شورای روابط خارجی آمریکا از احتمال خروج ایران از برجام سخن می گوید، آگاه است که این تلنگر، فشارهای اروپایی بر آمریکا را شدت می بخشد. در بروکسل برخلاف سردمداران کم خرد کنونی واشنگتن، می دانند حصول برجام، کم بها نبوده و البته نیک آگاهند، برهم خوردن توافقی که با خون دل بسیار و مرارت ها و گفتگوهای چندین ساله به دست آمد چه چشم انداز خطرناکی را پیش روی جهانیان قرار خواهد داد. به ویژه وقتی بدانیم، جمهوری اسلامی ایران، از معدود بازیگران با ثبات منطقه بی ثباتی دنیاست.
هجمه های کیهانی حتما زین پس بیشتر خواهد شد و پیراهن عثمانی چون، «هیچِ سیف» بر پا. اما ظریف از روز نخست نشان داده نه برای ظریف شدن و ظریف ماندن، که برای ایران آمده و برایش هزینه می دهد. هزینه ای که تاریخ قضاوت دقیق تری درباره آن خواهد داشت.
